Είναι σαφής πλέον η διάθεση να δει κανείς ξανά την ποπ κουλτούρα του περασμένου αιώνα και να κοντοσταθεί. Τελικά, αυτό το περιτύλιγμα της ωραίας ζωής που συνδέθηκε με τον κόσμο του θεάματος, του κινηματογράφου και της μαζικής λογοτεχνίας, δεν είναι κάτι απλό ώστε να το προσπεράσεις, ούτε κάτι αυτοφυές ώστε να το απομονώσεις.
Το συναρπαστικό βιβλίο της Paula Rabinowitz για τα αμερικανικά paperbacks, της χρυσής εποχής 1930-1970, ανακεφαλαιώνει όλα όσα γνωρίζαμε, αλλά προχωράει πιο μακριά καθώς οργανώνει τη σκέψη της προβάλλοντας ένα μοντέλο κατανόησης του φαινομένου.
Η Rabinowitz υποστηρίζει ότι τα βιβλία τσέπης από τον Μεσοπόλεμο ώς τις πρώτες μεταπολεμικές δεκαετίες συνδέονται με τον μοντερνισμό και συμβολίζουν τις βασικές μεταβολές στην κοινωνία, όπως ο εκδημοκρατισμός της ανάγνωσης, ο πολλαπλασιασμός των σημείων πώλησης, η διάχυση της φαντασίας στην καθημερινότητα, ως μέγεθος εμπορεύσιμο, και η επικράτηση μιας πλατιάς αντίληψης για το γούστο της μεσαίας τάξης.
Τα βιβλία τσέπης, εύχρηστα και προσιτά, μπορεί να γνώρισαν τη μεγάλη ακμή τους παράλληλα με τη χρυσή εποχή του Χόλιγουντ, αλλά η καταγωγή τους εντοπίζεται στη βικτωριανή περίοδο στην Αγγλία, όταν η ανάπτυξη των σιδηροδρόμων, μετά το 1850, γέννησε την ανάγκη για φτηνά βιβλία, που μπορούσε κανείς να αγοράσει στους σταθμούς. Τα βικτωριανά μαυροκίτρινα βιβλιαράκια είναι οι πρόδρομοι των βιβλίων τσέπης όπως τα γνώρισαν οι νεότερες γενιές. Εξαρχής, το προσιτό, εύχρηστο βιβλίο, το βιβλίο τσέπης, που έμπαινε σε κάπες, ρεντιγκότες και πανωφόρια του 19ου αιώνα, αλλά και στα σακάκια και στις καμπαρντίνες του 20ού, ήταν ένα γέννημα της τεχνολογικής προόδου. Χωρίς τα τρένα του 19ου αιώνα και χωρίς τον κινηματογράφο του 20ού αιώνα, ο εκδημοκρατισμός της ανάγνωσης δεν θα είχε προχωρήσει με τον ίδιο τρόπο. Τα βιβλία τσέπης είναι ένας θρίαμβος του λαϊκού καπιταλισμού κι ένας τρόπος σύνδεσης των κατακτήσεων του 20ού αιώνα στους τομείς της εργασίας και του ελεύθερου χρόνου με τον κόσμο της ψυχαγωγίας, των ερωτικών ελευθεριών και της ατομικής επιλογής μέσα από τις μαζικές προσφορές.
Πέραν όλων αυτών, το αμερικανικό βιβλίο τσέπης παρήγαγε και αυτόνομα έναν ολόκληρο κόσμο αισθητικής που υπηρετήθηκε από εξαιρετικούς καλλιτέχνες. Τα εξώφυλλα της χρυσής εποχής είναι μια τεράστια τοιχογραφία, που μεταδίδει σήμερα αισθήματα νοσταλγίας και αναπόλησης προς έναν κόσμο που έχει πίστη στο μέλλον.
Paula Rabinowitz, «American Pulp: How Paperbacks Brought Modernism to Main Street». Princeton University Press.