Είναι ένα θρυλικό σκαρί που θα έπρεπε να ταξιδεύει σε ολόκληρη την Ελλάδα με τα φουσκωμένα του πανιά για να το καμαρώνουμε. Στη Βρετανία θα ήταν ένα μνημείο εν πλω. Ομως το «Ευγένιος Ευγενίδης», ένα ιστιοφόρο με τεράστια ιστορία, λεηλατήθηκε και κακόπαθε στην πατρίδα μας, που θέλει να καυχιέται για τη ναυτική της κληρονομιά. Και μόλις πρόσφατα, χάρις στις προσπάθειες του Πολεμικού Ναυτικού και του επικεφαλής του Κέντρου Εκπαίδευσης Πόρου, πλοιάρχου Δημήτρη Μουρελάτου, έχει αρχίσει να αποκτά τα ίχνη της παλιάς του αίγλης.
Ξύστηκε, ξαναβάφτηκε και θυμίζει λίγο εκείνο το εντυπωσιακό σκάφος που έκλεβε τα βλέμματα όπου και αν ελλιμενιζόταν. Επειτα από δεκαετίες εγκατάλειψης πήρε το φιλί της ζωής, αν και υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν.
Ωστόσο είμαστε σε καλό δρόμο και την άλλη Τετάρτη 31 Ιανουαρίου στις 10.30, ο Σύνδεσμος Παραδοσιακών Σκαφών υπό την αιγίδα του Ιδρύματος Ευγενίδου διοργανώνει μια ημερίδα με τίτλο «Διασώζεται το ιστιοφόρο Ευγένιος Ευγενίδης», στο αμφιθέατρο του ομώνυμου ιδρύματος με πλήθος ομιλητών.
Στόχος είναι η αφύπνιση της κοινής γνώμης αλλά και η δημιουργία συστράτευσης για τη συνολική του αποκατάσταση.
Τι είναι αυτό που κάνει τόσο ξεχωριστό το πανέμορφο σκαρί; Παραγγέλθηκε το 1929 στα περίφημα σκωτσέζικα ναυπηγεία Denny Brothers από τον αριστοκράτη Γουόλτερ Ράνσιμαν. Από το ντεκ του, ο εγγονός του Στίβεν Ράνσιμαν πρωτοαντίκρισε ως παιδί τη Μονεμβασιά και μαγεύτηκε. Αργότερα έλεγε ότι ήταν το καθοριστικό βίωμα που τον έκανε να αγαπήσει το Βυζάντιο και να αφιερώσει τη ζωή του στην ιστορία μας.
Στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το ιστιοφόρο περιήλθε στο βρετανικό ναυαρχείο και έκανε ειδικές αποστολές σαμποτέρ στη δυτική Γαλλία. Μετά τη λήξη των εχθροπραξιών αγοράστηκε από Σουηδούς και το 1965 περνάει στα χέρια του ελληνικού υπουργείου Ναυτιλίας. Μετονομάζεται σε «Ευγενίδης» καθώς ο εφοπλιστής είχε αφήσει ένα μεγάλο χρηματικό ποσό ως δωρεά για την αγορά του, στη διαθήκη του.
Χρησιμοποιήθηκε για πολλά χρόνια ως εκπαιδευτικό σκάφος για τους δόκιμους και το 1995 παραχωρήθηκε στο υπουργείο Πολιτισμού και παροπλίστηκε στο Πασαλιμάνι και ύστερα στο Φάληρο. Τότε ήταν που άρχισε να παίρνει και την κάτω βόλτα. Το 2002, το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού αποφάσισε να το αποκαταστήσει και ιδιώτες δωρητές έδωσαν ένα γερό ποσό, όμως ο εργολάβος που πήρε τη δουλειά αντί να το φτιάξει, το κατέστρεψε αφαιρώντας ιστία και προκαλώντας ανήκεστες βλάβες.
Εμεινε έτσι ένα κουρσεμένο κουφάρι, ώσπου τον Μάιο του 2023 πήγε μέχρι τον Πόρο και εκεί δέχτηκε τις πρώτες φροντίδες ύστερα από δεκαετίες από το Πολεμικό Ναυτικό και τους ναύτες που υπηρετούν στο Κέντρο Εκπαίδευσης. Μάλιστα κάποιοι εξ αυτών έχουν εργαστεί και στο Εμπορικό Ναυτικό πριν από τη θητεία τους και ξέρουν αυτού του τύπου τις επισκευές.
Ας ευχηθούμε πως ξεκινάει μια περίοδος που θα είμαστε περισσότερο ευγενικοί με τον «Ευγενίδη» που άξιζε μεγαλύτερης στοργής.