Καθώς το 2021 βαίνει προς το τέλος του και ολοκληρώνονται οι εορτασμοί για τα 200 χρόνια, πολλές εικόνες έρχονται στο μυαλό μου. Από τις δεκάδες εκδηλώσεις, ομιλίες, εικαστικά αφιερώματα και εκδόσεις που κάλυψα δημοσιογραφικά, αυτό που χαράχθηκε περισσότερο στο μυαλό μου ήταν τα έργα του Χρήστου Μποκόρου στο Μουσείο Μπενάκη, στην έκθεση «Η Γιορτή». Αποστάγματα αισθημάτων, διαβασμάτων, βιωμάτων και του τρομερού χαρίσματος του καλλιτέχνη να βάζει στον καμβά εικόνες και σύμβολα που δονούν τον πατριωτισμό μας με ανυπόκριτη, αδιαμεσολάβητη συγκίνηση. Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο ζωγράφος ασχολήθηκε με αυτό το θέμα. Στα εγκαίνια της μεγάλης έκθεσης «1821 Πριν και Μετά» στην Πειραιώς, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κατερίνα Σακελλαροπούλου κοντοστάθηκε μπροστά σε έναν πίνακα. Ηταν η «Εξοδος» του Μποκόρου, ζωγραφισμένη το 2006, που ανήκε στη συλλογή του Σωτήρη Φέλιου, εμπνευσμένη από το Μεσολόγγι. Η στιγμιαία παύση της μπροστά στην ελληνική σημαία που φωτίζεται από τις φλογίτσες των κεριών ίσως να σήμαινε πως και εκείνη αισθάνθηκε αυτήν τη ζωογόνο αύρα που έχει η καλή ζωγραφική, βρέθηκε στον σφυγμό της ίδιας συγκίνησης.
Ισως πάλι να συγκινήθηκε από το γεγονός ότι το έργο ήταν φόρος τιμής σε δύο δικαστές, τον Τερτσέτη και τον Πολυζωίδη, οι οποίοι είχαν το ηθικό ανάστημα να μη συνυπογράψουν καταδικαστική απόφαση στη δίκη του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη και του Δημητρίου Πλαπούτα σε μια στημένη σκευωρία εναντίον τους. Ως εκ τούτου, δικάστηκαν στο Εγκληματικό Δικαστήριο του Ναυπλίου στις 27 Σεπτεμβρίου 1834. Το έργο έχει σαν περιμετρικό «ζωνάρι» ένα τμήμα της απολογίας του Τερτσέτη, που αναφέρεται στο Μεσολόγγι: «…ἕξι χιλιάδες Ἑλλήνων, ποὺ ἐξαπλώθηκαν μονομιᾶς, εἰς μίαν νύχτα ἀπέξω ἀπὸ τὰ τείχη τοῦ Μισολογγίου· ἐλαφρὴ βροχὴ ράντιζε τὴν γῆν εἰς τὸ ἔβγα τους καὶ πολλοὶ ἐφώναξαν: μᾶς κλαίει ὁ Μεγαλοδύναμος άπόψε!». Ενας δικαστής που σέβεται τα ιερά και τα όσια του αγώνα δεν θα μπορούσε να προδώσει την πατρίδα του, τη θυσία τόσων ανθρώπων για τη λευτεριά.
Την Τετάρτη, ο Σωτήρης Φέλιος και η θυγατέρα του, Μυρσίνη, εκπροσωπώντας το ίδρυμα «Η Αλλη Αρκαδία», που αναλαμβάνει την παρουσίαση της συλλογής του εντός και εκτός Ελλάδος, και ο Χρήστος Μποκόρος πέρασαν το κατώφλι του Προεδρικού Μεγάρου. Συνάντησαν την Κατερίνα Σακελλαροπούλου, που έκανε δεκτή τη δωρεά του συγκεκριμένου έργου προς την Προεδρία της Δημοκρατίας. Η απόφαση να παραχωρηθεί ο πίνακας με το συμβολικό και ουσιαστικό περιεχόμενο δεν ήταν μια κίνηση μονάχα με θεσμική βαρύτητα, αλλά και με ανθρώπινη ζεστασιά και γενναιοδωρία. Ο Μποκόρος είναι από τους καλλιτέχνες που καταπιάνονται με τη μνήμη και την Ιστορία. Ο Φέλιος είναι ένας συλλέκτης που πιστεύει στην ποιότητα της σύγχρονης ελληνικής ζωγραφικής και έχει συμβάλει ενεργά στην προβολή της στο εξωτερικό. Η ΠτΔ έχει δείξει από την αρχή της θητείας της την αγάπη της για την τέχνη.
«Το έργο αυτό γεννά βαθιά συγκίνηση, με τη λιτότητα, την ταπεινότητα, θα έλεγα, με την οποία αποτίνει φόρο τιμής σε μια κορυφαία στιγμή υπέρβασης της νεότερης ιστορίας μας· με το δέος και τον σεβασμό με τα οποία αποδίδει την ιερότητα της “Εξόδου”, ξαναζωντανεύοντάς τη στον χωροχρόνο του παρόντος. Γιατί τα κεράκια που φέγγουν πάνω στη γαλανόλευκη, πάντα ακοίμητα, εσαεί αναμμένα για την τιμή της ελευθερίας, είναι σαν να μας υποδεικνύουν ότι κάθε φορά που μας περιζώνει το σκοτάδι, όπως τους πολιορκημένους του Μεσολογγίου, έχουμε έναν μονάχα δρόμο εξόδου, “την έφοδο προς το φως”», υπογράμμισε η ΠτΔ. «Ο πίνακας αυτός ανήκει πλέον στην Προεδρία της Δημοκρατίας και έχουμε τη βεβαιότητα ότι, κοιτάζοντάς τον, μπορούμε να κατανοούμε το τι συνέβη αλλά και το ποιοι είμαστε», τόνισε ο Σωτήρης Φέλιος στην αντιφώνησή του, προσφέροντας στην Πρόεδρο και μια έκδοση με τίτλο «Εξοδος» με ένα καταπληκτικό κείμενο της Μαρίας Δεληβορριά για τον Σολωμό, κείμενα του καλλιτέχνη και χαιρετισμό του συλλέκτη.