«Μπαμπά, σταμάτα να χορεύεις, μου λέει συχνά ο γιoς μου, όταν είμαι στο σπίτι και χωρίς να κινούμαι χορεύω νοητά κοιτάζοντάς τον αφηρημένος». Ο Ισραέλ Γκαλβάν κάθεται στο τραπέζι μαζί με την ομάδα των Ελλήνων δημοσιογράφων που επισκέφτηκε πρόσφατα τη Βαρκελώνη για να παρακολουθήσει την τελευταία του δουλειά με τίτλο «Lo Real» («Αληθινό») στο θέατρο Mercat de les Flors. Χαμογελάει και μιλάει πρώτα απ’ όλα για την κούρασή του από την πρόβα. Αμέσως μετά για τον μικρό του γιο.
Ο Ισραέλ Γκαλβάν, o πλέον πρωτοπόρος καλλιτέχνης του φλαμένκο της εποχής μας, είναι εκτός σκηνής ένας σεμνός και προσηνής άντρας που ξαφνιάζει με την απλότητα και τη ζεστή, κάπως χαμηλή φωνή του. Ντυμένος με τα ρούχα της πρόβας, ένα μαύρο κολάν, τα παπούτσια χορού κι ένα μαλακό αθλητικό μπουφάν που τον κρατάει ζεστό, κάθισε δίπλα μας για να μιλήσει για το εντυπωσιακό «Λο Ρεάλ», έργο που προκάλεσε στην παρέα μας πολλές ερωτήσεις και σχόλια εξαιτίας του δύσκολου όσο και ερεθιστικού θέματός του: ο διωγμός των Ρομά (ο ίδιος ο Γκαλβάν μεγάλωσε σε οικογένεια Ρομά) κατά τις δεκαετίες ’30 και ’40 από τα φασιστικά καθεστώτα εκείνης της περιόδου.
Επί σκηνής, βεβαίως, ο Ισραέλ Γκαλβάν μεταμορφώνεται σε έναν απίστευτης δυναμικής χορευτή με κύρια χαρακτηριστικά τη νευρώδη, γρήγορη κίνηση και την έντονη εκφραστικότητα της ερμηνείας του. «Το φλαμένκο είναι μια κατάσταση μυαλού, τι νιώθεις εκείνη τη στιγμή, η σχέση ανάμεσα στους μουσικούς και τους χορευτές. Ηταν πάντα ένας επαναστατικός χορός, κάθε χορευτής ή χορεύτρια δημιουργεί μια νέα ερμηνεία, μια νέα παράσταση», μας λέει. «Δεν μου αρέσει να σκέφτομαι πως υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο παραδοσιακό και στο σύγχρονο φλαμένκο. Το φλαμένκο είναι ενέργεια και ελευθερία και ρυθμός. Το σημαντικό είναι να μη χάσεις την πρόθεση, το συναίσθημα που είναι φλαμένκο. Ακόμη και όταν καλεί ταξί ένας χορευτής φλαμένκο, το κάνει με έναν συγκεκριμένο τρόπο».
Το «Lo Real» θα παρουσιαστεί στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση από τις 23 έως τις 24 Απριλίου (ώρα έναρξης: 8.30 μ.μ.). Την Παρασκευή 25 του μήνα μετά την παράσταση θα πραγματοποιηθεί συζήτηση του Ισραέλ Γκαλβάν με την ιστορικό τέχνης Χριστιάνα Γαλανοπούλου. Λεωφόρος Συγγρού 107-109, τηλ. 210-90.05.800.
«Δεν κατάφεραν να προστατεύσουν τον εαυτό τους όπως οι Εβραίοι»
Ενα από τα ερωτήματα που τον ώθησαν να δημιουργήσει το «Λο Ρεάλ» είναι η αντίφαση ανάμεσα στην έλξη που ασκούσαν στα φασιστικά κινήματα η μουσική και ο χορός της φυλής του και στην απώθηση για την ίδια τη φυλή που οδήγησαν στο Ολοκαύτωμα. «Το περίεργο είναι ότι βρίσκεις χαρά όταν χορεύεις ένα τέτοιο θέμα, γιατί μιλάς για το πώς είναι να επιβιώνεις κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη· αυτός είναι ο λόγος που έφτιαξα το “Λο Ρεάλ”. Ηθελα να μιλήσω για τη δύναμη του ανθρώπου να επιβιώνει», είπε. Ο Γκαλβάν χρησιμοποιεί στο «Λο Ρεάλ» ιστορικό υλικό που εκφράζει αυτή την αντίφαση, την ταινία «Tiefland» (Κάτω Χώρες, 1943) της Γερμανίδας κινηματογραφίστριας Leni Riefenstahl, που είναι βασισμένη στο θεατρικό έργο του Angel Guimera «Terra baixa». Σε αυτήν, η ίδια εμφανίζεται ως χορεύτρια του φλαμένκο, ενώ χρησιμοποιεί ως κομπάρσους Τσιγγάνους από κάποιο κοντινό στρατόπεδο συγκέντρωσης οι οποίοι μετά το γύρισμα επέστρεψαν στο στρατόπεδο, για να εξολοθρευτούν από τους ναζί.
«Οι Ρομά δεν κατάφεραν να προστατεύσουν τον εαυτό τους όπως οι Εβραίοι. Εχει ενδιαφέρον να πηγαίνεις στο βάθος της Ιστορίας. Η ιστορία των Ρομά την εποχή εκείνη με οδήγησε στις ρίζες μου, είναι κάτι που από τότε που ασχολήθηκα μαζί του δεν μπορώ να ξεχάσω», τόνισε ο Γκαλβάν ο οποίος έχει ζήσει όλη του τη ζωή με τους Ρομά. Αμέσως μετά το «Λο Ρεάλ» ο χορογράφος συνεχίζει την αναζήτηση νέων προκλήσεων προετοιμάζοντας ένα έργο μαζί με τον διάσημο συνάδελφό του Ακραμ Καν, στο οποίο οι δύο καλλιτέχνες θέλουν να παρουσιάσουν «τους τρόπους με τους οποίους μάς έχουν επηρεάσει οι παραδόσεις μας» (η πρεμιέρα του πολυαναμενόμενου γεγονότος για τον κόσμο του σύγχρονου χορού θα δοθεί στις αρχές Ιουνίου στην Γκρενόμπλ).
Στην παράσταση «Λο Ρεάλ» νιώθεις την επιθυμία του Γκαλβάν να ενώσει αντισυμβατικά στοιχεία, όπως την παράδοση του φλαμένκο με την πρωτοπορία του σύγχρονου χορού, τον πειραματισμό του στον συνδυασμό των τεχνών, την προσπάθειά του να πάει το φλαμένκο σε διαστάσεις που δεν έχει φτάσει ποτέ έως σήμερα. Η σκηνή απογυμνωμένη, δίχως σκηνικό. Σε όλο της το πλάτος και το βάθος εναλλάσσονται οι μουσικοί, οι τραγουδιστές, οι χορευτές. Ο Γκαλβάν πρωταγωνιστεί, όμως δεν είναι μόνος. Συμπρωταγωνίστριες δύο εξαιρετικές χορεύτριες, η Μπελέν Μάγια και η Ισαμπέλ Μπαγιόν: Ο χορός της Μάγια, παγιδευμένης στις χορδές ενός ξεχαρβαλωμένου πιάνου, που παραπέμπουν στα συρματοπλέγματα των στρατοπέδων συγκέντρωσης, είναι μια από τις πιο δυνατές στιγμές του έργου, όπως και το ρεσιτάλ χορού φλαμένκο σε όλο του το μεγαλείο από την Μπαγιόν. Στην πρεμιέρα της Βαρκελώνης ο Ισραέλ Γκαλβάν και οι συνεργάτες του αποθεώθηκαν.
Σάρωσε όλα τα βραβεία
Ο Ισραέλ Γκαλβάν γεννήθηκε το 1973 και μεγάλωσε χορεύοντας φλαμένκο με τον πατέρα του Jose Galvan και τη μητέρα του Eugenia de los Reyes.
Στα δεκαοκτώ του κατάλαβε ότι αυτός είναι ο δρόμος του και λίγο αργότερα έγινε μέλος της Compania Andaluza de Danza υπό τη διεύθυνση του Mario Maya. Μέσα στα δέκα χρόνια που ακολούθησαν, σάρωσε ό,τι βραβείο υπήρχε για το φλαμένκο.
Το 1998 ίδρυσε τη δική του ομάδα και άρχισε να περιοδεύει με τις παραστάσεις που τον έκαναν διάσημο, χάρη στο ρίσκο που έπαιρνε ως χορευτής.
Μέχρι το 2006 οι παραστάσεις του ήταν σόλο, αλλά κατόπιν άρχισε να χορογραφεί και άλλους χορευτές. Η χορογραφία του «La Francesca» για την αδελφή του Pastora Galvan (2006) κέρδισε τα βραβεία Giraldillo για την καλύτερη μουσική και την πιο πρωτοποριακή παράσταση.
Για τα έργα του «Arena» (2004) και «La edad de oro» (2005) του απονεμήθηκε το Εθνικό Βραβείο Χορού της Ισπανίας «για την ικανότητά του να παράγει νέες δημιουργίες στην τέχνη του φλαμένκο, χωρίς να ξεχνά τις πραγματικές ρίζες του που το έχουν διατηρήσει μέχρι σήμερα και το έχουν κάνει ένα παγκόσμιο, αναγνωρίσιμο είδος».
Ο Ισραέλ Γκαλβάν υπήρξε ο πρώτος Ισπανός που παρουσιάστηκε ως φιλοξενούμενος καλλιτέχνης στο Theatre de la Ville στο Παρίσι.
To 2012 τού απονεμήθηκε το Bessie Award για την παράσταση «La edad de oro» καθώς και το Χρυσό Μετάλλιο Καλών Τεχνών του υπουργικού συμβουλίου της Ισπανίας.