Μέσα στον «πολτό» των ημερών όπου ακούμε και μαθαίνουμε για περιστατικά κάθε λογής σωματικής και λεκτικής βίας, τόσο αντίθετα με το πνεύμα της Μεγάλης Εβδομάδας, έρχεται μια έκθεση να μας γαληνέψει την ψυχή με την ποιότητά της. Είναι ένα αφιέρωμα που διοργανώνει η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στον ζωγράφο Κώστα Παπατριανταφυλλόπουλο, που από το 2001 έως σήμερα εργάζεται άοκνα για να αγιογραφήσει την εκκλησία του Αγίου Βασιλείου στα Βραχναίικα του νομού Αχαΐας, τον τόπο καταγωγής του. Είναι η δεύτερη έκθεση έπειτα από εκείνη του Γιάννη Κονταράτου πέρυσι, η οποία είχε τίτλο «Επιτάφιος Θρήνος – Εννέα Παραλλαγές», που στεριώνει μια «παράδοση» στην ΕΒΕ: κοντά στο Πάσχα να παρουσιάζει έργα που σχετίζονται με την εκκλησιαστική τέχνη. Οπως επισήμανε στην ομιλία του στα εγκαίνια ο –επίσης ακαταπόνητος– Σταύρος Ζουμπουλάκης, «οι δράσεις έχουν σημασία όταν έχουν και συνέπεια».
Την περασμένη Πέμπτη, φίλοι, ομότεχνοι, συλλέκτες, επιμελητές συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν έναν καλλιτέχνη αφάνταστα συνεπή με τις αρχές του, ταπεινό και εργατικό, ο οποίος κατάφερε να εμφυσήσει με το έργο του νέα πνοή στη βυζαντινή κληρονομιά χωρίς να περιοριστεί στη στείρα αναπαραγωγή. Ο Παπατριανταφυλλόπουλος έχει επιδείξει δημιουργικό μεράκι και πάθος, ιστορώντας μέρα με την ημέρα ένα λαμπρό μνημείο της νεοελληνικής εκκλησιαστικής τέχνης.
Τον παρατηρούσα πόσο συγκρατούσε τη συγκίνησή του, άμαθος στα κομπλιμέντα και στις φιλοφρονήσεις. Φορώντας ένα μπεζ παντελόνι και ένα πουκάμισο στην ίδια απόχρωση της κίτρινης ώχρας της πολυγνώτειας κλίμακας που έχουν τα φωτοστέφανα των αγίων του, μετέδιδε ένα είδος γλυκιάς αμηχανίας, ακριβοθώρητης σε μια εποχή ναρκισσισμού και εγωπάθειας. Πριν αρχίσει την αγιογράφηση, ο ζωγράφος είχε μελετήσει εις βάθος την παραδοσιακή ζωγραφική, και συγκεκριμένα την τέχνη του φαγιούμ και των ελληνορωμαϊκών τοιχογραφιών και ψηφιδωτών, καθώς και τη βυζαντινή και μεταβυζαντινή τέχνη.
Στην ΕΒΕ παρουσιάζονται τα έργα από τη μελέτη του πάνω στην παραδοσιακή τέχνη, αλλά και οι μακέτες που πραγματοποιήθηκαν για την εκκλησία. Υπάρχουν επίσης μελέτες τοιχογραφιών, νωπογραφιών, φορητών εικόνων και κεραμικών καθώς και μερικές ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες αυτοπροσωπογραφίες του. «Οποιος μπει στον ναό του Αγίου Βασιλείου στα Βραχναίικα θα καθηλωθεί από την αξία αυτής της αγιογράφησης», είπε ο Σταύρος Ζουμπουλάκης στα εγκαίνια. «Σήμερα η εκκλησιαστική τέχνη είναι κατά βάση αντιγραφική, χωρίς δημιουργικές εξάρσεις. Ο Παπατριανταφυλλόπουλος είναι ένας σπουδαίος ζωγράφος που διάλεξε τον δρόμο αυτόν και όχι ένας κατ’ επάγγελμα αντιγραφέας.
Κοντά μας απόψε είναι και ο ιερέας του ναού, ο πατήρ Σωτήριος που έδωσε στον Παπατριανταφυλλόπουλο την ελευθερία να ζωγραφίσει όπως εκείνος το είχε οραματιστεί. Ηδη από φέτος έχουμε σκεφτεί την έκθεση που θα κάνουμε του χρόνου την ίδια περίοδο, ώστε να συνεχιστεί αυτή η προσπάθεια που ξεκίνησε το 2023. Ιδιαίτερη μνεία πρέπει να γίνει και στους καταλόγους που συνοδεύουν κάθε έκθεση της ΕΒΕ, και τη συγκεκριμένη βέβαια, καθώς αποτελούν μια άρτια παρουσίαση του έργου των καλλιτεχνών για τους σύγχρονους αλλά και τους μελλοντικούς μελετητές τους», υπογράμμισε.
Ο Κώστας Παπατριανταφυλλόπουλος γεννήθηκε στην Πάτρα το 1951. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, αρχικά στο εργαστήριο αγιογραφίας και στη συνέχεια ζωγραφική στο εργαστήριο του Γιώργου Μαυροΐδη. Το 1980 κέρδισε υποτροφία για σπουδές στην Εcole Nationale Supérieure des Beaux-Arts στο Παρίσι, αρχικά στο εργαστήριο του Albert Zavaro και στη συνέχεια κοντά στον Pierre Carron. Το 1985 άρχισε να διδάσκει τα μαθήματα Ελεύθερο Σχέδιο και Χρώμα και Τεχνική της Εικόνας στο εργαστήριο συντήρησης στη Σχολή Πετρά. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι και τα τέλη Ιουνίου.
