Ο Στίβεν Κινγκ ήθελε να γίνει συγγραφέας από μικρός. Η μητέρα του το ήξερε. Πώς θα μπορούσε να γίνει διαφορετικά όταν έβλεπε όλες εκείνες τις απορριπτικές επιστολές από εκδοτικούς οίκους καρφιτσωμένες στον τοίχο του δωματίου του, όπως γράφει ο ίδιος στο αυτοβιογραφικό του «On Writing. A Memoir of the Craft» (εκδ. Hodder & Stoughton, 2012); Η κυρία Κινγκ τον συμβούλευσε να πάρει πτυχίο δασκάλου, «έτσι για να έχεις κάτι για ασφάλεια».
Ετσι, την εποχή που ξεκίνησε να γράφει το «Κάρι», το 1973, εργαζόταν ως δάσκαλος αγγλικής γλώσσας στην πόλη Χάμπντεν, βγάζοντας 6.400 δολάρια τον χρόνο. Ωστόσο, με το γράψιμο συνέχιζε να έχει δυσκολίες. «Ο τρόμος, η επιστημονική φαντασία, τα αστυνομικά διηγήματα στα ανδρικά περιοδικά υποχωρούσαν έναντι των πληθωρικών σεξουαλικών αφηγήσεων. Αυτό ήταν μέρος του προβλήματος μόνο. Το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν ότι για πρώτη φορά στη ζωή μου, το γράψιμο με δυσκόλευε».
Η αιτία ήταν η δουλειά του «τα πρωινά»: όσο κι αν συμπαθούσε τους συναδέλφους του και αγαπούσε τα παιδιά, ερχόταν η Παρασκευή το απόγευμα κι ένιωθε το μυαλό του να έχει γίνει ζελέ…
Κάπου εκεί, ο Κινγκ θυμήθηκε κάτι: λίγα χρόνια πριν, για να βγάζει μερικά χρήματα τα καλοκαίρια, δούλευε ως επιστάτης σε ένα γυμνάσιο, παρέα με έναν βετεράνο πεζοναύτη του Β΄ Παγκοσμίου, τον Χάρι, ο οποίος του έλεγε τρομακτικές ιστορίες για το πώς ήταν να επιτίθενται κατά κύματα οι Ιάπωνες στην ατόλη Τάραουα, κραδαίνοντας ξίφη και ξιφολόγχες.
Οι ροζ κουρτίνες
Μαζί μια μέρα καθάριζαν τα γυναικεία ντους και ο Κινγκ παρατήρησε πως στο συγκεκριμένο γυμνάσιο είχε ντουσιέρες με ροζ πλαστικές κουρτίνες. Οπως του εξήγησε ο Χάρι, ήταν σε περίπτωση που έρθει ξαφνικά περίοδος στα κορίτσια να μπορούν να προστατευτούν. Ο Κινγκ θυμήθηκε αυτή τη φαινομενικά αδιάφορη κουβέντα αλλά του ήρθε η ιδέα για την εναρκτήρια σκηνή ενός διηγήματος: σε έναν τέτοιο χώρο, αλλά χωρίς ροζ κουρτίνες μπάνιου, έρχεται η περίοδος για πρώτη φορά σε μια ανυποψίαστη έφηβη. Βλέπει το αίμα και τρομάζει, τη στιγμή που τα άλλα κορίτσια της πετάνε πετσέτες και ταμπόν γελώντας, κοροϊδεύοντάς την.
Αλλη ανάμνηση: σε ένα άρθρο στο περιοδικό Life, ο Κινγκ διαβάζει ότι σε πολλές περιπτώσεις Πόλτεργκαϊστ (θορυβοποιό πνεύμα στα γερμανικά), οι μετακινήσεις αντικειμένων μάλλον είχαν γίνει τηλεκινητικά και όχι εξαιτίας κάποιου στοιχειού. «Υπήρχαν ενδείξεις που φανέρωναν ότι ίσως ορισμένα νέα παιδιά να είχαν τέτοιες δυνάμεις, ειδικά κορίτσια στην εφηβεία, την εποχή της πρώτης τους -»…
«Ουάου!», γράφει ο Κινγκ. «Δύο άσχετες μεταξύ τους ιδέες, η εφηβική σκληρότητα και η τηλεκίνηση, ενώθηκαν». Η τρομοκρατημένη (κακοποιημένη και από τη θρησκόληπτη μάνα της) έφηβη, με το που θυμώνει μπορεί με το μυαλό της να κάνει μεγάλο κακό…
Το κοστούμι του δασκάλου τού έπεφτε στενό. Στο σχολείο όπου δίδασκε, στο Χάμπτεν, ασφυκτιούσε, παρότι αγαπούσε τα παιδιά. Ηθελε να γράψει, αλλά τι;
Ωστόσο, πέρασε καιρός, χρόνια. Οταν στρώθηκε επιτέλους στο γράψιμο, κάλυψε τρεις σελίδες, τις διάβασε και αηδιασμένος τις πέταξε στα σκουπίδια. Συναισθηματικά, η ιστορία δεν τον συγκινούσε. Κυρίως όμως ο βασικός χαρακτήρας –η κοπέλα– δεν του ήταν ιδιαίτερα συμπαθής. «Η Κάρι Γουάιτ έδειχνε χοντροκομμένη και παθητική, το τέλειο θύμα». Το χειρότερο όμως ήταν ότι ο κόσμος των έφηβων κοριτσιών τού ήταν ανοίκειος, ξένος. Υπήρχε όμως και κάτι ακόμα: η ιστορία, για να βγάλει τα λεφτά της, θα έπρεπε να είναι εκτενής – που σήμαινε όμως ότι δεν θα μπορούσε να την αγοράσει ένα περιοδικό.
«Κάτι έχεις εδώ…»
Την επομένη που πέταξε τις τρεις σελίδες στο καλάθι των αχρήστων, βρήκε την Τάμπι, τη γυναίκα του, να τις έχει βρει και να τις διαβάζει. Η αντίδρασή της; Ηθελε να δει τι γίνεται παρακάτω. «Νομίζω ότι έχεις κάτι εδώ», του είπε. «Στ’ αλήθεια το πιστεύω». Κι όσο για το κομμάτι με τον κόσμο των κοριτσιών, που τον ένιωθε ξένο, θα τον βοηθούσε εκείνη.
Ποτέ του δεν συμπάθησε την Κάρι Γουάιτ ο δημιουργός της, και ποτέ δεν εμπιστεύτηκε τη φίλη της, τη Σου Σνελ, που της δανείζει το αγόρι της για τη νύχτα του σχολικού χορού. «Αλλά ήξερα και εγώ ότι είχα κάτι εδώ πέρα». Βασίστηκε σε δύο κορίτσια που ήξερε απ’ το σχολείο για να έχει ένα μοντέλο και προχώρησε.
Κάπως έτσι γεννήθηκε η «Κάρι», το τέταρτο μυθιστόρημα του Κινγκ αλλά το πρώτο που κατάφερε να δημοσιευθεί – και να ξεκινήσει έτσι ένας θρύλος, αυτός του Στίβεν Κινγκ, ο οποίος βαστάει μέχρι σήμερα. Στη χώρα μας η «Κάρι» έγινε γνωστή ως «Εκρηξη οργής» μέσα από την κινηματογραφική μεταφορά (1976) του Μπράιαν ντε Πάλμα, με τη Σίσι Σπέισεκ στον πρωταγωνιστικό ρόλο (και έναν νεότατο Τζον Τραβόλτα σε δεύτερο ρόλο: είναι αυτός που σφάζει τα γουρούνια και φροντίζει στον σχολικό χορό η Κάρι να λουστεί στο αίμα τους…).
Ο Κινγκ έστειλε το χειρόγραφο του «Κάρι» στον περιώνυμο εκδοτικό οίκο Doubleday. Μετά το ξέχασε. Μια μέρα, ενώ δίδασκε στο σχολείο, ειδοποιήθηκε πως τον ήθελε η γυναίκα του, η Τάμπι, στο τηλέφωνο. Επειγόντως. Ο Κινγκ τρόμαξε: κάτι είχε συμβεί σε κάποιο από τα παιδιά τους; Οταν το σήκωσε, άκουσε μια ξέπνοη Τάμπι να του διαβάζει ένα τηλεγράφημα: «Συγχαρητήρια. Η Κάρι είναι επισήμως βιβλίο του Doubleday. Προκαταβολή 2.500 δολαρίων είναι εντάξει; Το μέλλον σου ανήκει. Με αγάπη, Μπιλ».
Ο Μπιλ ήταν ο Ουίλιαμ Τόμσον, επιμελητής στον εκδοτικό οίκο (αργότερα, θα ανακάλυπτε έναν άλλο άγνωστο συγγραφέα, τον Τζον Γκρίσαμ). Ηταν 1974.
Το «Κάρι» κλείνει φέτος πενήντα χρόνια ζωής. Στο εξωτερικό τα αφιερώματα έχουν ήδη ξεκινήσει. Σήμερα, στην «Κ», ζητάμε από τρεις φανατικούς αναγνώστες του Στίβεν Κινγκ να μας μιλήσουν για το «Κάρι» και τη μεγάλη τους αναγνωστική αγάπη…
Η Κάρι συνεχίζει να συνοδεύει χιλιάδες έφηβες κοπέλες
του Δημήτρη Μαμαλούκα*
Ο Στίβεν Κινγκ ανέκαθεν ήταν ένας ακάματος εργάτης των λέξεων και των προτάσεων. Μέσω του γραψίματος ξόρκιζε τη φτώχεια του, τον πατέρα που δεν γνώρισε όσο και τους δαίμονές του, τις κάθε είδους εξαρτήσεις. Γνώρισε την επιτυχία πενήντα χρόνια πριν με το πρώτο του βιβλίο, το σχετικά ολιγοσέλιδο μυθιστόρημα «Κάρι», το οποίο από τότε δεν έχει σταματήσει να ανατυπώνεται και να έχει φανατικούς υποστηρικτές. Κι όμως δεν χρειάστηκε αμέτρητους ήρωες ούτε σύνθετη πλοκή. Η Κάρι είναι μια βασανισμένη κοπέλα, που μεγαλώνει με τη μητέρα της σ’ ένα ασφυκτικό περιβάλλον, πνιγμένο στον θρησκευτικό φανατισμό. Οταν της έρθει για πρώτη φορά περίοδος η Κάρι θα πανικοβληθεί και θα γίνει περίγελος στις συμμαθήτριές της. «Γιατί δεν μου το είπες;», θα ρωτήσει τη μητέρα της. Κι όταν το σχολικό μπούλινγκ θα συνεχιστεί η Κάρι θα αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει τις υπερφυσικές δυνάμεις που διαθέτει.
Μυθιστόρημα τρόμου; Θρίλερ; Φαντασίας; Ολα μαζί με τη μαγική συνταγή του Κινγκ. Ομως πάνω απ’ όλα μυθιστόρημα που οι αναγνώστες, μα κυρίως οι αναγνώστριες, ταυτίστηκαν με την ηρωίδα. Ισως όσο κανένα άλλο του Κινγκ. Το βιβλίο, μα κυρίως η Κάρι, συνόδεψε και συνεχίζει να συνοδεύει χιλιάδες έφηβες κοπέλες να γνωρίσουν και να συμφιλιωθούν με το σώμα τους. Να μάθουν αυτό που οι προηγούμενες γενιές θεωρούσαν ταμπού και δεν το ανέφεραν ποτέ. Συνόδεψε χιλιάδες παιδιά να αντισταθούν στο σχολικό μπούλινγκ που ποτέ δεν έπαψε να υπάρχει. Και συνόδεψε χιλιάδες αγόρια και κορίτσια να αντισταθούν σε κάθε είδους φανατισμό ακόμα κι αν προέρχεται από τους ίδιους τους γονείς. Ενα βιβλίο που όσο περνάει ο καιρός αποκτά όλο και μεγαλύτερο βάρος τόσο στη βιβλιογραφία του Κινγκ όσο και στη λογοτεχνία γενικότερα.
*Ο κ. Δημήτρης Μαμαλούκας είναι συγγραφέας.
Το ταξίδι μου στον κόσμο των Πιστών Αναγνωστών του Στίβεν Κινγκ
της Αναστασίας Ντάνου*
Γεννήθηκα τη χρονιά που εκδόθηκε το «Κάρι»: κλείνω κι εγώ φέτος μισό αιώνα ζωής. Εγινα Constant Reader στα 13 μου, όταν διάβασα την «Μπαλάντα της ελαστικής σφαίρας». Δεν ήξερα τι σημαίνει, αλλά μου άρεσε πολύ το βιβλίο. Μία φίλη λίγο μετά μού χάρισε τη «Λάμψη», τη δίτομη έκδοση με εκείνο το τελείως κιτς κίτρινο εξώφυλλο. Το καταβρόχθισα μέσα σε δυο μέρες, και έπειτα το διάβασα ξανά και ξανά γοητευμένη από τον τρόμο του Βασιλιά (τα χειρότερα τέρατα είναι οι άνθρωποι).
Από εκεί ξεκίνησε το ταξίδι μου στον κόσμο των Πιστών Αναγνωστών, που διαβάζουν ό,τι έχει γράψει ο Κινγκ, βλέπουν όλες τις ταινίες που έχουν το όνομά του στα credits τους και που ψάχνουν με υπερηφάνεια τα cameo του. Αλλά πραγματικά κατάλαβα τι σημαίνει αυτή μου η αγάπη όταν το 2009, έπειτα από ένα πολύ δύσκολο και επικίνδυνο χειρουργείο που με έριξε σε κώμα για τρεις μέρες, ένιωσα αρκετά δυνατή για να σηκώσω από το κομοδίνο το «Ντούμα Κη» των 720 σελίδων και να συνεχίσω να το διαβάζω. Εκεί κατάλαβα πως όλα θα πήγαιναν καλά. Είμαι η Νάστια, και είμαι Constant Reader του Στίβεν Κινγκ.
*Η κ. Αναστασία Ντάνου είναι βιβλιοθηκονόμος και η μεγαλύτερη θαυμάστρια του Κινγκ στην Ελλάδα (δηλαδή, η Ελληνίδα Αννι Γουίλκς).
Σε οδηγεί ίσια μέσα στην Κόλαση, για να σε πάει μέχρι το τέλος
του Κυριάκου Αθανασιάδη
Στην Ελλάδα τον μάθαμε σαν Στέφεν Κινγκ, τότε στα δεκαοκτώ μας, το ’81, ακριβώς με την «Κάρρυ», το Νο 31 της μνημειώδους σειράς Βιβλιοθήκη του Τρόμου των Εκδόσεων Α. Σίμωσι, μακράν τής πιο καλτ σειράς που κυκλοφόρησε ποτέ. Φυσικά ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά, και δη αμοιβαίος. Αυτό είναι και το βασικό χαρακτηριστικό του Κινγκ: αγαπά κι αυτός με πάθος τον αναγνώστη του. Τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του –εάν τυχόν υπήρξε ποτέ οξυδερκέστερος ανατόμος της ανθρώπινης ψυχής, του βάθους και των πολυπλοκοτήτων της, που να είναι και σε θέση να σκαρώσει τόσο πολλές και τόσο ευφάνταστες πλοκές και με μια τόσο χαρακτηριστική, φαινομενικά απλή πρόζα, θα χαιρόμασταν πολύ να τον μάθουμε κι εμείς– θα αρκούσαν για να τον εντάξουν στο Πάνθεον των γιγάντων, αλλά ειδικά αυτό, η μέριμνα προς τον αναγνώστη, το σταθερό κράτημα από το χέρι που σε οδηγεί, σαν άλλος Βιργίλιος, ίσια μέσα στην Κόλαση, για να σε πάει μέχρι το τέλος, οπότε και θα σε αποχαιρετήσει, αποκαθαρμένο, ευτυχή και πλήρη – λοιπόν, αυτό είναι που τον κάνει το #1.
Αυτό, μαζί προφανώς με την ποσότητα και τη διάρκεια: τα μόνα σίγουρα μέτρα της μεγαλοσύνης. Μισός αιώνας δουλειάς τόσο υψηλού επιπέδου; Ελάχιστοι μπορούν έστω και να σταθούν δίπλα του, είτε της λογοτεχνικής είτε της εμπορικής πεζογραφίας. Μια χούφτα όλοι κι όλοι, με τον Κινγκ επικεφαλής. ΥΓ. Το γεγονός δε ότι είναι λάβρος πολέμιος του Τραμπ και του Πούτιν απλώς μάς κάνει να τον αγαπάμε ακόμη περισσότερο.
*Ο κ. Κυριάκος Αθανασιάδης είναι συγγραφέας.