Το ζήτημα αναδείχθηκε μερικές ημέρες πριν και συγκεκριμένα όταν κυκλοφόρησε το τρέιλερ της ταινίας «Maestro», που επικεντρώνεται στη σχέση του εβραϊκής καταγωγής αρχιμουσικού και συνθέτη Λέοναρντ Μπέρνσταϊν (1918-1990) με τη γυναίκα του, τη Λατινοαμερικανίδα ηθοποιό Φελίσια Μοντεαλέγκρε: ο Μπράντλεϊ Κούπερ, πρωταγωνιστής της ταινίας (αλλά και σκηνοθέτης και συν-σεναριογράφος της) φέρει στο πρόσωπό του μια προσθετική μύτη, γεγονός που έκανε αρκετούς να διαμαρτυρηθούν για στερεοτυπική και μη αυθεντική απεικόνιση των Εβραίων, η οποία στις παραστατικές τέχνες είναι γνωστή ως «jewface».
«Αν ο Κούπερ δεν μπορεί να υποδυθεί τον ρόλο με τη δύναμη της υποκριτικής και μόνον, τότε ας μη συμπεριληφθεί στη διανομή και ας προτιμηθεί ένας Εβραίος», έγραψε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης η ηθοποιός και ακτιβίστρια Τρέισι-Αν Ομπερμαν, η οποία μνημόνευσε και τις παρόμοιες πρακτικές «blackface» και «yellowface» (για άτομα αφρικανικής και κινεζικής καταγωγής αντίστοιχα) και θύμισε ότι ο ίδιος ο Κούπερ είχε ερμηνεύσει το 2014 τον παραμορφωμένο «Ανθρωπο ελέφαντα» χωρίς να χρησιμοποιήσει ούτε ένα προσθετικό μέλος.
Λίγο αργότερα, ωστόσο, μια πρώτη υπεράσπιση του Αμερικανού ηθοποιού θα ερχόταν από τα παιδιά του Λέοναρντ Μπέρνσταϊν, Τζέιμι, Αλεξάντερ και Νίνα, που σε κοινή τους ανάρτηση στα social media ανέφεραν, μεταξύ άλλων, ότι συνεργάστηκαν με τον Κούπερ για τις ανάγκες του «Maestro», ότι συγκινήθηκαν από την αγάπη του για τη μουσική του πατέρα τους, ενώ χαρακτήρισαν τις εις βάρος του επικρίσεις «ανειλικρινείς» και σημείωσαν ότι «ο Κούπερ επέλεξε να χρησιμοποιήσει μέικ απ για να ενισχύσει την ομοιότητά του (με τον Λέοναρντ Μπέρνσταϊν) και είμαστε απολύτως σύμφωνοι με αυτό. Είμαστε επίσης βέβαιοι ότι θα συμφωνούσε και ο πατέρας μας».
Τη Δευτέρα, η προσθετική μύτη του Κούπερ έλαβε δύο επιπλέον υποστηρικτικά σχόλια. Το πρώτο ήρθε από την Anti-Defamation League, μια εβραϊκή οργάνωση που καταπολεμάει τον αντισημιτισμό και τη μισαλλοδοξία, και η οποία ανακοίνωσε τα εξής: «Στη διάρκεια της ιστορίας, σε αντισημιτικές ταινίες και σε διάφορες μορφές προπαγάνδας, οι Εβραίοι απεικονίζονταν συχνά σαν διαβολικές καρικατούρες, με μεγάλες, γαμψές μύτες. Η συγκεκριμένη ταινία, μια βιογραφία του θρυλικού μαέστρου Λέοναρντ Μπέρνσταϊν, δεν είναι τέτοια περίπτωση». Από την πλευρά της, η American Jewish Committee δήλωσε ότι «δεν πιστεύουμε ότι αυτή η απεικόνιση βλάπτει ή δυσφημεί την εβραϊκή κοινότητα».
Οι διαμαρτυρίες για στερεοτυπική απεικόνιση των Εβραίων και τα υποστηρικτικά σχόλια για τον Μπράντλεϊ Κούπερ.
Το σχόλιο της Anti-Defamation League θα είχε τη σημασία του ακόμη και χωρίς την αναφορά στο ιστορικό παρελθόν και στις μεγάλες εβραϊκές μύτες. Χαρακτήρες όπως αυτοί του Τζεφ Γκόλντμπλουμ στη «Μεγάλη ανατριχίλα», του Μπέρνι Μπέρνμπαουμ στο «Πέρασμα του Μίλερ», της Ρενέ Τέιλορ στο «White Palace», αλλά και εκείνος της Ρέιτσελ Μπρόσναχαν στο «The marvelous Mrs. Maisel» και του Γουίλ Φέρελ στο «The shrink next door» έχουν σχολιαστεί αρνητικά ως στερεοτυπικά εβραϊκοί, ασχέτως των φαινοτυπικών χαρακτηριστικών τους.
Ενδιαφέροντα παραδείγματα
Μία ακόμη διαμαρτυρία που επανήλθε στην επικαιρότητα με αφορμή την προσθετική μύτη του Μπράντλεϊ Κούπερ, είναι η απεικόνιση των Εβραίων (αλλά και των Ασιατών, των Λατινοαμερικανών κ.ά.) από λευκούς ηθοποιούς: το λεγόμενο «whitewashing». Η κατηγορία «απαγγέλθηκε» στην ταινία «Οπενχάιμερ», όπου τον ρόλο του Εβραίου φυσικού Ρόμπερτ Οπενχάιμερ υποδύεται ο Ιρλανδός Κίλιαν Μέρφι, καθώς και στην ταινία «Γκόλντα», όπου η Βρετανίδα Ελεν Μίρεν ερμηνεύει την πρωθυπουργό του Ισραήλ Γκόλντα Μέιρ. Η Ιστορία έχει και εδώ να προσφέρει ενδιαφέροντα παραδείγματα: τον Λόρενς Ολίβιε να βάφεται για να μοιάσει στον «Οθέλλο», τον Τσάρλτον Ιστον να υποδύεται τον Μωυσή στις «Δέκα Εντολές», τον Μίκι Ρούνεϊ να παίζει καρικατουρίστικα έναν Ιάπωνα στο «Πρόγευμα στο Tifanny’s», τον Μπένεντικτ Κάμπερμπατς να ερμηνεύει έναν Ινδό στο «Star Trek into darkness» κ.ά.
Μα η υποκριτική, θα πει κανείς, είναι μια τέχνη που εξ ορισμού –και εφόσον δεν μιλάμε για καμέο– κανείς δεν υποδύεται ακριβώς τον εαυτό του. Αυτό δεν σημαίνει ότι το «whitewashing» πρέπει να «πάει σύννεφο», θα αντιγυρίσει κάποιος άλλος. Μια τρίτη προσέγγιση, που συνδέεται και με τις προθέσεις του εκάστοτε καλλιτέχνη και με την υλοποίησή τους, ίσως κρύβεται σε ένα υποφωτισμένο σημείο εκείνης της δήλωσης με την οποία τα παιδιά του Λέοναρντ Μπέρνσταϊν υποστήριζαν τον Κούπερ: «Μας πονά το να διαπιστώνουμε οποιεσδήποτε παραποιήσεις ή παρερμηνείες των προσπαθειών του Κούπερ. Τυχαίνει να είναι αλήθεια ότι ο Λέοναρντ Μπέρνσταϊν είχε μια ωραία, μεγάλη μύτη».