Τα 200 χρόνια από τον θάνατο του Τζον Κιτς, ωδή στη ζωή
Στις 23 Φεβρουαρίου 1821, ο 25χρονος Τζον Κιτς πεθαίνει από φυματίωση. Το τέλος τον βρίσκει στη Ρώμη, όπου είχε καταφύγει για να βρίσκεται στο φως της Μεσογείου, ένα ακόμη θύμα της τρομερής ασθένειας που στοίχειωσε την Ευρώπη του 19ου αιώνα. Ο Κιτς έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους πιο αγαπητούς ρομαντικούς ποιητές, έχει μόνιμη παρουσία στα σχολικά εγχειρίδια του Ηνωμένου Βασιλείου κι αποτελεί μέρος του δυτικού κανόνα. Το πρόωρο τέλος του τον ενέταξε στο πάνθεον των ημίθεων που πέθαναν νέοι, αλλά η ποίησή του δεν είναι πένθιμη ή, τουλάχιστον, δεν χρειάζεται να προσεγγίζεται μονάχα υπό το πρίσμα του ρομαντικού πένθους.
Η επέτειος των 200 χρόνων από τον θάνατό του γεννάει νέες συζητήσεις. Ενα νέο βιβλίο, το οποίο παρουσίασε η συγγραφέας Μιράντα Σέιμουρ στους «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς» (6/2/21), είναι το βιβλίο της Λουκάστα Μίλερ «Keats: A Brief Life in Nine Poems and One Epitaph» που κυκλοφόρησε από τον οίκο Jonathan Cape. Είναι μια εισαγωγή στον κόσμο του Κιτς, γραμμένη με ενσυναίσθηση και θαυμασμό γι’ αυτόν τον νέο, που ο ίδιος είχε σπουδάσει ιατρική και είχε περιθάλψει, πριν χάσει, τον αγαπημένο του αδελφό που έπασχε επίσης από φυματίωση. Η «Ωδή σε μια ελληνική υδρία», ένα από τα πολυδιαβασμένα ποιήματα του Κιτς, ανελκύεται στις μέρες μας ως διαχρονικά επίκαιρο. Ο Κιτς συνομιλεί με τον χρόνο, με την απώλεια, με τη ζωή σε παύση, με τη ζωή σε κίνηση, με τη ζωή στη λήθη.
Ο Ιαν Νιούμαν, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νοτρ Νταμ στην Ιντιάνα, δημοσίευσε ένα εξαιρετικό άρθρο στο NBC News με τίτλο «Κανενός η ζωή δεν πρέπει να ορίζεται από τις συνθήκες του τέλους. Ούτε ακόμη και του Τζον Κιτς». Ο Νιούμαν επιχειρεί ένα ρεαλιστικό, φιλοσοφικό στοχασμό πάνω στην ισχύ των στίχων του Κιτς και επιμένει πως στη γενική παιδεία μας παραδίδεται η πένθιμη πλευρά του ποιητή. Υπήρχε όμως και η ζωηρή, η εύθυμη, η παιγνιώδης ζωή. Από τις επιστολές που άφησε ο Κιτς, προκύπτει πως ήταν ένας γεμάτος ενέργεια και ζωντάνια νέος, με δίψα για ζωή, επινοητικός και ορμητικός. Πέθανε, όμως, έχοντας την εντύπωση πως άφησε ένα ελάχιστο ίχνος στη ζωή, αν και είχε εκδώσει τα ποιήματά του. Εγραφε από 19 ετών.
Αργότερα, όμως, στη διάρκεια της βικτωριανής περιόδου, μετά το 1840, το πρότυπο του νέου ποιητή που πεθαίνει πρόωρα από ασθένεια υπηρετούσε θαυμάσια το ρομαντικό πρότυπο του ώριμου 19ου αιώνα.
Ο Κιτς αναβαπτίστηκε ως εθνική μορφή και οι ωδές του ενσωματώθηκαν στο βρετανικό υποσυνείδητο. Η συγκυρία της πανδημίας αλλά και η ανάδυση νέας σκέψης στις φιλολογικές σπουδές ανοίγουν δρόμο για μια διευρυμένη πρόσληψη του Τζον Κιτς.
ΣΙΚΑΓΟ
Κλοντ Μονέ
«Γιατί να πάτε στο Παρίσι, όταν το Παρίσι έχει έρθει στο Σικάγο;» έγραφε η Chicago Daily Tribune το 1888. Ο Κλοντ Μονέ παρουσίαζε τότε έργα του σε μια γκαλερί της πόλης. Εκτοτε αναπτύχθηκε μια ιδιαίτερη σχέση ανάμεσα στον Μονέ και στο Σικάγο, με το κοινό να τον ακολουθεί πιστά και τις πρώτες συλλογές να γεννώνται. Αυτήν την περίοδο και ώς το καλοκαίρι, το Art Institute του Σικάγου, πιστό στην παράδοση, παρουσιάζει έργα του Μονέ.
ΒΙΟΓΡΑΦΙΑ
Τομ Στόπαρντ
Η τέχνη της βιογραφίας στην Αγγλία είναι στα υψηλότερα επίπεδα, με μακρά παράδοση και μεγάλο κοινό. Μία από τις επιφανέστερες βιογράφους, η Ερμιόνη Λι, παρέδωσε προ μηνών την ογκωδέστατη βιογραφία του 84χρονου θεατρικού συγγραφέα Τομ Στόπαρντ, που σταδιακά αποκτά όλο και περισσότερους αναγνώστες. Η βιογραφία, πάνω από 800 σελίδες, αφηγείται μια ζωή γεμάτη θέατρο και πνευματικές αναζητήσεις. Η Λι έχει γράψει τη βιογραφία πολλών συγγραφέων.
ΑΡΛΙΓΚΤΟΝ
Η «Ελιξ» της Amazon
Το νέο κτίριο της Amazon στο Αρλιγκτον της Βιρτζίνια τελεί υπό ανέγερση και προβλέπεται να θέσει νέα κριτήρια για τη βιωσιμότητα των μεγάλων κατασκευών. Ως φιλοσοφία, θέλει να προσφέρει ένα νέο τύπο κτιρίου που να διευρύνει την εμπειρία της εργασίας σε περιβάλλον με ελάχιστη κατά το δυνατόν κατανάλωση ενέργειας. Το σχήμα του έλικα θα ενισχύεται από την πυκνή φύτευση, που θα ενσωματώνεται στη μορφή αλλά και στη λειτουργία του κτιρίου.
ΤΕΝΕΣΙ
Ντόλι Πάρτον
Ως σύμβολο κοινωνικής προσφοράς, η Ντόλι Πάρτον προβλέπεται να τιμηθεί από την πολιτεία του Τενεσί, που σκοπεύει να χρηματοδοτήσει άγαλμα της δημοφιλούς ερμηνεύτριας. Ωστόσο, η ίδια η Πάρτον ζήτησε να μην προχωρήσει η ευγενής πρόθεση της πολιτείας δεδομένων των αντικειμενικών συνθηκών της εποχής μας. Η ίδια έχει αφιερώσει τη ζωή της στην αλληλεγγύη. Πρόσφατα δώρισε 1 εκατ. δολάρια για να επιταχυνθεί η δημιουργία του εμβολίου της Moderna.
ΛΟΝΔΙΝΟ
Αισιοδοξία
Οι γκαλερί στο Λονδίνο παραμένουν κλειστές, αλλά υπάρχει αισιοδοξία. «Οι πελάτες μας από το εξωτερικό δεν παύουν να μας λένε πόσο έχουν επιθυμήσει το Λονδίνο και πόσο ανυπομονούν να επιστρέψουν με φυσική παρουσία», λέει στην «Ντέιλι Τέλεγκραφ» ο Τζέιμς Γκριν, διευθυντής της διεθνούς γκαλερί David Zwiner, στο Μέιφερ. Ηδη, διαδικτυακές πωλήσεις, με την πρωτοβουλία Studio Initiative, από τον περασμένο Μάιο έχουν φέρει πάνω από 20 εκατ. στερλίνες.