Ωραία έκπληξη επιφύλαξε στους θεατές η παράσταση «Πάμε στοίχημα;» της θεατρικής ομάδας «Who Am I To», ως μια σκηνική μετεξέλιξη της διπλωματικής σκηνοθετικής εργασίας του Γιώργου Παύλου, στο Τμήμα Σκηνοθεσίας του Εθνικού Θεάτρου. Πρόκειται στην ουσία για μια χειροποίητη σκηνική σύνθεση πέντε ηθοποιών που μόλις αποφοίτησαν (2022) από τη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου, οι οποίοι καταθέτουν σε μια ευφάνταστη παράσταση το γεμάτο νεανική ζωτικότητα θεατρικό ταλέντο τους. Τα μέλη του θιάσου αυτοσυστήνονται ως ηθοποιοί της γενιάς των late ’90s, τονίζουν ότι οι πιο σημαντικές στάσεις σε αυτό το νοσταλγικό σκηνικό ταξίδι είναι οι πιο κρίσιμες στιγμές του ελληνικού αθλητισμού, στιγμές που άλλοτε αντικατοπτρίζουν το υγιές πρότυπο του ευγενικού αγώνα και άλλοτε τις στιγμές κρίσης της συλλογικής συνείδησης σε ώρες εθνικής κατάρρευσης, υστερίας και πανικού. Πρόκειται για μια ποπ γενιά που μεγαλώνει χορεύοντας, τραγουδώντας και βάζοντας γκολ και καλάθια, με γαλανόλευκα water tattoos στο χέρι, μια γενιά που μεγαλώνοντας αναρωτιέται αν η ουσία του αθλητικού ιδεώδους εξακολουθεί να ορίζεται από τη διαρκή εναλλαγή ήττας – νίκης και αν η έννοια του αγώνα συνδέεται σήμερα με την αποδοχή της ήττας.
Η Νοεμή Βασιλειάδου, ντυμένη στα πράσινα, είναι η δυναμική βολεϊμπολίστρια, η Ειρήνη Μαυρικάκη, ντυμένη στα μπλε, είναι η ευκίνητη τενίστρια. Ο Ιωάννης Μπάστας ως μπασκετμπολίστας, ο Σπύρος Μπόσγας ως ποδοσφαιριστής και ο Γιώργος Φασουλάς ως αρσιβαρίστας, όλοι καταγράφουν πέντε προσωπικές αφηγήσεις αθλητών και συνθέτουν πέντε προσωπικά ημερολόγια, δημιουργώντας ένα είδος προφορικής ιστορίας της Ελλάδας του «τζόγου» και της οικονομικής κρίσης τη χρονική περίοδο των δύο πρώτων δεκαετιών του 21ου αιώνα.
Το δραματουργικό εύρημα εστιάζεται στη θεατρική μεταγραφή του «τζόγου». Οι ηθοποιοί ορίζουν τον «τζόγο» ως την επιδίωξη και την κατάκτηση της επιτυχίας με τον ελάχιστο δυνατό κόπο. Στη διάρκεια της παράστασης συντελείται μια διαλεκτική σχέση ηθοποιών και κοινού, καθώς οι θεατές καλούνται να συμμετάσχουν στο θεατρικό βίωμα και να αναλάβουν το ρίσκο του παίκτη, να «τζογάρουν», με κίνδυνο φυσικά να χάσουν. Στην αρχή της παράστασης, ο κάθε ηθοποιός παίζει ψήγματα μιας σκηνής και οι θεατές καλούνται να μαντέψουν ποια σκηνή από αυτές είναι η πρώτη σκηνή της παράστασης.
Οι ηθοποιοί φουσκώνουν μπαλόνια με όλα τα όνειρα και τις επιτυχίες που προσδοκούν οι άνθρωποι από ένα τυχερό παιχνίδι. Ζητούν μάλιστα από τους θεατές να συμμετάσχουν σε αυτό το «φούσκωμα», εξομολογούμενοι οι ίδιοι τα όνειρα και τις ενδόμυχες επιθυμίες τους, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη δημιουργία μιας «λίστας» ονείρων, ως βασικών συστατικών αυτής της πρωτότυπης δραματουργίας. Σε άλλη στιγμή αυτού του αθλητικού σκηνικού παιχνιδιού, μια ηθοποιός κρύβεται και ο υπόλοιπος θίασος καλεί το κοινό να στοιχηματίσει από ποια πόρτα θα επιστρέψει, ενώ πολλές φορές ένας θεατής είναι διατεθειμένος να «ποντάρει» ακόμη και χρήματα. Στο τέλος της δράσης οι ηθοποιοί κάθονται σιωπηλοί στις θέσεις τους δίπλα στους θεατές και προκαλούν το στοίχημα: πόσα λεπτά το κοινό μπορεί να αντέξει αυτήν τη θεατρική αδράνεια; Για να συνδέσουν θεματικά αυτήν τη σκηνή με την υπόλοιπη δράση, ζητούν από τους θεατές να φανταστούν μια θεατρική πράξη. Ορισμένες στιγμές επικρατεί η απόλυτη σιωπή, άλλες φορές ακούγονται νευρικά γέλια, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις οι θεατές σηκώνονται και παίζουν θέατρο επί σκηνής μπροστά στα μάτια των ηθοποιών.
Οι θεατές καλούνται να αναλάβουν το ρίσκο του παίκτη, να «τζογάρουν», με κίνδυνο φυσικά να χάσουν.
Αν το κοινό βαρεθεί, οι ηθοποιοί χάνουν το στοίχημα και αν το κοινό ενθουσιαστεί, τότε το κερδίζουν, χωρίς ιδιαίτερη προσπάθεια και κόπο, όπως συμβαίνει σε κάθε τυχερό παιχνίδι. Και στις δύο περιπτώσεις η θεατρική δράση αφορά το πραγματικό βίωμα ενός στοιχήματος, την έκρηξη της αδρεναλίνης και την εναπόθεση της ζωής στην τύχη.
Σε μια εξαιρετικά ανήσυχη, δυναμική, ζωντανή και ανατρεπτική σκηνική ατμόσφαιρα γεμάτη δραματουργικές ανατροπές, οργανώνεται ένας παραστατικός διάλογος με το κοινό, αφιερωμένος στα τυχερά παιχνίδια και στην ψυχολογία των παικτών, εκείνων που είναι εξοικειωμένοι με τη διαρκή αίσθηση της διακινδύνευσης, σε μια μόνιμη διαπραγμάτευση με την απώλεια. Στην πραγματικότητα, αυτό που «ρισκάρουν» οι νέοι ηθοποιοί είναι να δημιουργηθεί μια παράσταση μόνο μέσα στη φαντασία του θεατή.
H κ. Ρέα Γρηγορίου είναι διδάκτωρ Ιστορίας – Δραματολογίας του ΑΠΘ, καθηγήτρια στο Τμήμα «Ελληνικός Πολιτισμός» του ΕΑΠ.
