Οι δημοσιογράφοι βάζουν την υπογραφή τους στο πρώτο, νωπό ακόμα από το μελάνι, αντίτυπο της ιστορίας, έλεγε ο εκδότης της «Ουάσιγκτον Ποστ», Φιλ Γκρέιαμ. Περιδιαβάζοντας την έκθεση για τα 100 χρόνια του «Βήματος» στην αίθουσα περιοδικών εκθέσεων του Μουσείου Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, δεν μπορεί να μην αισθανθεί κανείς συγκίνηση. Τα πρωτοσέλιδα αναφέρονται στα μεγαλύτερα γεγονότα του αιώνα στην πατρίδα μας και στον κόσμο. Μέσα από τους πηχυαίους τίτλους αναδύονται οι συνέπειες του εθνικού διχασμού, ανακοινώνεται η κήρυξη του πολέμου μεταξύ Ελλάδος και Ιταλίας, ο απαγχονισμός των Καραολή και Δημητρίου, η δολοφονία του προέδρου Κένεντι, το ταξίδι από τη Γη στη Σελήνη. Ολα αυτά σε μια περίοδο που η εφημερίδα ήταν το σπουδαιότερο εχέγγυο του δημοκρατικού δικαιώματος για ενημέρωση, ένα από τα λίγα εργαλεία μαζί με το ραδιόφωνο και τα βιβλία που είχε στα χέρια του ο πολίτης για να αποκτήσει συνείδηση, κρίση και σκέψη.
Ομως αυτό που καθηλώνει τον επισκέπτη είναι να διαβάσει πέρα από τις γραμμές, να ανιχνεύσει τα περιθώρια της ελευθερίας του λόγου και τη μάχη του Τύπου για την αλήθεια όταν τα περιθώρια ήταν ασφυκτικά στενά. Την Παρασκευή 16 Νοεμβρίου 1973 στην πρώτη σελίδα γραφόταν: «Εντοναι εκδηλώσεις ημέρα και νύχτα εις το Πολυτεχνείον, με πολιτικά συνθήματα από ραδιοφωνικό πομπό», με υπότιτλο: «Οι σπουδασταί επιτηρούνται από αστυνομικήν δύναμιν. Δεν εσημειώθησαν επεισόδια». Μια κυρία αυτής της γενιάς που στεκόταν μπροστά μου διάβασε λέξη λέξη τον τίτλο γιατί ήταν μια «σελίδα» και από τη δική της ζωή. Να ένας ακόμα λόγος να πάει κανείς σε αυτό το αφιέρωμα που αντανακλά όλα αυτά που σμίλεψαν την κοινωνία, αυτά που λειτούργησαν ως προοικονομία για όσα ζούμε σήμερα.
Από το πρώτο της φύλλο στις 6 Φεβρουαρίου 1922, της έκδοσης που ίδρυσε ο αείμνηστος Μακεδονομάχος και εκπαιδευτικός Δημήτριος Λαμπράκης, η εφημερίδα προσέφερε ένα ακόμα δημόσιο αγαθό: τη διά βίου μόρφωση. Στο «Βήμα» αναδημοσιεύθηκαν άρθρα του Παλαμά, του Βενέζη, του Καζαντζάκη, του Καστοριάδη, του Θεοτοκά, του Τερζάκη, του Πλωρίτη. Ο διάδοχός του, Χρήστος Λαμπράκης, είχε ο ίδιος βαθύτατη ιστορική συναίσθηση και παιδεία. Σημασία έχει ότι στον ίσκιο αυτών των σπουδαίων πνευματικών ανθρώπων εργαζόμαστε και εμείς σήμερα. Και συνεορτάζουμε τα γενέθλια του «Βήματος» γιατί, παρά τις κρίσεις, τις καταιγίδες, την εξέλιξη της τεχνολογίας, ο Τύπος είναι ακόμα εδώ, ζωντανός και επιδραστικός.
Εκτός από τα πρωτοσέλιδα και τις δερματόδετες εκδόσεις με το ιερό κιτρινισμένο χαρτί, υπάρχουν στους τοίχους και πολλές παλιές φωτογραφίες. Στάθηκα και εγώ μπροστά σε μία, ίσως γιατί ήταν μια «σελίδα» από τη δική μου ζωή, μια ατμόσφαιρα στις εφημερίδες που πρόλαβα έστω και λίγο.
Δείχνει μια αίθουσα συσκέψεων, με δημοσιογράφους με τσιγάρα στο στόμα μπροστά από στοίβες από εφημερίδες και χαρτιά πάνω στο τραπέζι. Ο Ανδρέας Γεωργιάδης και η Βιβή Γερολυμάτου που «έστησαν» την έκθεση είχαν βάλει σε προθήκη δύο αντικείμενα, μια γραφομηχανή και ένα σταθερό τηλέφωνο με καντράν. Πόσα άλλαξαν από τότε. Και πόσα όμως έχουν μείνει τα ίδια… Η έκθεση θα μείνει έως τις 29 Μαΐου, την επιμέλεια του ιστορικού αρχείου έκανε ο Γιάννης Θ. Διαμαντής. Είσοδος ελεύθερη.