Οταν ρωτάς τον Ψαραντώνη τι θα έκανε αν η ζωή του δεν ήταν αφιερωμένη στη μουσική, σου απαντά πως μάλλον θα έμενε έξω στη φύση, θα έβοσκε «αίγες και πρόβατα», όπως λέει, περιτριγυρισμένος απ’ όσα (έτσι κι αλλιώς) αποτελούν τη δημιουργική πηγή και της τωρινής του ασχολίας. Και το πιστεύει κανείς αυτό χωρίς την παραμικρή δυσκολία, γιατί ο ίδιος ο Ψαραντώνης ως μορφή –αλλά πρώτιστα ως φωνή και πνευματική δύναμη– μοιάζει να προέρχεται από τα βάθη της Ιστορίας· μοιάζει (σαν τον μυθικό Κέκροπα) να ξεπήδησε μέσα από τις πέτρες και τα χορτάρια.
Πηγή έμπνευσης η φύση
«Για να βγάλει μουσική καινούργια, ο άνθρωπος πρέπει να μιλήσει με τη φύση. Αυτό πρωτογίνηκε εδώ στην αρχαία Ελλάδα, είναι η κραυγή της Κρήτης όπως λέω, που πρωτακούστηκε από τα τύμπανα των Κουρητών που προστάτευαν τον Δία κι από τη λύρα που παίζουμε ακόμα και σήμερα».
Αυτά μου αποκρίνεται, με συγκίνηση, ο Ψαραντώνης όταν τον ρωτάω για τις ρίζες της μουσικής του. Σε λίγες μέρες θα βρίσκεται στην Αθήνα για ένα πενθήμερο εμφανίσεων στο «Half Note» (6-10/3) και μου εξηγεί τι είναι εκείνο που του δίνει τις δυνάμεις να συνεχίζει στα 73 του: «Σκοπός είναι να δίνουμε την εικόνα της παράδοσης κι όσο μπορούμε να τη μεγεθύνουμε, για να γνωρίσουν και οι νέοι τον πολιτισμό του λαού μας».
Το ζήτημα των νέων ανθρώπων και της μουσικής τους παιδείας φαίνεται πως απασχολεί πολύ τον Ψαραντώνη. Αυτό φαίνεται κι από τη σχέση που έχουν τα παιδιά αλλά και τα εγγόνια του με τη μουσική· πρόσφατα είχαμε και το ντοκιμαντέρ για την οικογένεια των Ξυλούρηδων. Ο ίδιος, πάντως, δεν πιστεύει στην τυπική διδασκαλία και τη νουθεσία: «Ο άνθρωπος μαθαίνει από μόνος του, ακούει, κι αν έχει καλό χαρακτήρα και τρόπο, θα πάει παρακάτω». Κι επίσης, δεν κουράζεται να μαθαίνει. Ο τελευταίος δίσκος που έβγαλε, σε συνεργασία με τον Δημήτρη Αποστολάκη και τους Χαΐνηδες, βρίσκει τη μοναδική φωνή του να ερευνά και πιο σύγχρονους μελωδικούς δρόμους. Οπως, άλλωστε, παρατηρεί με τον δικό του τρόπο, «η μουσική δεν είναι στεκούμενη…».