Σταυροπόδι, εμπριμέ φόρεμα κι ένα βιβλίο στη μέση, συνοδεία ενός προσωπικού κειμένου γι’ αυτό. Πιθανόν θα έχετε πετύχει κάποιο σχετικό post στο Instagram τα τελευταία χρόνια, είτε από την «πηγή», είτε από κάποιον/α ακόλουθο αυτής. Μιλάμε φυσικά για τον λογαριασμό με το καταπληκτικό όνομα «Μπούτια και Διανόηση» ή αλλιώς «Intellectual Thighs» που από το 2019 οπότε και ξεκίνησε έχει καταφέρει να κάνει ποπ και ινσταγκραμικό το blogging για βιβλία, μια ασχολία που θεωρητικά «δεν προσφέρεται» και πολύ για τα social medium που αποθεώνει την εικόνα.
Επειδή, όμως, πέρα από το τι θα πεις σημασία έχει και πώς θα το πεις, τα «Μπούτια και Διανόηση» δεν άργησαν να γίνουν μία σταθερά στο feed όσων εκτιμούν τα βιβλία και τους καλόγουστους λογαριασμούς, απαριθμώντας πλέον πάνω από 18 χιλιάδες ακολούθους.
Πολλοί αναγνωρίζουν τον λογαριασμό, λίγοι όμως γνώριζαν μέχρι πρότινος ποια βρίσκεται πίσω από αυτόν. Στον πραγματικό, λοιπόν, κόσμο η διαχειρίστρια της σελίδας ακούει στο Ματίνα Αποστόλου, και αφού πέρασε τα τελευταία χρόνια κάνοντας προτάσεις βιβλίων με πολλή φροντίδα και αγάπη, αποφάσισε να γράψει και το δικό της.
Έτσι, λοιπόν, εδώ και κάποιες μέρες η Ματίνα Αποστόλου μπορεί πλέον να ποζάρει (και) με τα «Σωματίδια», την πρώτη της συγγραφική απόπειρα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ποταμός. Μέσα από την ηρωίδα της, την Αλίκη, η συγγραφέας συνθέτει ένα μωσαϊκό της γυναικείας φύσης σε κάθε της έκφανση: η κόρη που γίνεται γυναίκα κι ύστερα σύντροφος και μητέρα, που αντιμετωπίζει όσα αλλάζουν εντός και εκτός της με τρυφερότητα, συγκίνηση, μεταβολίζοντας τη χαρά και τον πόνο, ώσπου να ισορροπήσουν στη ζυγαριά.
Στα «Σωματίδια» θα συναντήσετε με τον έναν ή τον άλλο τρόπο κομμάτια του εαυτού σας, αν είστε γυναίκα κι αν είστε άντρας, θα εντοπίσετε κάτι από τις γυναίκες της ζωής σας. Στις σελίδες του βιβλίου θα βρείτε επίσης πολλά από τα διαβάσματα της Ματίνας Αποστόλου αλλά και όσα τη συνθέτουν εκτός του κόσμου του βιβλίου. Τυχαίο, άλλωστε, το ότι σπούδασε χημικός μηχανικός κι εδώ μας μιλάει για «αγαπόνια»;
– Πότε τα «Σωματίδια» ξεκίνησαν να παίρνουν μορφή;
– Πέρυσι τον Οκτώβριο μπήκε η ιδέα να προχωρήσω παραπέρα την ιδέα του λογαριασμού μου. Αυτό που κάνω στο Instagram μέσω της περσόνας που έχω δημιουργήσει είναι να δείχνω πώς λειτουργεί το κάθε βιβλίο εντός μου, τι πατήματα βρίσκει εσωτερικά σε έναν άνθρωπο με τα συγκεκριμένα δικά μου χαρακτηριστικά, τι σκέψεις και συναισθήματα προκαλεί. Δεν κάνω κριτική, ούτε παρουσιάζω βιβλία. Τα κείμενά μου είναι πάντα προσωπικά, ένας άνθρωπος που με ακολουθεί, με «γνωρίζει» και μπορεί να καταλάβει πώς το μυαλό μου στρόφαρε προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις διαβάζοντας κάτι. Σκέφτηκα λοιπόν, ξεκινώντας από αποσπάσματα βιβλίων που έχω διαβάσει κι έχω υπογραμμίσει, να γράψω μικρές ιστορίες, για να δείξω πώς το διάβασμα λειτουργεί εσωτερικά, πώς γινόμαστε αυτά που «καταναλώνουμε», πώς αυτό το στροφάρισμα που παίρνει το μυαλό και το συναίσθημα μπορούν να πάρουν μορφή δημιουργώντας κάτι καινούριο. Το ξάφνιασμα ήταν ότι αυτό που είχα στο μυαλό μου ξέφυγε από την αρχική κατεύθυνση και το βιβλίο σχηματίστηκε μόνο του γιατί είχα μια ιστορία που έπρεπε να πω.
– Η επιτυχία της σελίδας «Μπούτια και Διανόηση» σου έδωσε μεγαλύτερη ώθηση για το πρώτο συγγραφικό σου βήμα;
– Σίγουρα, ναι. Όμως, η όποια επιτυχία της σελίδας δεν ήρθε επειδή χάριζα iPhones ή κλήρωνα βραστήρες. Οι άνθρωποι που με ακολουθούν, το κάνουν εξαιτίας αυτών που γράφω και του τρόπου που έχω επιλέξει να εκθέσω εμένα και τις σκέψεις μου μιλώντας για το βιβλίο, σε ένα μέσο όπου κυριαρχεί η εικόνα. Έτσι ο λογαριασμός μου έδωσε καταρχάς αυτοπεποίθηση για να προσπαθήσω να γράψω και σε δεύτερη φάση, με βοήθησε στο να μπορέσω να έχω μια πλατφόρμα προβολής για το βιβλίο μου, χωρίς να έχω καμία απολύτως γνωριμία με ανθρώπους του χώρου που θα μπορούσαν ενδεχομένως να με βοηθήσουν σε αυτή την προσπάθεια. Αντιλαμβάνομαι όμως ότι συγχρόνως δημιούργησε και καχυποψία σε όσους δεν με γνωρίζουν και έχουν μόνο ακουστά το όνομα του λογαριασμού.
– Όταν κάποιος γράφει σε οποιαδήποτε μορφή online, όπως κάνεις κι εσύ μέσα από τη σελίδα σου στο Instagram, η διάδραση είναι δυνητικά συνεχής. Με το βιβλίο, όμως, υπάρχει η αίσθηση ότι πλέον αυτό «έφυγε από εσένα» ή ενδεχομένως δημιουργούνται άλλα άγχη;
– Η διάδραση είναι αυτή που μου έχει χαρίσει τα καλύτερα κομμάτια του βιβλίου μου. Κάποια στιγμή πέρυσι είχα ρωτήσει τους ανθρώπους που με ακολουθούν να μου πουν στιγμές που αισθάνθηκαν χαρά. Αυτές οι απαντήσεις έγιναν σκηνές στα κεφάλαια «Στιγμές» και «Σημειώσεις». Για να είμαι ειλικρινής, αυτό που συμβαίνει με το βιβλίο είναι πρωτόγνωρο, δεν αναγνωρίζω ακριβώς την αίσθηση που έχω, γιατί είναι κάτι καινούριο που δημιουργείται τώρα που μιλάμε. Σίγουρα όμως νιώθω ότι το κείμενο έχει φύγει από εμένα, δεν μπορώ καν να το διαβάσω ξανά, τώρα υπάρχει περιέργεια για το πώς θα διαβαστεί από ανθρώπους που δεν με γνωρίζουν. Δεν είμαι καθόλου κουλ και χαλαρή, έχω ένα μίγμα χαράς και τρομερού άγχους, ανυπομονησίας και αγωνίας.
– Πόσα κομμάτια από τη Ματίνα έχει η Αλίκη;
– Η Αλίκη είναι κυρίως εγώ, είναι και φίλες μου, είναι όσα έχω αντιληφθεί για γυναίκες που έχω γνωρίσει και που μπορεί να είναι λάθος εντυπώσεις, είναι όμως αυτά που τη συνέθεσαν. Είμαι τυχερή που δεν βίωσα όλες τις εμπειρίες της, κάποιες όμως είναι λίγο-πολύ κοινές σε όλες μας.
– Και πόσα κομμάτια έχει από τη Ρέα Φραντζή της «Γραμμής του Ορίζοντος»; Εξάλλου χρησιμοποιείς και απόσπασμα από το βιβλίο του Χρήστου Βακαλόπουλου στο τελευταίο κεφάλαιο, το «Νησί».
– Κάθε κεφάλαιο δημιουργήθηκε με αφορμή το απόσπασμα ενός βιβλίου. Είναι ζωτικά τα κομμάτια που χρησιμοποίησα, δεν ήθελα να δείξω απλώς τα διαβάσματά μου. Όλα τα βιβλία που έχω ξεχωρίσει γίνονται επιρροές, οι συγγραφείς που έγιναν αγαπημένοι με έχουν διαμορφώσει με τον ίδιο τρόπο που με καθόρισαν οι γνωριμίες με ανθρώπους σημαντικούς στη ζωή μου, είναι πλέον κομμάτι μου. Η Ρέα Φραντζή είναι από τις αγαπημένες μου ηρωίδες, όμως δεν υπήρχε στο μυαλό μου (συνειδητά τουλάχιστον) όσο σχηματιζόταν στο γραπτό η Αλίκη. Περισσότερο με απασχολούσε να μην με εκθέσω μέσω της ηρωίδας μου περισσότερο από όσο πρέπει, λόγω απειρίας. Το τελευταίο κομμάτι γράφτηκε στα Κύθηρα ενώ είχα ήδη τελειώσει το βιβλίο, γιατί σκέφτηκα ότι δεν θα μπορούσε να λείπει ο ορίζοντας ή το νησί μου από το κείμενό μου.
– Όλα όσα έχεις διαβάσει πώς έρχονται να γίνουν επιρροές όταν γράφεις; Θέλω να πω, είναι μια συνειδητή διαδικασία ή απλά κάπως γίνονται μέρος της γραφής σου;
– Δεν ξέρω, πώς οτιδήποτε έχεις βιώσει επηρεάζει τον τρόπο που ζεις; Δεν γνωρίζω πώς λειτουργεί στον καθένα, σε εμένα είμαι σχεδόν σίγουρη ότι κάπου μεταξύ πνεύμονα και στομαχιού υπάρχει κάποιο διηθητικό χαρτί που συγκρατεί οτιδήποτε κρίνει το μέσα μου σημαντικό και με τον καιρό γίνεται μέρος μου. Τα υπόλοιπα ξεπλένονται κάπως. Εμένα ίσως ξεπλένονται κάπως πιο εύκολα, αφού δυσκολεύομαι πολύ να συγκρατήσω βιβλία που έχω διαβάσει, ταινίες που έχω δει, μουσικές που έχω ακούσει. Η συμμετοχή μου σε σχετικές συζητήσεις είναι σχεδόν ανύπαρκτη, ζηλεύω τους ανθρώπους που θυμούνται ολόκληρα αποσπάσματα ή στίχους. Είμαι σίγουρη όμως ότι είναι μέσα μου και έχουν κάνει τη δουλειά τους, γιατί με τα χρόνια νιώθω να μπαίνουν στη σωστή θέση όλα και γίνομαι αυτό που είμαι.
– Το αντικείμενο των σπουδών σου (χημικός μηχανικός), πέρα από το να δώσει τον τίτλο στο πρώτο σου βιβλίο, έχει περάσει κάτι στον τρόπο που αντιλαμβάνεσαι τη γραφή;
– Είμαι πολλά χρόνια μακριά από την εποχή των σπουδών μου, νομίζω πως έχουν μείνει περισσότερο σαν τρόπος σκέψης, παρά σαν γνώση. Στο βιβλίο φαίνεται κάπως η προσπάθεια να εκλογικεύσω ακόμα και το συναίσθημα δίνοντάς του υλική υπόσταση: η ευτυχία είναι αέριο, η θλίψη ρευστό, η μοναξιά στερεό που βαραίνει το στήθος. Το γράψιμό μου είναι κοφτό και άμεσο, όπως ο τρόπος που λειτουργώ και άλλες φορές βρίσκει τον ρυθμό του μέσα από μεγάλες προτάσεις, όπως η σκέψη μου όταν προσπαθώ να δώσω εξηγήσεις. Κοντινοί φίλοι μου είπαν ότι σχεδόν με άκουγαν καθώς διάβαζαν το βιβλίο, γιατί είναι έτσι και ο τρόπος που μιλάω.
– Ποιο κεφάλαιο σου ήταν πιο δύσκολο να γράψεις και γιατί;
– Όλα τα κεφάλαια με δυσκόλεψαν, όμως χρειάστηκε επιπλέον προσπάθεια στο σημείο όπου το κείμενο παίρνει μεταφυσική στροφή περιγράφοντας μια μεταθανάτια κατάσταση. Σβήστηκε και γράφτηκε πολλές φορές, με κράτησε ξύπνια πολλά βράδια και του έδωσα τον πιο ανάλαφρο τίτλο για να ξορκίσω το ζόρι μου.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
– Λένε πως όταν γράφουμε, κάποιον συγκεκριμένο αναγνώστη έχουμε πάντα στο μυαλό μας. Υπήρχε αυτός για σένα όταν έγραφες τα «Σωματίδια»;
– Δεν υπήρξε συγκεκριμένος αναγνώστης στο μυαλό μου, προσπάθησα να γράψω με ειλικρίνεια απευθυνόμενη κυρίως στη φυλή μου. Στους ανθρώπους δηλαδή με κοντινούς αισθητικούς κώδικες, που μπορούμε και συνεννοούμαστε για τα βασικά, τα ουσιώδη.
– Όταν κάποιος ολοκληρώσει την ανάγνωση του βιβλίου σου, τι ευελπιστείς να έχουν κάνει τα «Σωματίδια» μέσα του;
– Ιδανικά, θα ήθελα να εισχωρήσουν σαν εκείνες τις μπίλιες από τα φλιπεράκια, να χτυπήσουν εδώ κι εκεί μέχρι να μετακινήσουν έστω και λίγο καρδιά και μυαλό, μέχρι να συντονιστούμε. Αν καταφέρω να επικοινωνήσω έτσι έστω και με έναν άνθρωπο, θα είμαι ικανοποιημένη.
Τα «Σωματίδια» της Ματίνας Αποστόλου κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Ποταμός.