Στον Νορβηγό συγγραφέα και δραματουργό Γιον Φόσε απονέμεται το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας, όπως ανακοινώθηκε από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών, στη Στοκχόλμη.
BREAKING NEWS
The 2023 #NobelPrize in Literature is awarded to the Norwegian author Jon Fosse “for his innovative plays and prose which give voice to the unsayable.” pic.twitter.com/dhJgGUawMl— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023
Η μυθιστορηματική γλώσσα του φετινού βραβευθέντος συνοψίζεται σε ένα ύφος που έγινε γνωστό ως «μινιμαλισμός Φόσε».
«Ο Φόσε παρουσιάζει καταστάσεις της καθημερινότητας που είναι άμεσα αναγνωρίσιμες και στις δικές μας ζωές. Ο ριζικός περιορισμός της γλώσσας και η δραματική δράση του εκφράζουν με τον πιο απλό τρόπο τα πιο δυνατά ανθρώπινα συναισθήματα άγχους και αδυναμίας» σημειώνεται στην ανακοίνωση της βράβευσής του.
Όπως τονίζεται από τη Σουηδική Βασιλική Ακαδημία Επιστημών, παρότι ο Φόσε συμμερίζεται τον πεσιμισμό Νορβηγών συναδέλφων του, το συγγραφικό του όραμα δεν καταλήγει στο μηδενισμό ή την περιφρόνηση. Η πρόζα του διαθέτει ζεστασιά και χιούμορ, ενώ αποδίδει στους ανθρώπινους χαρακτήρες του με μια ευάλωτη αφέλεια.
Jon Fosse – awarded the 2023 #NobelPrize in Literature – has much in common with his great precursor in Norwegian Nynorsk literature Tarjei Vesaas. Fosse combines strong local ties, both linguistic and geographic, with modernist artistic techniques. He includes in his… pic.twitter.com/FkoP8j737R
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023
Ο Φόσε γράφει αδιαλείπτως εδώ και τέσσερις δεκαετίες θέατρο, μυθιστορήματα, ποίηση, δοκίμια, παιδικά βιβλία και δημοσιογραφικά κείμενα. Εχει κάνει διασκευές έργων και μεταφράσεις στα νορβηγικά. Το έργο του έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 50 γλώσσες. Το πρώτο του θεατρικό ανέβηκε στη Νορβηγία το 1994, και στο εξωτερικό το 1997. Το όνομά του ήταν υποψήφιο στις λίστες Νόμπελ εδώ και χρόνια.
«Για να είμαι ειλικρινής δεν καταλαβαίνω κι εγώ τη δική μου γραφή! Τι σημαίνει πραγματικά; Για να είναι καλό ένα έργο, πρέπει να λέει κάτι σημαντικό. Ξέρω ότι το δικό μου το κάνει, αλλά τι ακριβώς λέει, δεν μπορώ να πω. Ενα παράδειγμα: Είναι το “Κάποιος θα έρθει” ένα έργο για την ερωτική ζήλια; Από μια σκοπιά βεβαίως, αλλά από μια άλλη μήπως είναι ένα έργο για τον θάνατο; Μήπως ο άνθρωπος που έρχεται, είναι ο θάνατος; Οσο μεγαλώνω τόσο περισσότερο πιστεύω ότι η δεύτερη εκδοχή είναι πιο αληθινή» παραδεχόταν σε συνέντευξή του στην «Κ» πριν από δύο χρόνια.
2023 literature laureate Jon Fosse presents everyday situations that are instantly recognisable in our own lives. His radical reduction of language and dramatic action expresses the most powerful human emotions of anxiety and powerlessness in the simplest terms.#NobelPrize pic.twitter.com/bk4QledRrg
— The Nobel Prize (@NobelPrize) October 5, 2023
Ο Φόσε θεωρείται σήμερα ένας από τους πιο πολυπαιγμένους θεατρικούς συγγραφείς και τους πιο αναγνωρισμένους πεζογράφους στον κόσμο.
«Είμαι συγκλονισμένος και ευγνώμων. Θεωρώ πως είναι μια ανταμοιβή για τη λογοτεχνία που στοχεύει πάνω από όλα να είναι λογοτεχνία, χωρίς άλλη σκέψη» ανέφερε στις πρώτες δηλώσεις του μετά την ανακοίνωση του βραβείου ο Φόσε.
Μαζί με το βραβείο Νόμπελ Ειρήνης, το Νόμπελ Λογοτεχνίας συγκεντρώνει συχνά τη μεγαλύτερη προσοχή και αντιπαράθεση, φέρνοντας λιγότερο γνωστούς συγγραφείς κάτω από το φως των προβολέων σε όλο τον κόσμο και αυξάνοντας τις πωλήσεις των βιβλίων καθιερωμένων λογοτεχνικών αστέρων.
Πέρυσι το Νόμπελ δόθηκε σε ένα από τα μεγαλύτερα φαβορί, στη συγγραφέα Ανί Ερνό, την πρώτη Γαλλίδα που κερδίζει το περίβλεπτο λογοτεχνικό βραβείο, για τα κατά κύριο λόγο αυτοβιογραφικά βιβλία της που πραγματεύονται τη μνήμη και την κοινωνική ανισότητα.