Ο πολιτισμός των Ρωμιών της Πόλης είναι ένα κεφάλαιο της Ιστορίας που παραμένει ανοικτό στην έρευνα. Η έκδοση «Η Λογιοσύνη της Πόλης», ένας συλλογικός τόμος που περιλαμβάνει 19 προσωπογραφίες, εμπλουτίζει τη βιβλιογραφία με πρωτογενές υλικό και επιβεβαιώνει τη σπουδαία δουλειά που συντελείται στο Σισμανόγλειο Μέγαρο, όπου το Προξενείο της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη έχει τη δική του στέγη πολιτισμού, με τη Βιβλιοθήκη (και την ιστορική Συλλογή Σακκουλίδη), τους εκθεσιακούς χώρους, τα μαθήματα ελληνικών.
Η έκδοση είναι προϊόν συνεργασίας του Σισμανογλείου Μεγάρου – Προξενείου της Ελλάδος και της Εταιρείας Μελέτης της καθ’ Ημάς Ανατολής, που από κοινού διοργάνωσαν το πρόγραμμα διαλέξεων «Τόποι και Πρόσωπα της Πόλης». Η έρευνα που ανέλαβαν σημαντικοί άνθρωποι των γραμμάτων και του πολιτισμού για να οργανώσουν τις βιογραφικές μελέτες προσωπικοτήτων της Πόλης αποτελεί το σώμα αυτής της ξεχωριστής έκδοσης.
Αξίζει ειδική μνεία στους δύο ακαταπόνητους μελετητές Ευαγγελία Αχλάδη και Σάββα Τσιλένη, που αρχιτεκτόνησαν αυτήν την οπτική και προκάλεσαν τις μελέτες. Τα 19 κεφάλαια, ένα για κάθε βιογραφούμενη προσωπικότητα, συμπληρώνονται με ατμοσφαιρικές φωτογραφίες αρχείου και συγκροτούν ένα σπάνιο αποθησαύρισμα γνώσεων, μαρτυριών και αναμνήσεων για σημαντικές προσωπικότητες από τον χώρο της εκπαίδευσης και των γραμμάτων. Υπάρχουν πασίγνωστες προσωπικότητες, όπως η Μαρία Ιορδανίδου (1897-1989), η αγαπημένη σε όλους συγγραφέας της «Λωξάντρας» (φιλοτεχνημένη από τον Κωνσταντίνο Γ. Κωνσταντινίδη), ο ποιητής Αλέξανδρος Μπάρας (1906-1990) από την Ελλη Μέλη ή ο εξέχων δάσκαλος «όλων», Δημήτριος Φραγκόπουλος (1928-2017), επί δεκαετίες διευθυντής του Ζωγραφείου, βιογραφημένος από τον Κώστα Γαβρόγλου. Οπως και μορφές της Πόλης λιγότερο γνωστές στο ευρύτερο κοινό, αλλά με ιδιαιτέρως σημαντικό αποτύπωμα. Είναι ένα απάνθισμα κορυφών της γνώσης και της προσφοράς.
Αυτό που πρωτίστως συγκινεί και ενδιαφέρει είναι η επίγευση αυτής της ερευνητικής πρωτοβουλίας. Νιώθει κανείς την πνευματική κληρονομιά αυτών των γενεών που ενηλικιώθηκαν στη διάρκεια του 20ού αιώνα, τη σχέση τους με την Ελλάδα και ειδικά με την Αθήνα, τον τρόπο που βίωσαν τους διωγμούς, ιδίως τα Σεπτεμβριανά και το 1964, την ανάπτυξη εκείνου του ιδιαίτερου πολιτισμικού αποτυπώματος των Ρωμιών, την ατμόσφαιρα του Πέρα, του Βοσπόρου και των Πριγκιπονήσων… Είναι ένα ειδικό πολιτισμικό κεφάλαιο του ελληνισμού. Ευτυχώς υπάρχουν εκείνοι που αναδεικνύουν διαρκώς αυτές τις πτυχώσεις της ρωμιοσύνης.
Το βιβλίο μάς φέρνει κοντά περιπτώσεις, πέραν όσων έχουν ήδη αναφερθεί, που αξίζει να γνωρίσουμε περισσότερο. Παρουσιάζονται ο καθηγητής της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης Βασ. Σταυρίδης (από τον Π. Ι. Βαλσαμίδη), οι προσωπικότητες των Πριγκηπονήσων Κ. Ντιντσμέν και Γ. Καΐνης (από την Ειρ. Δημητριάδου), ο φυσικομαθηματικός Αιμ. Καρούσος (από τον Τ. Λάζο), ο παιδαγωγός Ηλίας Βιγγόπουλος (από την Κ. Μαζοκόπου), η εκδότρια Κορνηλία Πρεβεζιώτου-Ταβανιώτου (από τη Χρ. Αναγνωστοπούλου), ο λογοτέχνης Θράσος Καστανάκης (από τη Στέλλα Βρετού), η συγγραφέας Αλεξάνδρα Παπαδοπούλου (από την Π. Αποστολή), η εικαστικός Νέλλη Ανδρικοπούλου (από την Κ. Δαφνά), η συγγραφέας Ηώ Λαμπίρη (από τον Ν. Κόλμαν), η πρώτη φεμινίστρια Αθηνά Γαϊτάνου Γιαννιού (από τη Σ. Μπόζη) κ.ά. Η έκδοση διατίθεται στο Σισμανόγλειο Μέγαρο.