Ανδρέας Μπαλτάς
Προσφυγικά αθλητικά σωματεία στον Μεσοπόλεμο, 1922-1940
Σειρά Εξ Ανατολών
εκδ. Μπαλτά
σελ. 335
Οργανώνοντας ένα ευρύ πεδίο έρευνας, ο Ανδρέας Μπαλτάς μας προσφέρει ένα καλειδοσκοπικό βλέμμα στην οργάνωση του αθλητισμού στην Ελλάδα μέσα από τη δράση των προσφύγων μετά το 1922. Το βιβλίο με τίτλο «Προσφυγικά αθλητικά σωματεία στον Μεσοπόλεμο, 1922-1940» είναι μια πλήρης μελέτη, αλλά περισσότερο από την επιστημονική αξία του είναι ένα παράθυρο στον κόσμο του αθλητισμού αλλά και στον κόσμο των ιδεών, που ενδιαφέρει και συγκινεί τον μέσο αναγνώστη.
Ο Ανδρέας Μπαλτάς, καθηγητής Φυσικής Αγωγής στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση, διδάσκει Κοινωνική και Πολιτισμική Ιστορία του Αθλητισμού και των Σπορ στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο.
Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον προσφυγικό ελληνισμό έχει συγκροτήσει τη σειρά «Εξ Ανατολών» στις ομώνυμες εκδόσεις και οργανώνει με τρόπο συστηματικό την εξέλιξη της προσφυγικής μνήμης μέσα από σύγχρονα ερευνητικά εργαλεία.
Το νέο βιβλίο, διδακτορική διατριβή του, είναι ένας μοναδικός χάρτης της ιστορίας του αθλητισμού στη Σμύρνη, στη Μικρά Ασία εν γένει, στην Κωνσταντινούπολη, αλλά και στο ελληνικό κράτος. Είναι και μια ιστορία των νοοτροπιών και των συμπεριφορών, όπως και μια ιστόρηση της θεσμικής ανάπτυξης του αθλητισμού τόσο στις κοιτίδες του ελληνισμού επί Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όσο και στο ελληνικό κράτος την ίδια περίοδο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η ώσμωση ανάμεσα στους αθλητές και στους αθλητικούς παράγοντες από τη Σμύρνη και την Πόλη με τους αθλητικούς συλλόγους και τα σωματεία που υπήρχαν στο ελληνικό κράτος, όπως και με τους φορείς του αθλητισμού. Η συναίρεση των δύο κόσμων στην περίοδο του Μεσοπολέμου είναι μια εξαιρετική αφήγηση για τον νέο ελληνικό πολιτισμό που γεννήθηκε στην περίοδο 1922-1940.
Ο Ανδρέας Μπαλτάς έχει το χάρισμα της σύνθεσης. Μας μεταφέρει στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ού, όταν νέες αντιλήψεις για το ανθρώπινο σώμα, την υγιεινή και την άσκηση άρχισαν να διαδίδονται, αρχικά στα ανώτερα κοινωνικά στρώματα. Επισημαίνεται πως οι πρώτοι ελληνικοί σύλλογοι στη Σμύρνη και στην Κωνσταντινούπολη είχαν δεχθεί επιδράσεις από τις κινήσεις των Λεβαντίνων και τις δυτικές ιδέες. Το ελληνικό κράτος εξαρχής επιχείρησε να συνδέσει την παρουσία του με την ανάπτυξη των ελληνικών αθλητικών σωματείων στην Ανατολή.
Το βιβλίο ενδιαφέρει σαφώς τους οπαδούς των μεγάλων και ιστορικών ομάδων του Πανιωνίου, του Απόλλωνα, της ΑΕΚ, του ΠΑΟΚ και τόσων ακόμη, αλλά και το σύνολο του αθλητικού κόσμου, καθώς επί της ουσίας ιστορείται η ανάπτυξη του επαγγελματικού αθλητισμού, της συνύπαρξης δύο παραδόσεων (μικρασιατικού ελληνισμού και ελληνικής κοινωνίας), της ανάδυσης αθλημάτων όπως το ποδόσφαιρο και η καλαθοσφαίριση μέσα σε μια πλήρη εποπτεία για όλα τα σπορ.
Προσωπικότητες, σήμερα λησμονημένες, όπως αυτή του Σμυρνιού Δημήτρη Καραμπάτη (1899-1964), ο οποίος είχε επίδοση σε διάφορα αθλήματα και μεγάλη απήχηση καθώς είχε τη λάμψη κινηματογραφικού αστέρα (τον είχε φωτογραφίσει και η Nelly’s), έρχονται στο φως μαζί με ιστορίες και υποσημειώσεις της Ιστορίας που ανάγονται σε μείζονες παραμέτρους. Ο Ανδρέας Μπαλτάς μιλάει επί της ουσίας για τον ελληνικό Μεσοπόλεμο έχοντας ως εργαλείο έρευνας τη διάδοση και την ανάπτυξη του αθλητισμού.
