Τα μυθικά τέρατα των Ελλήνων, ανθρώπων και θεών (π.χ., Σειρήνες, Λάμια, Χίμαιρα, Εχιδνα, Εριγόνη, Μινώταυρος, Ικαρος και Νέμεσις), και τα στιγμιότυπα της «αμερικανικότητας» (γιατροί, εργάτες, γυμνόστηθες κυρίες κ.λπ.). Ο Βίκτωρ Κοέν, γεννημένος στη Θεσσαλονίκη και κάτοικος, εδώ και 25 χρόνια, της Νέας Υόρκης, πέρασε πολλές ώρες στη Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου των ΗΠΑ, αναζητώντας φωτογραφικά τεκμήρια του προπερασμένου αιώνα, αλλά και σε μουσεία φυσικής ιστορίας, ανθρωπολογίας και ανατομίας, για να φωτογραφίζει έμβρυα σε γυάλες ή σκελετούς αρχαίων και νεότερων ζώων. «Ο,τι μου έκανε “κλικ”, δηλαδή εκείνο το νανοσεκόντ οπότε κάτι σε παίρνει από τα μούτρα, το κατέγραφα», λέει ο ίδιος σε μια ιδιωτική ξενάγηση στη Nitra Gallery.
Αυτό το νανοσεκόντ είναι στοιχείo-κλειδί στην ανάγνωση του έργου του. Είναι εκείνη η στιγμή, όπου δεν ξέρεις τι ακριβώς είναι αυτό που βλέπεις. «Ηθελα να παντρέψω την πραγματική μυθολογία των Ελλήνων, που την κουβαλώ μέσα μου πάντοτε, με το πρώιμο αμερικανικό όνειρο στο γύρισμα του αιώνα», αφηγείται ο Βίκτωρ Κοέν. Ο καλλιτέχνης θέλησε να ενώσει εις σάρκα μίαν τη θρησκευτική εικονογραφία, τη μυθολογία και το φωτογραφικό τεκμήριο, αποδίδοντας έτσι το δικό του, υποδόριο σχόλιο στη σύγχρονη πραγματικότητα, με τους καθόλου τυχαία τοποθετημένους τίτλους. «Ημουν σίγουρος ότι οι τίτλοι ήταν απαραίτητοι. Είναι αυτοί που έκαναν το 1+1=3», λέει ο Βίκτωρ Κοέν.
Το «Bestiary» –ο τίτλος της έκθεσης, που παρουσιάστηκε ήδη στο United Photo Industries της Νέας Υόρκης– δεν σου επιτρέπει να ξεχωρίσεις μέσα σου πού σταματάει το τέρας και πού ξεκινάει ο ήρωας, πού βρίσκεται το όριο μεταξύ λύκου και προβάτου. Ταυτόχρονα, ο τρόπος που χρησιμοποιήθηκαν οι φωτογραφίες στα κολάζ του Βίκτωρος Κοέν, ακόμη και η αποφυγή του γυαλιστερού φωτογραφικού χαρτιού και η προσθήκη των βίντατζ φίλτρων, αναθεωρεί τον τρόπο που ένας Ελληνας, ο οποίος θέλει-δεν θέλει έχει εγγράψει τους μύθους στο DNA του, βλέπει τα πρόσωπα. «Η ελληνική μυθολογία είναι μια παγκόσμια γλώσσα. Εμείς την υποτιμούμε, διότι ξεμπερδεύουμε μαζί της στο Δημοτικό με τον γνωστό τρόπο. Για σκεφτείτε τι θα μπορούσαμε να κατανοήσουμε για το σήμερα εάν το ελληνικό Λύκειο επανέφερε, με νέο τρόπο, πιο ώριμο, μυθικά τέρατα και ήρωες», λέει ο Βίκτωρ Κοέν.
Ο ίδιος γνωρίζει πολύ καλά τη σύμπλευση παρελθόντος και παρόντος. Το ίδιο κάνει στο Parsons School of Design, αλλά και στο School of Visual Arts. Το ίδιο ζήτησε και από τους 24 Αμερικανούς συγγραφείς επιστημονικής φαντασίας να κάνουν στον τόμο που υπήρξε προπομπός της έκθεσης. Οι «24» έγραψαν ένα σύντομο πεζό ή ένα ποίημα για ισάριθμα έργα. «Το 24 παίζει ρόλο στη μέχρι τώρα δουλειά μου. Θεωρώ ότι τότε μπορείς να παρουσιάσεις τα έργα σου σε ανθρώπους των οποίων τη γνώμη θεωρείς βαρύνουσας σημασίας. Με ένα τέτοιο εύρος, δίνεις όλες τις κλίμακες και τις διακυμάνσεις της δουλειάς σου στον άλλον, ο οποίος μπορεί να κάνει τους δικούς του συνδυασμούς πάνω στο έργο σου και στον τρόπο που θα πρέπει να το χρησιμοποιήσεις και, εντέλει, να παρουσιάσεις», αναφέρει ο Κοέν.
Ο επιμελητής του τόμου, Τζακ Κέτσαμ, γράφει: «“Ελλάδα!”, σκέφτηκα. Εκανα λάθος. Εντελώς ηλίθιο εκ μέρους μου. Πουθενά παραλίες, ταβέρνες και καφενεία. Μόνον αυτή η στιγμή, αυτό το σημείο, αυτό το αχανές πνεύμα γύρω τριγύρω. Ο αρχαίος κόσμος ακόμα θρέφει τον νέο με το ήπιο ηρωικό όραμα που μπορεί η ψυχή να δημιουργήσει στα καλύτερά της. Αυτό το πνεύμα θέλει ο Βίκτωρ Κοέν να διαδώσει».
Βίκτωρ Κοέν, «Bestiary». Nitra Gallery, Αλωπεκής 34, Κολωνάκι. Εως 6 Ιανουαρίου.