«Κινέζικα μαρτύρια» είναι οι μικρές και μεγάλες οδύσσειες Κινέζων ταξιδιωτών στην Ελλάδα, μέσα από την εξιστόρηση των οποίων φωτίζονται οι ταξιδιωτικές συμπεριφορές αυτού του συχνά εκπληκτικού και συχνότερα ακατανόητου έθνους, διαβάζουμε σχετικά με τη συλλογή αφηγήσεων «Κινέζικα μαρτύρια» του Αντώνη Ιορδάνογλου.
Δεινός ταξιδευτής ο συγγραφέας, με μοτοσικλέτα, με φουσκωτό σκάφος ή απλώς με… αεροπλάνο, ο Αντ. Ιορδάνογλου (έχει κοσμήσει τις σελίδες της «Κ» με τέτοια σπάνια αφηγήματα) είναι γραφιάς διαβασμένος, κοσμογυρισμένος, με χιούμορ, οξεία παρατηρητικότητα, διεισδυτικό βλέμμα πάνω στη λεπτομέρεια και μια ιδιαίτερη ικανότητα να ζωντανεύει τις εικόνες που μεταφέρει στις σελίδες του.
Η ανά χείρας συλλογή θα μπορούσε να ιδωθεί και σαν μια απόπειρα ερασιτεχνικής ανθρωπολογίας στο επίκεντρο της οποίας είναι οι Κινέζοι, κυρίως ως ταξιδιώτες. Βασισμένες σε αληθινά γεγονότα, οι αφηγήσεις αυτές έχουν κάτι τρυφερό και χιουμοριστικό μαζί, και έχουν βέβαια κάτι ταξιδιάρικο.
Η «Κ» συστήνει τα «Κινέζικα μαρτύρια» με την προδημοσίευση του εισαγωγικού κειμένου της συλλογής. Το βιβλίο κυκλοφορεί αυτή την εβδομάδα από τις εκδόσεις Κίχλη.
ΠΡΟΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ
Ὁ Μάρκο Πόλο ἔκανε τέσσερα χρόνια γιὰ νὰ φτάσει στὴν Κίνα. Οἱ Κινέζοι χρειάζονται 14 ὧρες γιὰ νὰ φτάσουν στὴν Ἑλλάδα. Ὁ Μάρκο Πόλο ἔμεινε στὴν Κίνα 24 χρόνια. Οἱ Κινέζοι μένουν στὴν Ἑλλάδα κατὰ μέσο ὅρο ἕξι βράδια. Ὁ Μάρκο Πόλο ἐπέστρεψε ἀπὸ τὴν Κίνα ζάπλουτος. Οἱ Κινέζοι ἐπιστρέφουν στὴν Κίνα φτωχότεροι, ἔχοντας ψωνίσει τὰ πάντα. Ὁ Μάρκο Πόλο ἦταν ἕνας μᾶλλον μοναχικὸς ταξιδιώτης. Οἱ Κινέζοι εἶναι οἱ πολυπληθέστεροι ταξιδιῶτες τοῦ πλανήτη.
Βασισμένες σε αληθινά γεγονότα, οι αφηγήσεις αυτές έχουν κάτι τρυφερό και χιουμοριστικό μαζί, και έχουν βέβαια κάτι ταξιδιάρικο.
Πέρασαν 747 χρόνια ἀπὸ τὴν ἄφιξη τοῦ Μάρκο Πόλο στὴν Κίνα, καὶ ἀπὸ τότε προσπαθοῦμε νὰ μάθουμε καὶ νὰ καταλάβουμε αὐτὸ τὸ συχνὰ ἐκπληκτικὸ καὶ συχνότερα ἀκατανόητο ἔθνος. ᾽Απὸ τὰ χρόνια τοῦ Μάρκο Πόλο ὣς σήμερα δὲν καταφέραμε πολλά. Οἱ Κινέζοι εἶναι ἀκόμη ἕνα μεγάλο ἐρωτηματικὸ γιὰ τὸν περισσότερο δυτικὸ κόσμο. Λένε πὼς τώρα εἶναι ἡ στιγμή τους. Ἂν εἶναι ἀλήθεια, τότε μᾶλλον θὰ πρέπει νὰ τοὺς καταλάβουμε λίγο καλύτερα. Καὶ δὲν χρειάζεται νὰ κάνουμε τὸ ταξίδι τοῦ Μάρκο Πόλο γι’ αὐτό. Ἔρχονται πλέον οἱ Κινέζοι ὣς ἐδῶ.
Οἱ ἱστορίες τῶν Κινέζων ταξιδιωτῶν στὴν Ἑλλάδα ἀναδεικνύουν τὶς μεγάλες διαφορὲς τοῦ σύγχρονου κινέζικου τρόπου σκέψης καὶ ζωῆς μὲ τὸν ἀντίστοιχο δυτικό. ᾽Αναδεικνύουν ὅμως καὶ μιὰ μεγάλη ἀντίφαση: στὴν προσπάθειά τους νὰ γίνουν ὅσο πιὸ δυτικοὶ γίνεται (ἐπιτυχημένοι δυτικοί, φυσικά), καταλήγουν τελικὰ νὰ ἐμφανίζονται ἰδιαζόντως διαφορετικοὶ καὶ «ἐξωτικοί». Αὐτὸς ὁ ἐξωτισμὸς φαίνεται ἀκόμη πιὸ ἔντονος στὰ ταξίδια τους, μιὰς καί, ταξιδεύοντας, ἔρχονται πιὰ σὲ ἐπαφὴ μὲ τὸν ἀληθινὸ δυτικὸ κόσμο (καὶ ὄχι τὸν ψηφιακό).
Οἱ Κινέζοι ταξιδιῶτες ζοῦν τὶς ἀμέτρητες μικρές τους ὀδύσσειες στὴν Ἑλλάδα, χωρὶς ὅμως νὰ ξέρουμε ἂν στὸ τέλος βγαίνουν σοφότεροι ἀπὸ αὐτές, ἔχοντας καταλάβει κάτι ἀπὸ τὴ χώρα, τὸν πολιτισμό της καὶ τοὺς ἀνθρώπους της. Ὅμως οἱ ἱστορίες αὐτὲς τῶν Κινέζων ταξιδιωτῶν εἶναι ἕνας καλὸς τρόπος γιὰ νὰ τοὺς γνωρίσουμε καλύτερα ἐμεῖς ποὺ τοὺς φιλοξενοῦμε. Ἐξάλλου, τὸ ταξίδι ἦταν πάντοτε ὁ καλύτερος τρόπος γιὰ νὰ καταλαβαίνουμε τὸν κόσμο, ὄχι μόνο ὡς ταξιδιῶτες, ἀλλὰ καὶ ὡς οἰκοδεσπότες.
Ὁ τίτλος τοῦ βιβλίου, τώρα, ἀναφέρεται καὶ στὰ «μαρτύρια» τῶν Κινέζων φίλων μας στὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ καὶ στὰ «μαρτύρια» ποὺ περνοῦν ὅσοι συχνὰ ἐμπλέκονται στὴ φιλοξενία τους στὴν Ἑλλάδα. Ὡς ἄνθρωπος τοῦ τουρισμοῦ, ποὺ σχεδιάζω ταξίδια καὶ γιὰ Κινέζους ταξιδιῶτες, γνωρίζω ἐξ ἰδίας πείρας πόσο ἀκατανόητοι καὶ «ἐξωτικοὶ» ἐμφανίζονται συχνὰ οἱ καλοί μου φιλοξενούμενοι. Τὰ Κινέζικα μαρτύρια εἶναι, μεταξὺ ἄλλων, καὶ μιὰ προσωπικὴ προσπάθεια γιὰ νὰ τοὺς καταλάβω καλύτερα.
Οἱ ἱλαροτραγικὲς ἱστορίες που ακολουθούν στο βιβλίο, ποὺ ἴσως ἀκούγονται φανταστικές, «κατασκευασμένες» ἢ ὑπερβολικές, εἶναι ἐμπνευσμένες ἀπὸ ἀληθινὰ γεγονότα, ἀποδεικνύοντας γιὰ ἄλλη μιὰ φορὰ πὼς ἡ ζωὴ θὰ συνεχίσει νὰ ξεπερνάει τὴν ἀνθρώπινη φαντασία. Ἐξάλλου, «οἱ πιὸ ἀληθινὲς ἱστορίες δὲν εἶναι αὐτὲς ποὺ ἔχουν συμβεῖ», ὅπως θὰ ἔλεγε καὶ ὁ Γάλλος συγγραφέας Ἐντμὸντ ᾽Αμπού.
Ἴσως τὰ Κινέζικα μαρτύρια νὰ παρουσιάζουν μιὰ κάπως στερεοτυπικὴ εἰκόνα γιὰ τοὺς συγκεκριμένους ταξιδιῶτες, ὅμως αὐτὸ εἶναι ἀναπόφευκτο στὸ ταξίδι: μέσω στερεοτύπων βλέπει ὁ ταξιδιώτης τὸν ντόπιο καὶ ἀντίστροφα. Ὅσο περισσότερο γνωρίζονται μεταξύ τους, τόσο τὰ στερεότυπα ὑποχωροῦν καὶ δίνουν χῶρο στὴ γνώση καὶ τὴν κατανόηση.
Ἐξάλλου, καὶ τοὺς Ἕλληνες ταξιδιῶτες μὲ τὶς δικές τους συνήθειες –καὶ συχνὰ μὲ τὰ καμώματά τους– κάπως ἔτσι θὰ τοὺς βλέπουν οἱ Κινέζοι στὴν Κίνα, οἱ Ἰταλοὶ στὴν Ἰταλία καὶ οἱ Ρῶσοι στὴ Ρωσία: μὲ βλέμμα ἔκπληκτο καὶ γεμάτο ἀπορία, συχνὰ καὶ μὲ χαμόγελο. Ἡ κατανόηση ἕπεται. Ἂς ποῦμε λοιπὸν πὼς οἱ ἱστορίες αὐτοῦ τοῦ βιβλίου εἶναι σὰν ἕνας πρώιμος ταξιδιωτικὸς ὁδηγὸς σὲ ἕναν τόπο ὁ ὁποῖος ἀκόμη ἀνακαλύπτεται, ἕνας ὁδηγὸς κατανόησης τοῦ ῎Αλλου μὲ χιούμορ καὶ μὲ καλὴ διάθεση πάντα.