Μεγάλη απόδραση ★★★
ΔΡΑΜΑ (2021)
Σκηνοθεσία: Σεμπάστιαν Μάιζε
Ερμηνείες: Φραντς Ρογκόφσκι,Γκέοργκ Φρίντριχ, Αντον φον Λούκε
«O Χανς αντιπροσωπεύει τις τύχες ανδρών που κατέληξαν στη φυλακή ξανά και ξανά, που οι ζωές τους καταστράφηκαν, που οι ιστορίες τους χάθηκαν μέσα στα αρχεία της γραφειοκρατίας».
Μια ιστορία βγαλμένη από τις σκοτεινές εποχές της Ευρώπης όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, έρχεται αυτή την εβδομάδα στις αίθουσες, έχοντας ως «προίκα» και τις βραβεύσεις τόσο στις Κάννες όσο και στις δικές μας «Νύχτες Πρεμιέρας». Πρωταγωνιστής είναι ο Χανς, ένας γκέι άνδρας, ο οποίος απελευθερώνεται από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, μόνο και μόνο για να βρεθεί ξανά έγκλειστος στις φυλακές της Δυτικής Γερμανίας. Η περίφημη παράγραφος 175 περί σεξουαλικού προσανατολισμού είναι αυτή η οποία τον καταδικάζει επί της ουσίας σε μια φυλάκιση δεκαετιών, δίχως κανέναν άλλο λόγο ή δικαστική απόφαση· σε όλο αυτό τον Γολγοθά μοναδική παρηγοριά στέκεται η σχέση του με τον συγκρατούμενο Βίκτορ, καταδικασμένο δολοφόνο, όπου θα βρει ό,τι πιο κοντινό υπάρχει στην αγάπη.
Ο Αυστριακός Σεμπάστιαν Μάιζε μας μεταφέρει βασικά σε μια δυστοπία, εκεί όπου (κάποιοι) άνθρωποι απελευθερώνονται από την κόλαση του Αουσβιτς μόνο και μόνο για να σταλούν ξανά στη φυλακή, από μια δικαιοσύνη και μια κοινωνία που τους θεωρούν ξεκάθαρα εγκληματίες. Από τη φύση του ελεύθερο και ισχυρό πνεύμα, ο Χανς αντιδρά στις άγριες συνθήκες κράτησης αλλά και στον παντός είδους εκφοβισμό, συχνά με οδυνηρές συνέπειες. Ο τελευταίος θα έρθει και από τον Βίκτορ, ο οποίος αρχικά τον αντιμετωπίζει με εχθρότητα και απέχθεια, στη συνέχεια ωστόσο αντιλαμβάνεται πως η ανθρωπιά και η καλοσύνη δεν γνωρίζουν σεξουαλικές προτιμήσεις.
Ο Γερμανός Φραντς Ρογκόφσκι («Undine») φυσικά αποτελεί, μαζί με την ατμόσφαιρα, το μεγάλο ατού της ταινίας, παραδίδοντας την κορυφαία μέχρι σήμερα ερμηνεία του, έναν πνευματικό και παράλληλα σωματικό άθλο, καθώς ενσαρκώνει όλο τον πόνο, την αγωνία και τις ελπίδες του ήρωα, σε ένα φιλμ που πάντως θα μπορούσε να είναι πιο «οικονομικό» από άποψης διάρκειας.
Οσο για τον ίδιο τον σκηνοθέτη, εκείνος περιγράφει την εκκίνηση της ιστορίας του ως εξής: «O Χανς αντιπροσωπεύει τις τύχες πολυάριθμων ανδρών που κατέληξαν στη φυλακή ξανά και ξανά, που οι ζωές και οι σχέσεις τους καταστράφηκαν, και που οι ιστορίες τους χάθηκαν μέσα στα αρχεία της γραφειοκρατίας. Η ιστορία του Χανς ξετυλίγεται με βάση τις φυλακίσεις του. Οι τοίχοι και τα κάγκελα γίνονται μια επαναλαμβανόμενη σταθερά, που μετατρέπεται σε μια αέναη χρονική λούπα. Ο Χανς δεν μπορεί να σταματήσει να είναι αυτός που είναι. Πρέπει να συνεχίσει, γιατί η αγάπη είναι η ουσία της ανθρώπινης φύσης. Η ίδια του η ύπαρξη είναι μια εξέγερση».