Ενα ολιγόλεπτο βίντεο από την παράσταση «Αμλετ» του Σαίξπηρ, που σκηνοθετεί ο Γιάννης Χουβαρδάς στη Στέγη Γραμμάτων, δείχνει την Οφηλία να ερωτοτροπεί με τον Αμλετ και να τους διακόπτει ο επίμονος και εκνευριστικός ήχος ενός τηλεφώνου!
Ο Γιάννης Χουβαρδάς έχει καταπιαστεί πολλές φορές με κλασικά έργα και κείμενα και κάθε φορά κάνει κάτι διαφορετικό. Και τα κάνει μ’ έναν τρόπο σημερινά. «Ναι», απαντά ο Γιάννης Χουβαρδάς, σε μια τηλεφωνική συνομιλία που είχαμε ανήμερα τη γιορτή του. «Χωρίς να τα επικαιροποιώ, με ενδιαφέρει πάντα η ματιά να είναι σύγχρονη και να επιτρέπει στον θεατή να ανακαλύψει τον εαυτό του και τη ζωή του μέσα στην παράσταση. Ειδικά σ’ αυτό το έργο, για το οποίο, όχι τυχαία, έχουν χυθεί τόνοι μελάνι, ακριβώς επειδή μιλάει για τη ζωή μας. Είναι ένας συνολικός προβληματισμός που διατρέχει το έργο και έχει σχέση με το είναι και το φαίνεσθαι, γιατί όλα τα πρόσωπα του έργου δεν ζουν πραγματικά τη ζωή τους, ζουν μια άλλη ζωή που δεν ξέρουν ακριβώς ποια είναι, αποξενωμένη από την ουσία της ύπαρξής τους και έτσι αρχίζουν και τίθενται τα μεγάλα ερωτήματα. Ετσι ανοίγει ο Αμλετ, κι ανοίγουμε κι εμείς τη μία πόρτα μετά την άλλη, ανακαλύπτοντας ότι δεν υπάρχει τέλος σ’ αυτόν τον προβληματισμό. Από το “να είσαι” ή “να μην είσαι”, λέει “ας είναι”.
Παραδοχή ότι η ζωή μας είναι αναπόσπαστο κομμάτι μιας ροής πραγμάτων που δεν μπορούμε παρά να την αποδεχθούμε και να την αποδεχθούμε όπως κυλάει. Και ό,τι μαθαίνουμε το παίρνουμε μαζί μας, και δυστυχώς η γνώση δεν μεταβιβάζεται», λέει με μιαν ανάσα σχεδόν ο Γ. Χουβαρδάς, που πάντα έχει μελετήσει πολύπλευρα τα έργα που σκηνοθετεί.
Από τις 14 Ιανουαρίου ώς την 1η Φεβρουαρίου, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης θα δούμε τον «Αμλετ», σε ανανεωμένη μετάφραση του Διονύση Καψάλη. «Από πλευράς μορφής το έργο είναι ατόφιο, με κάποιες περικοπές. Η προσπάθειά μου είναι ν’ αφήσω τον θεατή να επιλέξει μόνος τον δρόμο που θ’ ακολουθήσει μέσα στο έργο. Ποια πόρτα θα ανοίξει και αν θα την ανοίξει. Είναι μια παράσταση πολύ ανοιχτή και ταυτόχρονα πολύπλοκη».
Πολλή μουσική
Και μας αποκαλύπτει ότι στην παράσταση υπάρχει πολλή μουσική και «πολύπλοκος μουσικός σχεδιασμός, υπάρχει η μεταφυσική της τεχνολογίας και πώς συμβαδίζει με τους ανθρώπους». Αλλά υπάρχουν και αποσπάσματα από πολλές ταινίες, που περνούν σαν όνειρα, αφού «μιλάμε πολύ με τη γλώσσα των ονείρων μέσα από ταινίες που μ’ ενδιαφέρουν πολύ. Θέλουμε μ’ αυτόν τον τρόπο να προσεγγίσουμε αυτό το έργο που δεν έχει πυθμένα. Είναι μια ατελείωτη σειρά από ερωτήματα, που οδηγούν σε αινίγματα, όχι σε λύση. Κι αυτό είναι η γοητεία του».
Στον «Αμλετ» της Στέγης πρωταγωνιστούν αρκετοί από τους συνήθεις συνεργάτες του Γιάννη Χουβαρδά: Χρήστος Λούλης, Γιώργος Γάλλος, Αμαλία Μουτούση, Νίκος Χατζόπουλος, Κώστας Βασαρδάνης, Θάνος Τοκάκης, Αλκηστις Πουλοπούλου, Χάρης Φραγκούλης, Ορφέας Αυγουστίδης, Νικόλας Παπαγιάννης, Γιώργος Γλάστρας, Γιώργος Τζαβάρας. Τα σκηνικά είναι της Εύας Μανιδάκη, τα κοστούμια της Ιωάννας Τσάμη και η μουσική του Δημοσθένη Γρίβα.
Πρώτη φορά Σαίξπηρ
Η Αλκηστις Πουλοπούλου υποδύεται την Οφηλία και είναι η πρώτη φορά που παίζει «Αμλετ» αλλά και Σαίξπηρ. «Η προηγούμενη εμπειρία μου ήταν στη σχολή», λέει σ’ ένα διάλειμμα από τις πρόβες. Και ομολογεί ότι κυρίως έχει γοητευτεί από την ποίηση και τον ρυθμό που δίνει ο Σαίξπηρ. «Ρυθμό που εμείς εισπράττουμε από την υπέροχη μετάφραση του Διονύση Καψάλη. Οσο αφήνεσαι σ’ αυτόν τον ρυθμό και τον ακολουθείς, ανακαλύπτεις τη μαγεία του κειμένου».
Η Αλκηστις Πουλοπούλου λέει ότι στη διάρκεια της ανάγνωσης τη συγκινούσε ιδιαίτερα ο χαρακτήρας του Αμλετ. «Είναι ευφυέστατος με πολύ οξυμένη ευαισθησία άνθρωπος και δεν αφήνει τίποτα να περάσει. Και είναι γεμάτος αγκάθια. Προσπάθησα να προσεγγίσω το έργο με τα μάτια της Οφηλίας. Η Οφηλία είναι το μόνο πλάσμα που δεν έχει αλλοτριωθεί από το σύστημα. Δεν έχει αυτή τη φύση και γι’ αυτό στο τέλος τρελαίνεται, γιατί δεν τη χωράει αυτό το σύστημα και δεν το αντέχει».
Η Αλκηστις Πουλοπούλου μου μεταφέρει τη δική της επαφή με τον Αμλετ, τον Σαίξπηρ και την Οφηλία στη διάρκεια των προβών. Και μου εμπιστεύεται ότι στην αρχή των προβών ο Γ. Χουβαρδάς είχε ζητήσει από τους ηθοποιούς να βρουν κείμενα ή βίντεο για να προσεγγίσουν τον ρόλο τους. Η Αλκηστις Πουλοπούλου είχε σταθεί σε κάποιες φράσεις του Νίτσε, που σε ελεύθερη μετάφραση λένε περίπου τα εξής:
«Οποιος παλεύει με θηρία πρέπει να προσέξει να μη γίνει ο ίδιος θηρίο. Οταν κοιτάξεις πολύ μέσα στην άβυσσο, η άβυσσος θα σε κοιτάξει στα μάτια». Μου είχαν κάνει μεγάλη εντύπωση. Ο Αμλετ ψάχνει βαθιά, σκαλίζει όλο και πιο πολύ μέσα στην άβυσσο και τελικά η άβυσσος τον καταπίνει…