Οι αναμνηστικές φωτογραφίες από τα σχολικά χρόνια προκαλούν κατά κανόνα αισθήματα οικειότητας, ενίοτε και νοσταλγίας. Οι φυσιογνωμίες των παιδιών του 1910, του 1930, του 1950… και δίπλα οι καθηγητές και οι καθηγήτριες, μορφές στον χρόνο, προσωπικό και δημόσιο. Οι έρευνες για την εκπαιδευτική ιστορία πληθαίνουν, πολλά βεβαίως μένει ακόμη να ερευνηθούν. Ωστόσο, πολλά ιστορικά εκπαιδευτήρια έχουν βιογραφηθεί. Η πρόσφατη έκδοση για το Αχιλλοπούλειο Ιδρυμα του Καΐρου ενισχύει την τάση για συμπλήρωση της εκπαιδευτικής ιστορίας και διευρύνει την έρευνα πάνω στο ιστορικό αποτύπωμα του αιγυπτιώτικου ελληνισμού.
Το νέο βιβλίο υπογράφεται από τη Μαρία Αδαμαντίδου, ερευνήτρια της ιστορίας των ελληνικών κοινοτήτων στην Αίγυπτο, γεννημένη η ίδια στο Κάιρο και συγγραφέα βιβλίων. Με τίτλο «Αχιλλοπούλειο Κοινοτικό Παρθεναγωγείο Καΐρου: 80 χρόνια ελληνικής εκπαίδευσης στην Αίγυπτο (1884-1964)», το βιβλίο κυκλοφορεί πλούσια εικονογραφημένο από τις εκδόσεις ΑΩ. Από τον ίδιο εκδοτικό οίκο είχε κυκλοφορήσει η προηγούμενη έρευνα της Μαρίας Αδαμαντίδου, «Κόριννα (1946-1949): Ενα ξεχωριστό μαθητικό περιοδικό του Αχιλλοπουλείου Παρθεναγωγείου Καΐρου» (2017).
«Η ιστορία του αφορά και όσους ενδιαφέρονται για τους Ελληνες της Αιγύπτου γενικότερα», λέει η συγγραφέας Μαρία Αδαμαντίδου.
«Το βιβλίο είναι καρπός έρευνας και μελέτης πολλών χρόνων και προέκυψε από το προσωπικό μου αίσθημα υποχρέωσης να καταγράψω τη διαδρομή αυτού του εκπαιδευτηρίου, όχι μόνο γιατί το γνώρισα ως μαθήτρια, αλλά κυρίως γιατί συνειδητοποίησα τη σημασία του πολύπλευρου εκπαιδευτικού και κοινωνικού του έργου», επισημαίνει η Μαρία Αδαμαντίδου. Βιβλίο μεγάλου σχήματος, άνω των 400 σελίδων, με πλήρως τεκμηριωμένο ιστορικό κείμενο, φωτογραφίες, στατιστικούς πίνακες, σχολικά προγράμματα, βιβλιογραφία και ευρετήριο είναι παράλληλα και μια προσέγγιση ενός αξιακού κώδικα που βασίστηκε εν πολλοίς στην εκπαίδευση των Ελληνόπουλων. «Το Αχιλλοπούλειο υπήρξε κοινοτικό ίδρυμα και ακολούθησε κατά πόδας τη διαδρομή της ελληνικής κοινότητας Καΐρου (θα μπορούσε να πει κανείς και του ελληνισμού της Αιγύπτου) από το ξεκίνημά της, στα μέσα του 19ου αιώνα, μέχρι την ακμή της, τη δεκαετία του 1930, και τελικά τη συρρίκνωσή της, τη δεκαετία του 1960», λέει η κ. Αδαμαντίδου. «Γι’ αυτό και η ιστορία του δεν αφορά μόνο αναγνώστες από τον εκπαιδευτικό χώρο, αλλά και όσους ενδιαφέρονται για την ιστορία των Ελλήνων της Αιγύπτου γενικότερα».
Το Αχιλλοπούλειο είχε τον χαρακτήρα ιδρύματος φιλανθρωπικού κοινοτικού οργανισμού και «πρόσφερε εκπαίδευση δωρεάν στο μεγαλύτερο ποσοστό των μαθητριών του». Η έρευνα είναι και ένας φόρος τιμής στις διευθύντριες και στους εκπαιδευτικούς που πάσχισαν να εκτελέσουν την αποστολή τους, όχι πάντα σε ομαλές συνθήκες. Εξαιρετικής σημασίας και συμβολισμού είναι και το χρονικό ανέγερσης του κτιρίου στο Μπαμπ-ελ-Λουκ, στα τέλη της δεκαετίας του 1920, που στέγασε στην τελική ιστορική του φάση το Αχιλλοπούλειο μέσα στο Κάιρο. Η ανέγερσή του οφειλόταν τόσο στην παρακαταθήκη του Ευάγγελου Αχιλλόπουλου, ιδρυτή του Αχιλλοπουλείου, γεννημένου στην Τσαγκαράδα το 1833, όσο και στην προσπάθεια και στις εισφορές της κοινότητας (από το 2014, το ιστορικό κτίριο στεγάζει το GrREEK CAMPUS, κέντρο για νεοφυείς επιχειρήσεις), ενώ το σχολείο λειτουργεί έως σήμερα με την ιστορική ονομασία του στο Σπετσεροπούλειο Οικοτροφείο στην Ηλιούπολη.
«Το όνομα του Αχιλλοπουλείου», γράφει στον επίλογό της η Μαρία Αδαμαντίδου, «παραμένει συνώνυμο με την αξία του ευεργετισμού, που του έδωσε ζωή, με το πνεύμα κοινωφελείας που διέτρεξε τα 80 χρόνια λειτουργίας του».