Ανήμερα της επετείου της 17ης Νοεμβρίου, η Στέγη Γραμμάτων φιλοξένησε, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων του φεστιβάλ Transitions 3, ένα «ριψοκίνδυνο» και φιλόδοξο θέαμα. Είχε τίτλο «Ακρόαση για μια διαδήλωση» και η σκηνοθέτιδα Lola Arias από την Αργεντινή (που πλέον ζει και δουλεύει στην Ευρώπη) έκανε και στη Στέγη ό,τι κάνει εδώ και χρόνια με αφορμή διάφορα ιστορικά γεγονότα: προσκάλεσε καθημερινούς ανθρώπους κάθε ηλικίας και τους ζήτησε να διαλέξουν, να υποδυθούν και να παίξουν έναν ρόλο από τη στιγμή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου.
Οι θεατές καθήσαμε πάνω στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε μια μικρή εξέδρα που είχε στηθεί. Και σε μια τεράστια οθόνη βλέπαμε ανθρώπους κάθε ηλικίας να συζητούν με τον σκηνοθέτη Πρόδρομο Τσινικόρη, που είχε επωμιστεί όχι μόνο το βάρος της έρευνας αλλά και της υλοποίησης της ιστορίας. Τους ρωτούσε πού βρίσκονταν εκείνη την ημέρα (αν η ηλικία τους ήταν συμβατή με το βίωμα του γεγονότος) ή τι έχουν ακούσει από τους μεγαλύτερους (αν είχαν γεννηθεί αργότερα από το 1973). Και ανάλογα με την άνεση του καθενός από τους ερασιτέχνες ηθοποιούς (για μια μέρα) η αφήγησή τους είχε χιούμορ, δηκτικότητα, επαφή με το σήμερα. Οπως εκείνη η φράση που είπε ένας από τους συμμετέχοντες: «Μερικοί από τους πρωταγωνιστές του τότε έγιναν υπουργοί κάποιας μελλοντικής κυβέρνησης. Εκαναν από τότε παζάρια…» είπε, και το κοινό υποδέχθηκε πικρά το χιούμορ του.
Συνολικά στο εγχείρημα πήραν μέρος 35 άτομα, κάθε ηλικίας, κοινωνικής τάξης και μορφωτικού επιπέδου. Οι ιστορίες που αφηγήθηκαν ήταν 17 (ίσως για να παραπέμπει στην ημερομηνία 17 Νοεμβρίου). Βασίστηκαν στην έρευνα που έκαναν για πολύ καιρό ο Πρόδρομος Τσινικόρης και ο ιστορικός Λεωνίδας Καλλιβρετάκης συζητώντας με ανθρώπους που βίωσαν τα γεγονότα της 17ης Νοεμβρίου. Σε βιωματικές μνήμες ή σε γεγονότα εκείνης της στιγμής της ιστορίας. Η μεγάλη οθόνη που είχαμε μπροστά μας ήταν χωρισμένη στα δύο: στη μία πλευρά σ' ένα καμαρίνι, ο επόμενος αφηγητής φορούσε τα κοστούμια του, τις περούκες ή τα μουστάκια που απαιτούσε ο ρόλος του. Στην άλλη πλευρά
Είδαμε τον εκδότη Πέτρο Κουλουφάκο (γιο του Κώστα Κουλουφάκου) που όχι μόνο αφηγήθηκε τη δική του εμπειρία και τον τραυματισμό του το πρωί του Σαββάτου 18 Νοεμβρίου 1973 στην οδό Ακαδημίας, που δεν είχε αντίρρηση να δείξει στο κοινό και το σημάδι από το τραύμα του. Και ήταν από εκείνους που χειροκροτήθηκαν για την αμεσότητά του, για την ανεπιτήδευτη συγκίνηση που μετέδωσε, για την αφήγησή του…
Είδαμε τη μικρότερη απ' όλους, μια 15χρονη που μεταμφιέστηκε στον δικτάτορα Γεώργιο Παπαδόπουλο και της ζητήθηκε να πει την ανακοίνωση που ο ίδιος είχε εκφωνήσει μετά τη βίαιη καταστολή της εξέγερσης στο Πολυτεχνείο το 1973. Είδαμε έναν άλλο «ηθοποιό», γύρω στα 30 που του ζητήθηκε να πει τα λόγια που έλεγε ο εκφωνητής του ραδιοφωνικού σταθμού του Πολυτεχνείου, Δημήτρης Παπαχρήστος. Και είδαμε αυτόν τον νέο άνθρωπο, να παθιάζεται και να συγκινείται όταν άρχισε να απαγγέλλει τον Εθνικό Υμνο.
Πήγαμε όλοι στη Στέγη χθες το βράδυ περισσότερο από περιέργεια γι' αυτό το εγχείρημα κι όχι για να δούμε ένα συνηθισμένο θέατρο. Το μεγάλο κέρδος δεν ήταν ασφαλώς η θεατρική πράξη. Το μεγάλο κέρδος, και το ιδιαίτερο στοιχείο που φέρνει η Lola Arias με αυτές τις δράσεις της είναι ότι και όσοι μετέχουν παίζοντας και όσοι είναι θεατές αυτής της διαδικασίας, έχουμε μιαν άλλου είδους επαφή με ιστορικά γεγονότα. Οι ερασιτέχνες ηθοποιοί ανακαλούν τις προσωπικές τους μνήμες (κυρίως εκείνοι που έχουν ζήσει το ιστορικό γεγονός) ή καλούνται να αιστανθούν την ιστορική στιγμή μέσω της θεατρικής διαδικασίας. Οσο για τους θεατές, είχαμε μια εντελώς πρωτότυπη εμπειρία να ξαναδούμε στιγμές της πρόσφατης ιστορίας, έτσι όπως την ανακαλούν επώνυμοι ή ανώνυμοι πρωταγωνιστές της ή όσοι την έμαθαν στο σχολείο.
• Η «Ακρόαση για μια διαδήλωση» είχε παρουσιαστεί από τη Lola Arias στο Gorki Theater του Βερολίνου στις 9 Νοεμβρίου 2014, όπου επικεντρώθηκε στην πτώση του τείχους το 1989.