Ενα παραθαλάσσιο χωριό της Σενεγάλης στα σύνορα του Ατλαντικού ωκεανού. Ψαράδες πάππου προς πάππου, οι οποίοι βλέπουν στα δίχτυα τους περισσότερα πλαστικά σκουπίδια παρά ψάρια. Μια ομάδα γυναικών με πληγιασμένα χέρια, μαζεύουν βότσαλα στην παραλία προκειμένου να τα πουλήσουν για ένα ελάχιστο έσοδο. Και ένα ερώτημα που επιστρέφει: για πόσο ακόμα θα μπορεί αυτός ο πλανήτης να αναπληρώνει τους φυσικούς πόρους, που τόσο αλόγιστα ως άνθρωποι ξοδεύουμε;
Αυτά πάνω κάτω γράφει το «Γράμμα από την Υένη», το ιδιαίτερο ντοκιμαντέρ του Μανθία Ντιαβαρά, που έκανε πρεμιέρα σε μια κατάμεστη προβολή το βράδυ της Τρίτης στο Ιδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή.
Η ταινία που αποτελεί ανάθεση του πολιτιστικού οργανισμού PCAI (Polygreen Culture & Art Initiative), της γκαλερί Serpentine και της διαδικτυακής πλατφόρμας MUBI, εντάσσεται στο πρόγραμμα Back to Earth της δεύτερης, το οποίο καλεί ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνών, επιστημόνων και στοχαστών να ανταποκριθούν δημιουργικά πάνω στην περιβαλλοντική κρίση.
Ο Ντιαβαρά από την πλευρά του, συγγραφέας, σκηνοθέτης και θεωρητικός του πολιτισμού, είναι επιπλέον καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και διευθυντής του Ινστιτούτου Αφροαμερικανικών Ζητημάτων. «Πολύ Αμερικάνος», παρά τις αφρικανικές του ρίζες, όπως παραδέχεται ο ίδιος σε κάποιο σημείο του φιλμ. Στην Υένη βρέθηκε τα τελευταία χρόνια, όταν και αγόρασε μια εξοχική κατοικία πάνω στη θάλασσα και άρχισε να παρατηρεί την ζωή των ντόπιων περνώντας τις διακοπές του.
Η ταινία του, που κινείται κάπου ανάμεσα στην ποιητική καταγραφή και στο ντοκουμέντο, δεν έχει πολύ δομημένη αφήγηση ή κινηματογραφικό ρυθμό, ωστόσο κάνει ορισμένα αναμφίβολα εύστοχα σχόλια, με κορυφαίο αυτό που έχει να κάνει με την συλλογική ευθύνη απέναντι στη φύση. Η άλλη πλευρά του νομίσματος βέβαια, την οποία επίσης επισημαίνει ο Ντιαβαρά, είναι ότι οι κάτοικοι της Υένης ζουν σε συνθήκες σχεδόν απόλυτης φτώχειας, καθώς τα μεγάλα αλιευτικά – κυρίως κινέζικα – που ψαρεύουν στα ανοιχτά των ακτών, εξαφανίζουν τον δικό τους βιοπορισμό. Επίσης είναι κάπως δύσκολο να επικρίνεις τους συλλέκτες βοτσάλων, όταν αυτή είναι η μόνη πηγή ενός (πενιχρού) εισοδήματος.
Η αξία βέβαια του μηνύματος του Ντιαβαρά, δεν είναι μόνο τοπική. «H πρώτη μου επαφή με τη φιλμογραφία του Ντιαβαρά έγινε κατά τη διάρκεια της documenta στην Αθήνα, γνώριζα ήδη, όμως, τα αξιόλογα θεωρητικά κείμενά του για τον κινηματογράφο και την αφρικανική διασπορά. Η έρευνά του και οι ανησυχίες του για την ανεξέλεγκτη αστικοποίηση στην Υένη συνάδουν άμεσα με τα ζητήματα που απασχολούν το PCAI. Το περιβαλλοντικό μήνυμα της ταινίας ξεκινά από ένα μικρό ψαροχώρι της Σενεγάλης, αντανακλά, ωστόσο, παγκόσμια ερωτήματα γύρω από την οικολογική κρίση και αποτελεί σημαντικό έναυσμα για συζήτηση και περαιτέρω προβληματισμό», μας λέει η καλλιτεχνική διευθύντρια του PCAI, Κίκα Κυριακάκου.
Το «Γράμμα από την Υένη» θα προβληθεί εκ νέου αυτή την Παρασκευή (28/4) στις 7 μ.μ., στο αμφιθέατρο του Ιδρύματος Γουλανδρή (Ερατοσθένους 13), ενώ υπάρχει δυνατότητα και ηλεκτρονικής κράτησης (πατήστε εδώ).
Ακολουθήστε το kathimerini.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, στο kathimerini.gr