Εμμέσως πλην σαφώς, τα Οσκαρ ψήφισαν Ομπάμα στέφοντας ως καλύτερη ταινία της περασμένης χρονιάς το «12 χρόνια σκλάβος». Ηταν η πρώτη φορά στην ιστορία του Χόλιγουντ που μια ταινία έγχρωμου σκηνοθέτη με θέμα της τα σκλαβοπάζαρα του αμερικανικού Νότου κερδίζει το κορυφαίο βραβείο της Ακαδημίας Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών. Στο ίδιο κλίμα θα μπορούσαμε να πούμε πως ήταν και τα βραβεία Α΄ και Β΄ ανδρικού ρόλου, που πήγαν στους Μάθιου Μακόναχι και Τζάρεντ Λέτο αντίστοιχα για τις ερμηνείες τους στο «Dallas Buyers Club»: μια αληθινή ιστορία, με φόντο το Τέξας της δεκαετίας του ’80, στην οποία γκρεμίζονται ομοφοβικά στερεότυπα και προκαταλήψεις γύρω από το έιτζ. Η ταινία ασκεί κριτική και στον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων, κατηγορώντας τον ότι εκείνα τα χρόνια αντιμετώπισε τους ασθενείς του έιτζ σαν πειραματόζωα ακολουθώντας προσταγές της φαρμακοβιομηχανίας.
Στους δυσαρεστημένους των φετινών Οσκαρ αναμφίβολα συγκαταλέγονται ο «Λύκος της Wall Street» Λεονάρντο ντι Κάπριο, ο οποίος για πέμπτη φορά έχασε στην τελική ευθεία, και η ομάδα του «Οδηγού διαπλοκής». Η ταινία του Ντέιβιντ Ο’ Ράσελ, η οποία μαζί το «Gravity» και το «12 χρόνια σκλάβος» ήταν μεγάλο φαβορί, δεν πήρε ούτε ένα βραβείο παρότι συγκέντρωνε 10 υποψηφιότητες. Ηταν σαν να είχε αποσυρθεί την τελευταία στιγμή εκτός συναγωνισμού.
Twitter και πίτσα
Η πρωταγωνίστρια της τηλεοπτικής υπερπαραγωγής στο Dolby Theatre, η οικοδέσποινα της βραδιάς, Ελεν ντε Τζένερις, βάλθηκε να σπάσει το ρεκόρ του Μπαράκ Ομπάμα στο… Twitter και τα κατάφερε. Το «selfie» της, το φωτογραφικό στιγμιότυπο από το κινητό της στο οποίο απεικονίζεται περιστοιχιζόμενη από χολιγουντιανούς σταρ, ξεπέρασε το ένα εκατομμύριο retweets του Αμερικανού προέδρου κατά τη βραδιά της επανεκλογής του. Το «χάπενινγκ» της προχθεσινής βραδιάς, πάντως, ξεκίνησε με την είσοδο στην αίθουσα του delivery με τις…πίτσες. Οι μόδιστροι υψηλής ραπτικής ίσως να έπαθαν σοκ όταν η Ντε Τζένερις άρχισε να μοιράζει τα κομμάτια στις πρώτες σειρές των καλεσμένων. Σαν να έφτιαχνε ατμόσφαιρα κατάλληλη για το Οσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας, που, δικαίως, κατέληξε σε ιταλικά χέρια. Ο πιο ευτυχισμένος ξένος το βράδυ της περασμένης Κυριακής στο Λος Αντζελες θα πρέπει να ήταν ο Πάολο Σορεντίνο. Η «Τέλεια ομορφιά» του –ομολογουμένως μία από τις κορυφαίες ευρωπαϊκές ταινίες του 2013– γοήτευσε και τα μέλη της Ακαδημίας. Η ταινία απευθύνεται στο ευρύ σινεφίλ κοινό και προβάλλεται με επιτυχία και στην Ελλάδα.
Οι νεοφώτιστοι των Οσκαρ
Ο όμορφος Λίο της σκορσεζικής «Wall Street» έζησε ίσως το πιο βασανιστικό limit down της χολιγουντιανής του ζωής. Εκ διαμέτρου αντίθετα ήταν τα συναισθήματα για το κινηματογραφικό ντουέτο του «Dallas Buyers Club», για τον Μακόναχι και τον Λέτο, που οι μετοχές τους στο χρηματιστήριο του θεάματος εκτοξεύτηκαν σε δυσθεώρητα ύψη. Σημειώθηκε κι εδώ ένα μικρό ρεκόρ: και οι δύο προτάθηκαν για πρώτη φορά για Οσκαρ και βγήκαν νικητές με την πρώτη. Κάτι παρόμοιο συνέβη και με την παντελώς άγνωστη Λουπίτα Νιόγκο (Οσκαρ Β΄ γυναικείου ρόλου για το «12 χρόνια σκλάβος») η οποία εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε κινηματογραφική ταινία.
Στα ρεκόρ των φετινών Οσκαρ θα μπορούσαμε να προσθέσουμε και το βραβείο σκηνοθεσίας το οποίο παραδόθηκε στα χέρια του Μεξικανού Αλφόνσο Κουαρόν για την άριστη δουλειά του στο «Gravity». Είναι ο πρώτος Λατινοαμερικανός σκηνοθέτης που βραβεύεται από την Ακαδημία των Οσκαρ. Διόλου τυχαία. Στο τρισδιάστατο «Gravity», που πραγματώθηκε χάρη στην τελευταία λέξη της ψηφιακής τεχνολογίας επιτυγχάνοντας υψηλές επιδόσεις και στα ταμεία, ο ρόλος του σκηνοθέτη είναι κυρίαρχος και όχι βοηθητικός πίσω από την ομάδα των ειδικών των οπτικών εφέ. Ο Κουαρόν πριν από μερικά χρόνια μάς είχε δώσει την εξαιρετική δυστοπία φαντασίας «Τα παιδιά των ανθρώπων».
Πάντως, με κριτήριο τον αριθμό των κερδισμένων βραβείων και όχι το ειδικό βάρος του καθενός από αυτά, τυπικά το «Gravity» είναι ο φετινός νικητής συγκεντρώνοντας συνολικά επτά Οσκαρ (το «12 χρόνια σκλάβος» συγκέντρωσε μόνο τρία).
Ξεχωριστή ήταν η 86η απονομή και για την Αυστραλή ηθοποιό Κέιτ Μπλάνσετ, που πρόσθεσε ακόμη ένα Οσκαρ στη συλλογή (έχει βραβευτεί με βραβείο Β΄ γυναικείου ρόλου για τον «Ιπτάμενο Κροίσο» του Μάρτιν Σκορσέζε). Ούτε το δικό της Οσκαρ εξέπληξε. Στοιχημάτισαν υπέρ της ακόμη και αυτοί που πίστεψαν στα σοβαρά πως το σκάνδαλο που ξέσπασε γύρω από τον Γούντι Αλεν θα μπορούσε να βάλει σε μαύρη λίστα και τη δική της ερμηνεία. Το βραβείο της, πέρα για πέρα δίκαιο, ίσως να φορτίστηκε και αυτό με ένα μήνυμα του Χόλιγουντ προς πάσης φύσεως ηθικολόγους.
Στη «Θλιμμένη Τζάσμιν» η Μπλάνσετ έδωσε την ερμηνεία της ζωής της αυτοσχεδιάζοντας συναρπαστικά, σαν μια κατά φαντασίαν Μπλανς Ντιμπουά, την ώρα που ο Αλεν διασκέδαζε παίζοντας με τον Τενεσί Ουίλιαμς και το εμβληματικό του έργο «Λεωφορείον ο πόθος».
Ο 1ος του box office
Ο πρωταθλητής στο αμερικανικό box office από όλες τις ταινίες που ήταν υποψήφιες για βραβείο, το «Ψυχρά και ανάποδα» (368 εκατ. δολάρια εισπράξεις) πήρε το Οσκαρ καλύτερης ταινίας κινουμένων σχεδίων. Το παραμύθι της Ντίσνεϊ νίκησε τον Ιάπωνα Χαγιάο Μιζαγιάκι και το κομψοτέχνημά του «The Wind Rises».
Ο Στιβ Μακουίν και η δικαίωση
Οι Αμερικανοί πρώτα έσπασαν τις προκαταλήψεις στις κάλπες εκλέγοντας δις τον έγχρωμο Μπαράκ Ομπάμα για πρόεδρό τους. Κατόπιν πανηγύρισαν για το σημαντικότερο Οσκαρ στην ταινία ενός έγχρωμου σκηνοθέτη, του Στιβ Μακουίν. Η 86η τελετή απονομής των διασημότερων κινηματογραφικών βραβείων θα μείνει στην ιστορία ως η δικαίωση όλων των φιλελεύθερων Αμερικανών, καλλιτεχνών και μη, που θεωρούν τη δουλεία και τον ρατσισμό ως την πιο μελανή σελίδα της αμερικανικής ιστορίας. Η τηλεθέασή της στις ΗΠΑ σημείωσε ρεκόρ δεκαετίας.
Για πολλά χρόνια, η σχέση των εγχρώμων με το εργοστάσιο παραγωγής ονείρων ήταν τραυματική. Τους πρώτους ρόλους μαύρων στο σινεμά υποδύθηκαν λευκοί ηθοποιοί, που έβαφαν το πρόσωπό τους με φούμο. Οι μαύροι θεωρούνταν ανίκανοι να παίξουν τους εαυτούς τους. Ακριβολογώντας, ανίκανοι να παρουσιάσουν την εικόνα τους όπως την είχαν στο μυαλό τους οι λευκοί. «Ποιος θα μπορούσε να δώσει ψυχή στα στερεότυπα του λευκού για τον μαύρο, από τον ίδιο τον λευκό βαμμένο με καρβουνόσκονη;» αναρωτιέται ο Γκάρι Νουλ στο βιβλίο του «Black Hollywood, the black performer in motion pictures».
Η πρώτη μεγάλη ήττα του ρατσισμού επί κινηματογραφικού εδάφους ήταν όταν ο Σίντνεϊ Πουατιέ κατάφερε να καταξιωθεί στο Χόλιγουντ ερμηνεύοντας ήρωες που προέρχονταν από τη μεσαία τάξη και όχι αφοσιωμένους υπηρέτες ή γραφικούς γελωτοποιούς. Η δεύτερη ήταν όταν ο Ντένζελ Ουάσινγκτον καθιερώθηκε στην κορυφή του σταρ σίστεμ. Η τρίτη ήρθε με το πρόσφατο ταξίδι των Βρετανών Μακουίν και Τσιουέτελ Ιτζίοφορ στο Χόλιγουντ. Η ταινία τους, βασισμένη σε αληθινή ιστορία, φαντάζει άλλοτε σαν εφιαλτική οδύσσεια ενός ελεύθερου Αφροαμερικανού που ένα πρωί ξύπνησε σκλάβος και άλλοτε σαν παραλλαγή της «Λίστας του Σίντλερ» τοποθετημένη στις φυτείες του Νότου.
Ο Μακουίν, όταν άρχισε να χοροπηδάει στη σκηνή κρατώντας το Οσκαρ, ήταν συγκινητικός, όχι αστείος. Πιο συγκινητική ήταν η άσημη Λουπίτα Νιόνγκο, που έκοψε πρώτη το νήμα στην κατηγορία του Β΄ γυναικείου ρόλου, αφήνοντας πίσω της την εξαιρετική Τζένιφερ Λόρενς στον «Οδηγό διαπλοκής».