Πρωτογνώρισα τη δουλειά της Βάνας Ξένου από την έκθεσή της στην Ελευσίνα, στο Εργοστάσιο Κρόνος, και μετά από τον Εθνικό Κήπο, όπου είχε παρουσιάσει το αφιέρωμα «Η ψυχή του Τόπου». Και στις δύο περιπτώσεις αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η μυστηριακή αύρα των έργων της, λες και ήταν έτοιμα να σου ψιθυρίσουν υπαρξιακές αλήθειες. Καλλιτέχνις και διανοούμενη ταυτόχρονα, δημιουργεί για να δώσει σάρκα και οστά στην πνευματικότητα. Η τέχνη είναι για εκείνην υπόθεση ιερή, πύλη εισόδου για την ανακάλυψη του εαυτού μας, αφορμή για σκέψη. Γλύπτρια, ζωγράφος, κεραμίστα, είναι εικαστικός που θέλει να συνταιριάζει κάθε ιδέα της με το εκφραστικό μέσο που μπορεί να υποστηρίξει την ουσία του. Παράλληλα, θέλει τα έργα της να έχουν σημεία αναφοράς στην ιστορία, την ιστορία της τέχνης, τη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία. Λειτουργούν καλειδοσκοπικά για να ικανοποιήσουν πολλές πτυχές.
Εκτός από τους μύθους, η Ξένου έχει ασχοληθεί εκτεταμένα και με το θέμα του φύλου, την προσέγγιση των γυναικείων ζητημάτων. Στην αρχή της καριέρας της, μάλιστα, στη δεκαετία του 1980 είχε κάνει τρεις ατομικές εκθέσεις σε αυτόν τον άξονα. Στην πρώτη εμπνεύστηκε από τον Λιούις Κάρολ και την «Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων», μετατρέποντας φωτογραφίες νεαρών κοριτσιών σε πορτρέτα-ψυχογραφήματα, στη δεύτερη στάθηκε στην περίπτωση των γυναικών και της εξουσίας, αναφερόμενη στο έργο της Ιταλίδας ζωγράφου του 17ου αιώνα, Αρτεμισία Τζεντιλέσκι, και στην τρίτη στη «Λουκρητία» του Λούκας Κράναχ. Και επειδή κάθε καλλιτέχνης κάνει κύκλους, στην τελευταία ενότητα της δουλειάς φέρνει κοντά τις δύο θεματικές που την απασχόλησαν σε μια έκθεση που θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει μίνι αναδρομική, στημένη σαν να είναι τεράστια εγκατάσταση.
Στην γκαλερί Citronne της Πατριάρχου Ιωακείμ στην ατομική της, που έχει τίτλο «Για Εκείνη» και εγκαινιάστηκε στις 10 Μαΐου, παρουσιάζει σχέδια και γλυπτά που μορφοποιούν τη γυναικεία οντότητα. Οι μορφές άλλοτε προβάλλουν την αρχετυπική εικόνα Μητέρα-Κόρη και άλλοτε νεαρές κοπέλες κατά τη μετάβασή τους στη γυναικεία ωριμότητα. Αναζητεί την αλήθεια που κρύβεται στο σώμα, γυμνό ή ενδεδυμένο, μέσα από τον μύθο και το βίωμα της γυναίκας ανά τους αιώνες. Κάπως έτσι οι θεατές πηγαίνουν από τη Δήμητρα ή την Περσεφόνη στις απεικονίσεις του Μεσαίωνα και από εκεί στη δική μας εποχή μέσα από τις δικές της δημιουργίες. Στην περίοδο της ρευστότητας των φύλων της πολιτικής ορθότητας, του Me Too, ο ανάπλους στο παρελθόν της Ξένου δίνει ίσως τις πιο στέρεες και ενδιαφέρουσες απαντήσεις στα θέματα αυτά. Διάρκεια έως και τις 10 Ιουνίου.
