Μάργκαρετ Ατγουντ: «Να θυμάστε: κανένα γεύμα δεν παρέχεται δωρεάν. Το γράψιμο είναι εργασία. Αλλά είναι και τζόγος. Δεν παίρνεις σύνταξη γράφοντας. Κάποιοι άνθρωποι μπορούν να σας βοηθήσουν λίγο, όμως είστε κατά βάση μόνοι σας. Βέβαια, κανείς δεν σας αναγκάζει να το κάνετε: Εσείς το επιλέξατε, οπότε μην γκρινιάζετε».
Στα «Μυστικά της συγγραφής», ο Σόλων Παπαγεωργίου επιλέγει και μεταφράζει αποφθέγματα από 66 ξένους συγγραφείς με κοινό άξονα την τέχνη της γραφής. Πρόκειται για ένα άτυπο μάθημα δημιουργικής γραφής από μερικούς κορυφαίους (ή έστω διάσημους) του είδους. Ακόμα κι αν δεν μάθει κάποιος από αυτό το πλούσιο, ετερόκλητο υλικό, σίγουρα θα γελάσει (λίγο). Οπως σημειώνει στον πρόλογο ο συγγραφέας Κώστας B. Κατσουλάρης: «Παρότι τούτο το βιβλίο απευθύνεται προνομιακά στους ανθρώπους της γραφής, και κυρίως σε όσους καταγίνονται με τον πεζό λόγο, ο απλός αναγνώστης θα αντλήσει πιστεύω κι αυτός μεγάλη απόλαυση διαβάζοντάς το, και ίσως βρει εδώ, με αφορμή τη γραφή, λίγη από τη σοφία των Μεγάλων».
Το βιβλίο κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τον Key Books. Σήμερα προδημοσιεύουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα.
Προδημοσίευση:
Ούρσουλα Λε Γκεν: Θέλω η αφήγηση να έχει έναν ρυθμό, να κυλάει συνεχώς. Γιατί αυτό είναι όλο το νόημα μιας ιστορίας. Ο αναγνώστης ταξιδεύει – πηγαίνει από κάπου προς κάπου αλλού. Πρέπει να υπάρχει κίνηση. Δεν έχει σημασία αν η αφήγηση είναι σύνθετη ή απλή, αρκεί να παρασύρει τον αναγνώστη.
Γκράχαμ Γκριν: Ο βασικός χαρακτήρας ενός μυθιστορήματος πρέπει απαραιτήτως να έχει κάποια συγγένεια με τον συγγραφέα, να βγαίνει από το σώμα του, όπως ένα παιδί που βγαίνει από τη μήτρα κι ύστερα κόβεται ο ομφάλιος λώρος και μεγαλώνει ανεξάρτητο. Οσο καλύτερα γνωρίζει τον χαρακτήρα του ο συγγραφέας, τόσο αποτελεσματικότερα θα μπορέσει να αποστασιοποιηθεί από αυτόν, τόσο περισσότερο χώρο θα του δώσει για να ωριμάσει.
Αλις Γουόκερ: Κανένα τραγούδι ή ποίημα δεν θα φέρει το όνομα της μητέρας μου. Ωστόσο, πολλές από τις ιστορίες που γράφω, πολλές από τις ιστορίες που γράφουμε όλοι μας, είναι οι ιστορίες της μητέρας μου.
Τρούμαν Καπότε: Μην υποτιμάς τον εαυτό σου στέλνοντας τα παράπονά σου σε κριτικούς. Ποτέ. Γράψε τις λέξεις στο κεφάλι σου, αλλά μην τις γράψεις στο χαρτί.
Ρέιμοντ Κάρβερ: Μου αρέσει η αίσθηση κάποιας αόριστης απειλής σε ένα διήγημα. Νομίζω πως μια μικρή απειλή πρέπει να υπάρχει σε κάθε ιστορία.
Στίβεν Κινγκ: Οι ιστορίες δεν είναι αναμνηστικά μπλουζάκια ή game boys. Οι ιστορίες είναι λείψανα, κομμάτια ενός ανεξερεύνητου προϋπάρχοντoς κόσμου. Η δουλειά ενός συγγραφέα είναι να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία στην εργαλειοθήκη του, ώστε να ανακτήσει όσο το δυνατόν περισσότερα ανέπαφα λείψανα.
Κόρμακ Μακάρθι: Αν γράφετε ιστορίες μυστηρίου ή κάτι παρεμφερές, ίσως χρειαστεί να έχετε κάποιο σχεδιάγραμμα της ιστορίας σας, καθώς θα πρέπει να υπάρχει μια λογική πίσω από το καθετί, να είναι όλα στη θέση τους και να υπάρχει μια αρχή, μια μέση και ένα τέλος. Ομως, όταν γράφουμε ένα μυθιστόρημα, τα καλύτερα στοιχεία προκύπτουν από το πουθενά. Εχει να κάνει με το υποσυνείδητο. Ειλικρινά, δεν ξέρεις τι κάνεις τις περισσότερες φορές.
Χίλαρι Μαντέλ: Γράψτε ένα βιβλίο που θα θέλατε να διαβάσετε κι εσείς οι ίδιοι. Αν δεν θα το διαβάζατε ούτε εσείς, τότε γιατί να το διαβάσει κάποιος άλλος; Μη γράφετε έργα που απευθύνονται σε ένα συγκεκριμένο κοινό, έργα εμπορικά. Μπορεί αυτό το κοινό να μην υπάρχει όταν θα κυκλοφορήσουν εντέλει τα βιβλία σας.
Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες: Κάποτε κάποιοι κακοί αναγνώστες με ρώτησαν αν είχα πάρει ναρκωτικά καθώς έγραφα κάποια από τα έργα μου. Αυτό δείχνει πως δεν γνωρίζουν τίποτα για τη λογοτεχνία ή για τα ναρκωτικά. Για να είσαι καλός συγγραφέας, πρέπει να είσαι απολύτως διαυγής καθώς γράφεις και να έχεις καλή υγεία.
Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ: Για να γράψω την ιστορία, χρειάστηκα τρεις μήνες. Για να συλλάβω την ιδέα, τρία λεπτά. Για να συλλέξω τις πληροφορίες που χρειαζόμουν, όλη μου τη ζωή.
Ουίλιαμ Φόκνερ: Πάντα υπάρχει χρόνος για να γράψεις. Οποιος ισχυρίζεται πως δεν μπορεί να βρει χρόνο, καταφεύγει σε δικαιολογίες. Περιμένει την έμπνευση. Μην περιμένεις. Και όταν έχεις έμπνευση, γράψε αμέσως. Μην περιμένεις μέχρι να βρεις περισσότερο χρόνο, μην προσπαθείς να ανακαλέσεις όσα αισθάνθηκες παλιότερα, γιατί θα καταλήξεις να γράφεις κείμενα γεμάτα φιοριτούρες. Δεν μπορείς ποτέ να αναβιώσεις πλήρως τη ζωντάνια ενός παλιότερου συναισθήματος.