Ολα μοιάζουν έτοιμα για το φετινό Νομπέλ Λογοτεχνίας. Ως ημερομηνία ανακοίνωσης έχει οριστεί –παραδοσιακά– η πρώτη Πέμπτη του Οκτωβρίου (αύριο, στις 2 μ.μ. ώρα Ελλάδος), ενώ ένα κομμάτι της βιβλιοφιλικής κοινότητας ήδη κάνει εκτιμήσεις –ή και γεωπολιτικές αναλύσεις– για τον φετινό νικητή. Τα γραφεία στοιχημάτων έχουν έτοιμα τα ηλεκτρονικά κιτάπια τους. Τις χαμηλότερες αποδόσεις, άρα και τις υψηλότερες πιθανότητες να κερδίσει, συγκεντρώνει η 70χρονη Κινέζα συγγραφέας Τσαν Σούε, που το έργο της, εστιασμένο στη μικρή φόρμα, έχει χαρακτηριστεί πειραματικό.
Πολύ ψηλά βρίσκονται επίσης ο Αυστραλός μυθιστοριογράφος Τζέραλντ Μαρνέιν, ο Νορβηγός δραματουργός Γιον Φόσε, η Καναδή ποιήτρια Αν Κάρσον, καθώς και ο Γάλλος Πιερ Μισόν, ο συνήθης Αμερικανός Τόμας Πίντσον, ο ακόμα πιο συνήθης Ιάπωνας Χαρούκι Μουρακάμι και άλλοι, λιγότερο ή περισσότερο διάσημοι.
Από τους δεύτερους, ξεχωρίζουν οι Μισέλ Ουελμπέκ, Σαλμάν Ρουσντί, Λάσλο Κρασναχορκάι, Μάργκαρετ Ατγουντ και Στίβεν Κινγκ (πιο χαμηλά αυτοί), ενώ μνήμες 2016 ξυπνάει το όνομα του Πολ Σάιμον, που εμφανίζεται στις χαμηλές θέσεις. Πιο πιθανοί νικητές (πάντα βάσει των αποδόσεων) αν και λιγότερο δημοφιλείς, είναι η Ρωσίδα Λιουντμίλα Ουλίτσκαγια, ο Κενυάτης Νγκούγκι γουά Θιόνγκο, ο Ρουμάνος Μίρτσεα Καρταρέσκου, ο Αργεντίνος Σέζαρ Αϊρα κ.ά.
Ο Αργύρης Καστανιώτης υπενθυμίζει ότι το Νομπέλ Λογοτεχνίας δεν έχει υποψηφίους, ενώ η Αννα Πατάκη λέει ότι «κανείς δεν μπορεί να πέσει μέσα στις προβλέψεις του».
«Ολοι αυτοί κι άλλοι τόσοι θα μπορούσαν να είναι αποδέκτες του βραβείου», σχολιάζει ο Αργύρης Καστανιώτης, υπενθυμίζοντας ότι το Νομπέλ Λογοτεχνίας δεν έχει υποψηφίους. Ο ίδιος παρακολουθεί τακτικά την ανακοίνωση του βραβείου, όχι όμως και τις αποδόσεις των στοιχημάτων, ακόμα και αν δίνουν ως πιθανούς νικητές συγγραφείς που στην Ελλάδα κυκλοφορούν από τον εκδοτικό του οίκο, όπως οι Μαρνέιν, Ουλίτσκαγια κ.ά. Και αυτό, γιατί «οι αποδόσεις δεν βασίζονται σε κανενός είδους γνώση ή εσωτερική πληροφόρηση, αλλά σε ένα “buzz” που δημιουργείται γύρω από κάποια ονόματα». Σίγουρα, το Νομπέλ, όπως και το Μπούκερ, είναι ένα βραβείο που αυξάνει την εγχώρια ζήτηση για έναν συγγραφέα, αν και ο κ. Καστανιώτης, όπως λέει, επιλέγει έτσι κι αλλιώς με τους συνεργάτες του τίτλους από «Nobel material». Δηλαδή, λογοτεχνία που καταπιάνεται με τα διαχρονικά προβλήματα του ανθρώπου. «Διαβάζεις Θιόνγκο», λέει, «και συνειδητοποιείς ότι και στα μέρη του, τα ίδια συμβαίνουν».
Η Αννα Πατάκη προσδοκά να κερδίσει κάποιος συγγραφέας που η ίδια αγαπά και έχει στον κατάλογο των εκδόσεών της, τονίζει όμως ότι ένα από τα καλά του Νομπέλ είναι ότι «στην πραγματικότητα, κανείς δεν μπορεί να πέσει μέσα στις προβλέψεις του». Σκέφτεται εξάλλου και σαν αναγνώστρια: «Γνωρίζουμε λίγα από τα σημαντικά πράγματα που θα μπορούσαμε να έχουμε διαβάσει, επομένως υπάρχει και η προσδοκία να ανακαλύψεις κάτι σημαντικό», λέει χαρακτηριστικά. Ιδανικά μάλιστα, θα είναι ένα έργο «που ανοίγει δρόμους σήμερα, όχι κάποιο που βραβεύεται τριάντα χρόνια μετά», λέει η εκδότρια. Από μόνο του πάντως, το Νομπέλ δεν εγγυάται κάποια τεράστια εκδοτική επιτυχία – «έχει να κάνει και με το ποιος το παίρνει», σημειώνει η εκδότρια. «Νομίζω ότι η Κάρσον», προσθέτει η κ. Πατάκη, που ο οίκος της κυκλοφορεί έργα της Καναδής, «συνιστά μια καλή περίπτωση, επειδή είναι σημαντική και αναγνωρισμένη ποιήτρια και επειδή ως διανοούμενη έχει μια παγκόσμια δυναμική».
«Αν με ρωτάτε προσωπικά, δεν κοιμάμαι και ξυπνάω με το άγχος του Νομπέλ, αλλά φυσικά και θα μας χαροποιήσει πολύ να το κερδίσει κάποιος από τους συγγραφείς που εκδίδουμε ή μπορούμε να αποκτήσουμε», λέει ο Νίκος Ψυχογιός, αναφερόμενος στον Μουρακάμι και τον Ρουσντί. «Δεν παρακολουθούμε τα γραφεία στοιχημάτων», συνεχίζει, «άλλωστε κάθε χρόνο αποδεικνύεται ότι οι προβλέψεις δεν ταυτίζονται με την τελική επιλογή της επιτροπής». Ειδικά για την κατ’ επανάληψη «υποψηφιότητα» του Μουρακάμι, ο κ. Ψυχογιός σχολιάζει ότι «έχει γίνει λογοτεχνικό ανέκδοτο», πιστεύει όμως ότι το βραβείο «κάποια στιγμή δίκαια θα του απονεμηθεί». Πώς θα κινηθούν τότε οι εκδόσεις Ψυχογιός; «Συνηθίζεται να τοποθετείται μία σήμανση στο εξώφυλλο του βιβλίου όταν κερδίζει κάποιο βραβείο, αλλά και να δημιουργείται μία καμπάνια προώθησής του», καταλήγει ο εκδότης, προσθέτοντας ότι υπάρχει και ιδιαίτερο ενδιαφέρον από γλώσσες στις οποίες το βιβλίο δεν έχει ήδη μεταφραστεί.