H διαδρομή με το καραβάκι από το λιμάνι του Ναυπλίου ώς το Μπούρτζι κρατάει λίγα μόνο λεπτά και προσφέρει πανοραμική θέα της παλιάς πόλης, του Παλαμηδιού και της Ακροναυπλίας, αλλά σε μεταφέρει αιώνες πίσω. Μόλις ο επισκέπτης πατήσει το πόδι του εκεί συναισθάνεται το τεράστιο βάρος της ιστορίας αυτής της μικρής νησίδας που φιλοξενεί ένα από τα πλέον εμβληματικά οχυρωματικά έργα που έγιναν ποτέ στην Ελλάδα. Με ρωμαλέους τοίχους και πύργους φύλαγε την ενετική κτήση από τον 15ο αιώνα, είδε μάχες με τους Οθωμανούς που την κατέκτησαν με τη σειρά τους, την έλευση του Καποδίστρια και αργότερα του Οθωνα. Με την απελευθέρωση έγινε κατοικία των δήμιων, όπως του περίφημου Αμοιραδάκη, ενός ψηλού ξερακιανού και λιγόλογου Αμοργιανού, που αναλάμβανε τις εκτελέσεις με τη λαιμητόμο. «Χιλιόκαλη σπηλιά που κρύβεις τέτοιο δράκο», έγραφε ο Καρκαβίτσας για το μέρος που ζούσαν οι κατάδικοι επιφορτισμένοι με τη χειρότερη δουλειά της πλάσης.
Εχοντας διαβάσει όλες αυτές τις μαρτυρίες, επισκέφθηκα έπειτα από πολλές δεκαετίες το μνημείο που πρόσφατα άνοιξε τις πόρτες του ύστερα από πολλά χρόνια αποκατάστασης. Μαζί μου ήταν ο άνθρωπος που από το 2014 έως και το 2021 επέβλεπε το έργο. Ο αρχιτέκτων – μηχανικός Κώστας Μπουντούρης ξέρει κάθε σπιθαμή του μνημείου σαν την παλάμη του, αφού συντόνιζε τα πολλά συνεργεία που έφεραν εις πέρας το εγχείρημα. Μου εξηγούσε ότι οι δυσκολίες ήταν τεράστιες μιας και λιμενικά έργα είχαν στερήσει από το Μπούρτζι νερό και ρεύμα για μεγάλο χρονικό διάστημα, κάτι που καθυστέρησε πολύ την ολοκλήρωση του εγχειρήματος. Σε αυτήν τη μικρή προβλήτα που αποβιβαστήκαμε, μπήκαν και βγήκαν τουλάχιστον 500 τόνοι υλικών.
Πρώτος πρώτος μας υποδέχθηκε ένας γάτος, ο Βαγγέλης, ο οποίος κρύφτηκε πριν από χρόνια κατά λάθος σε μια βάρκα με τσιμέντο και ως λαθρεπιβάτης έφτασε μέχρι το Μπούρτζι. Ηταν πολύ άγριος για να τον πιάσουν και να τον ξαναπάνε στον πολιτισμό και έτσι ξώμεινε στο κάστρο μαζί με τους φύλακες. Σήμερα είναι η μασκότ του χώρου. Ο Μπουντούρης μου εξήγησε ότι το 1930 ο Ναυπλιεύς επιχειρηματίας Κωστούρος μετέτρεψε το Μπούρτζι –μισθώνοντάς το από τον ΕΟΤ– στο πρώτο ξενοδοχείο που έχει γίνει ποτέ μνημείο στην Ελλάδα. Ανέλαβε να τον βοηθήσει ένας Γερμανός μηχανικός, ο Σάφερ, και ευτυχώς οι παρεμβάσεις που έγιναν δεν προκάλεσαν ανήκεστο βλάβη.
Το τότε εστιατόριο ήταν ονομαστό, ενώ από τα λίγα δωμάτια πέρασαν μεγάλες προσωπικότητες που ήθελαν να ζήσουν για λίγο αυτήν τη μοναδική ατμόσφαιρα, όπως ο Εμπειρίκος και η Μάτση Χατζηλαζάρου, ο Πάτρικ Λι Φέρμορ κ.ά. Σήμερα οι αρχαιολόγοι έχουν διατηρήσει ένα δωμάτιο για να βλέπουν οι σύγχρονοι επισκέπτες εκείνη την πρωτοποριακή φιλοξενία που δεν είχε μεγάλες πολυτέλειες αλλά έδινε στους ενοίκους μια φοβερή αίσθηση. Εφυγα από το νησάκι για να επιστρέψω στον σύγχρονο πολιτισμό με την αίσθηση ότι άφησα πίσω μου μια χρονοκάψουλα που αξίζει και εσείς να επισκεφθείτε.