Η φετινή τελετή απονομής των Οσκαρ, η οποία βρίσκεται πια προ των πυλών, δεν αφήνει πολλά περιθώρια για εκπλήξεις – η επικράτηση του «Οπενχάιμερ» του Κρίστοφερ Νόλαν μοιάζει σχεδόν βέβαιη στην κατηγορία της καλύτερης ταινίας. Παρ’ όλα αυτά, το πραγματικά σημαντικό γεγονός αυτής της οσκαρικής σεζόν είναι το πόσο πολλές ήταν οι ταινίες υψηλού επιπέδου, οι οποίες σε κάποια άλλη περίσταση θα μπορούσαν να είναι εκείνες που θα περιβληθούν με τη χρυσόσκονη του τελευταίου βραβείου της βραδιάς· μια δεκάδα υποψηφιοτήτων, στις οποίες συγκαταλέγονται φιλμ και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού, χολιγουντιανές ή ανεξάρτητες παραγωγές και ακόμη κάποιες που έκαναν κυρίως «καριέρα» σε πλατφόρμες. Αυτές αναδεικνύουμε σήμερα σε μια δική μας επινοημένη τελετή απονομής, στην οποία βγαίνουν όλοι (αιτιολογημένα) νικητές.
Poor Things
Του Γιώργου Λάνθιμου
Η ωριμότερη αναμφίβολα στιγμή της μέχρι τώρα καριέρας του Ελληνα κινηματογραφιστή είναι ένα απολαυστικά αλλόκοτο παραμύθι πάνω στη μαγεία και στις προκαταλήψεις που συνδέονται με τη γυναικεία φύση. Η Εμα Στόουν είναι απλώς απίθανη στον ρόλο της Μπέλα Μπάξτερ, της νεαρής κοπέλας που ξεκινά να μαθαίνει και να γεύεται τον κόσμο με το μυαλό και τις αισθήσεις της. Υπέροχα, χειροποίητα σκηνικά, σπαρταριστό σενάριο και, φυσικά, δεξιοτεχνική δουλειά στη σκηνοθεσία είναι τα χαρακτηριστικά μιας ταινίας που θριάμβευσε στο Φεστιβάλ Βενετίας, κέρδισε τη σχετική Χρυσή Σφαίρα και έχει 11 οσκαρικές υποψηφιότητες. Οχι επειδή είναι συμπατριώτης μας, αλλά ο Γιώργος Λάνθιμος συγκαταλέγεται πλέον στους σύγχρονους μάστορες του σινεμά και η ώρα της αναγνώρισης στο υψηλότερο επίπεδο έχει φτάσει.
Οπενχάιμερ
Του Κρίστοφερ Νόλαν
Το ότι μια ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν δεν έχει βραβευθεί μέχρι τώρα ως κορυφαία είναι από μόνο του παράξενο. Αφηγούμενος την ιστορία του «πατέρα» της ατομικής βόμβας, ο Βρετανός κινηματογραφιστής επέστρεψε στα (ρεαλιστικά) χνάρια της αριστουργηματικής «Δουνκέρκης», δημιουργώντας αυτή τη φορά μια συναρπαστική βιογραφία, αλλά και μια σπουδή πάνω στο ίδιο το ειδικό βάρος της Ιστορίας, τόσο σε προσωπική όσο και σε παγκόσμια κλίμακα. Σε αυτά προσθέστε τις εξαιρετικές ερμηνείες, προεξάρχοντος του συναρπαστικού Κίλιαν Μέρφι, την αψεγάδιαστη φωτογραφία, τον ήχο και γενικώς όλη την τεχνική σκευή, για να φτάσετε σε ένα σύνολο άξιο για το Οσκαρ καλύτερης ταινίας.
Οι δολοφόνοι του ανθισμένου φεγγαριού
Του Μάρτιν Σκορσέζε
Στα 81 του, ο Μάρτιν Σκορσέζε είναι μακράν ο γηραιότερος ανάμεσα στους συνυποψηφίους του. Αυτό ωστόσο δεν εμπόδισε τον μεγάλο Αμερικανό κινηματογραφιστή να παραδώσει άλλο ένα εξαιρετικά καλοφτιαγμένο όσο και γενναίο φιλμ με θέμα τη σκοτεινή πλευρά της ιστορίας των ΗΠΑ σε σχέση με τους γηγενείς πληθυσμούς της. Ο Λεονάρντο ντι Κάπριο συνεισφέρει μία από τις πιο δύσκολες ερμηνείες της καριέρας του –και σκανδαλωδώς δεν είναι υποψήφιος– δίπλα στην εξαιρετική και φαβορί για τον πρώτο γυναικείο ρόλο, Λίλι Γκλάντστοουν. Γενικώς ο Σκορσέζε και η ομάδα του συμπεριέλαβαν την ίδια τη φυλή των Οσέιτζ, τους οποίους αφορά άμεσα η ταινία, στην παραγωγή της, φτιάχνοντας τελικά ένα φιλμ πολυεπίπεδα συμβολικό που αξίζει το Οσκαρ. Εκτός των άλλων και διότι υπενθυμίζει ότι το μεγάλο σινεμά αυτών των δημιουργών δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο.
Ζώνη ενδιαφέροντος
Του Τζόναθαν Γκλέιζερ
Αν παραδεχτούμε ότι η τελετή απονομής των Οσκαρ επιβραβεύει σε συντριπτική πλειονότητα ταινίες ποιοτικές μεν, δίχως κάποια ιδιαίτερη κινηματογραφική πρωτοτυπία δε, τότε ο Τζόναθαν Γκλέιζερ και οι υπόλοιποι συντελεστές του πιο ρηξικέλευθου φιλμ της κατηγορίας αξίζει σίγουρα να πανηγυρίσουν στο τέλος της βραδιάς. Πώς μπορείς να κάνεις ένα ανατριχιαστικό φιλμ με θέμα το Ολοκαύτωμα και το Αουσβιτς, δίχως να δείξεις καθόλου το εσωτερικό του; Τι είδους άνθρωποι ήταν αυτοί που έστελναν εκατομμύρια άλλους στον θάνατο δίχως καν να βλεφαρίζουν; Πόσο μακριά βρίσκεται η Ιστορία από την επανάληψή της; Σε αυτά και σε διάφορα ακόμη ερωτήματα απαντά η ταινία του Γκλέιζερ, με τρόπο ιδιοφυή και ταυτόχρονα συγκλονιστικό, τέτοιο που σε στοιχειώνει για πολύ αφότου έχεις βγει από την αίθουσα.
Τα παιδιά του χειμώνα
Του Αλεξάντερ Πέιν
Αν η ταινία του Σκορσέζε είναι μια φορά «παλιομοδίτικη», αυτή του Αλεξάντερ Πέιν θα μπορούσε να είχε όντως γυριστεί σε (πολύ) προηγούμενη δεκαετία. Αυτή η παρατήρηση ουδόλως ενοχλεί τον ελληνικής καταγωγής Αμερικανό σκηνοθέτη, ο οποίος περιέβαλε επίτηδες με τη συγκεκριμένη «πατίνα» το έργο του. Εκεί ο Πολ Τζιαμάτι είναι απολαυστικός στον ρόλο ενός στριμμένου κλασικιστή, ο οποίος θα κάνει Χριστούγεννα στο σχολείο παρέα με δυο απροσδόκητους συντρόφους. Φανταστική –και σχεδόν σίγουρη νικήτρια στον Β΄γυναικείο ρόλο– η Ντα’ Βάιν Τζόι Ράντολφ, σε ένα φιλμ που αξίζει να κερδίσει όχι επειδή εντυπωσιάζει, αλλά γιατί όσες φορές και να το δεις, σου ζεσταίνει την καρδιά.
Ανατομία μιας πτώσης
Της Ζιστίν Τριέ
Οι Γάλλοι κατάφεραν να κάνουν την γκάφα της σεζόν μη προτείνοντας την ταινία της Ζιστίν Τριέ στην κατηγορία του διεθνούς Οσκαρ, την ώρα που εκείνη είναι υποψήφια για το σπουδαιότερο βραβείο της τελετής. Κάτι το οποίο αξίζει, για ένα αστυνομικό θρίλερ, το οποίο μετατρέπεται στην πορεία σε δικαστικό, αποτελώντας στην πραγματικότητα αινιγματικό ψυχογράφημα ενός από τους πιο ενδιαφέροντες γυναικείους χαρακτήρες που έχουμε δει τα τελευταία χρόνια. Η Σάντρα Χούλερ θα μπορούσε να είναι διπλά υποψήφια –και για τη «Ζώνη ενδιαφέροντος»– με τη χαμηλότονη ερμηνεία της, σε ένα φιλμ που δίνει και άφθονο χώρο στον θεατή για να σχηματίσει τις δικές του σκέψεις και προβληματισμούς.
Μπάρμπι
Της Γκρέτα Γκέργουικ
Ισως το γεγονός ότι η «Μπάρμπι» της Γκρέτα Γκέργουικ ήταν η πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία της χρονιάς, με εισπράξεις σχεδόν 1,5 δισ. δολαρίων, μας έκανε, κατά κάποιον τρόπο, να υποτιμήσουμε την κινηματογραφική αξία της. Η Αμερικανίδα σκηνοθέτις μαζί με τον σύζυγό της και συν-σεναριογράφο Νόα Μπάουμπαχ έφτιαξαν ένα πραγματικά διασκεδαστικό φιλμ (άλλο ένα υποτιμημένο χαρακτηριστικό), το οποίο ταυτόχρονα εμπεριέχει εύστοχες παρατηρήσεις πάνω σε διαχρονικά στερεότυπα και προκαταλήψεις. Επιτυχημένη και η μείξη μουσικών και διαλογικών μερών για ένα σινεμά που πρέπει να επιβραβεύεται (και) γιατί φέρνει ξανά τον κόσμο μαζικά στη σκοτεινή αίθουσα.
American Fiction
Του Κορντ Τζέφερσον
Σε αυτήν την παντελώς ανεξάρτητη παραγωγή που φιλοξενείται στην πλατφόρμα του Amazon Prime, ο προερχόμενος από τη μικρή οθόνη Κορντ Τζέφερσον έκανε μια απλή όσο και απολύτως εύλογη διαπίστωση: την τελευταία δεκαετία και βάλε, όλη η αμερικανική βιομηχανία των τεχνών και του θεάματος εκμεταλλεύεται τη «μαύρη» κουλτούρα και τους αγώνες για ισότητα, προκειμένου τα κατά κύριο λόγο λευκά μεγαλοστελέχη της να κάνουν εμπορικές επιτυχίες – «παραγγέλνοντας» μάλιστα υλικό που ταιριάζει σε προφίλ που οι ίδιοι δημιούργησαν. Αυτό αντιλαμβάνεται και ο ήρωάς του, τον οποίο ερμηνεύει υποδειγματικά ο Τζέφρι Ράιτ, σε μια διδακτική ταινία με όλες τις καλές έννοιες του όρου.
Περασμένες ζωές
Της Σελίν Σονγκ
Και μόνο για όλο τον κόσμο που έφυγε δακρυσμένος από την κινηματογραφική αίθουσα αυτή τη χρονιά, η ταινία της Σελίν Σονγκ θα έπρεπε να βραβευθεί. Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι εκτός από έξυπνες παρατηρήσεις, τεχνική αρτιότητα και ερμηνείες, το σινεμά είναι βασικά συναίσθημα· αυτό που αυθόρμητα γεννούν όσα διαδραματίζονται στην οθόνη. Η επική ιστορία αγάπης, που εκτείνεται σε δύο ηπείρους και τρεις δεκαετίες, ανήκει σίγουρα σε αυτή την κατηγορία, αποτελώντας και άλλο ένα δείγμα της πολύ επιτυχημένης τα τελευταία χρόνια αμερικανο-ασιατικής κινηματογραφικής σύμπραξης.
Maestro
Του Μπράντλεϊ Κούπερ
Στον Μπράντλεϊ Κούπερ πρέπει να αναγνωριστεί ότι δεν φοβάται τις προκλήσεις. Μια τέτοια ήταν να περάσει πίσω από την κάμερα, ενώ ταυτόχρονα κράτησε και τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, στους οποίους τον είχαμε τα προηγούμενα χρόνια συνηθίσει. Πόσο μάλλον που στη δεύτερη σκηνοθετική του απόπειρα αποφάσισε να αναμετρηθεί με ένα μέγεθος σαν αυτό του Λέοναρντ Μπερνστάιν, σε ένα φιλμ με αδυναμίες αλλά και πολλές αρετές, το οποίο θα θυμόμαστε για την αριστουργηματική σκηνή της συναυλίας στο Αββαείο. Εκεί ο ίδιος και η υπέροχη συμπρωταγωνίστριά του, Κάρεϊ Μάλιγκαν, επικοινωνούν με τα βλέμματα, καθρεφτίζοντας όλο το δράμα που στέλνει ταυτόχρονα ως εμάς μουσικά η ορχήστρα του Μπερνστάιν.