«Ησυχα, ήσυχα κυλούν τα παιδικά τα χρόνια, με τ' ολοστρόγγυλο νόημά τους»… Λογοτεχνία να «ανεβαίνει» στη σκηνή έχουμε δει πολλές φορές. Δεν βλέπουμε όμως πολύ συχνά τη θεατρική συνθήκη να συναντιέται με τη συνθήκη της ανάγνωσης, δηλαδή τη μοναχική απόλαυση, την καλλιέργεια της φαντασίας, την απόλαυση της γλώσσας. Την είδαμε στο θεάτρο «Πόρτα» σε μια παράσταση που επέλεξε παρουσιάσει -για πρώτη φορά στην ελληνική σκηνή- μια νουβέλα του Ρόμπερτ Μούζιλ. «Οι αναστατώσεις του οικότροφου Τέρλες» ήταν το πρώτο βιβλίο που έγραψε ο πολύ σημαντικός Αυστριακός συγγραφέας, το 1906. Και από τότε, τόσο παλιά, τόσο νωρίς, ο Ρόμπερτ Μούζιλ περιγράφει μια πλήρη διαδικασία bullying, που υφίστανται οι τρόφιμοι ενός στρατιωτικού οικοτροφείου της Αυστροουγγαρίας. Και ταυτοχρόνως περιγράφει τον τρόπο που οι κάθε φορά ισχυροί επιβάλλονται και ποδοπατούν όσους δεν μπορούν να αντισταθούν και ν' αμυνθούν.
Αυτή την ιστορία επέλεξε να αναπαραστήσει θεατρικά η Γεωργία Μαυραγάνη, που μας έχει δωρίσει μέχρι σήμερα, σπουδαίες παραστάσεις. Χωρίς να κάνει πολύ θόρυβο. Κάνοντας μόνο θέατρο.
Μόλις κάθισαν όλοι οι θεατές στη θέση τους, επικράτησε απόλυτο σκοτάδι στην πλατεία του θεάτρου «Πόρτα». Κι ακούσαμε μια σιγανή φωνή, σαν κάποιος που διαβάζει κάτω από τα σκεπάσματα, να διαβάζει το κείμενο του Ρόμπερτ Μούζιλ. Τα φώτα μισοανάβουν και πάνω στη σκηνή βλέπουμε τέσσερα αγόρια, που φορούν μια στολή -του οικοτροφείου- και διαδοχικά μας λένε το κείμενο. Δεν το απαγγέλλουν• μας μεταφέρουν τον ρυθμό του κειμένου, τις ανάσες της γραφής και το σύμπαν του Μούζιλ. Το σύμπαν εκείνου του οικοτροφείου. Το σύμπαν των βίαιων σχέσεων, το σύμπαν των ανθρώπων που φοβούνται, που καταπιέζονται, που βιάζονται με κάθε τρόπο. Και δεν έχουν τρόπο να αντιδράσουν.
Το σκηνικό της παράστασης ήταν μόνο η σκηνή του θεάτρου «Πόρτα». Και μερικοί λαμπτήρες που κρέμονταν από την οροφή (Αρτεμις Φλέσσα). Κι όταν ανάβουν στη σειρά, μοιάζουν πολύ με τα κεριά που αποτυπώνει στα έργα του ο εικαστικός Χρήστος Μποκόρος. Με καταγωγή και η Γεωργία Μαυραγάνη και ο Χρήστος Μποκόρος από το Αγρίνιο, μάλλον κάπου συναντήθηκαν οι τέχνες τους. Αντλησε από τα κεριά του η Γεωργία Μαυραγάνη, τα έκανε λαμπτήρες, με φως κεριού, και τα άναψε στη διάρκεια της παράστασης εις μνήμην όλων όσων υπέστησαν κάθε μορφή καταπίεσης, bullying, βίας. Και θα ήταν άδικο να μην ειπωθεί ότι ο ρόλος του φωτιστή, σ' αυτήν ακριβώς την παράσταση, που βασίζεται μόνο στον φωτισμό, ήταν κορυφαίος. Και ο Τάσος Παλαιορούτας έχει μεγάλο μερίδιο στο αποτέλεσμα της παράστασης.
Μας δώρισε ακόμα μια σπουδαία παράσταση η Γεωργία Μαυραγάνη, μετά το «Από πρώτο χέρι» και «Το γήρας». Τέσσερις νέοι ηθοποιοί (Βαγγέλης Αμπατζής, Βασίλης Σαφός, Γρηγόρης Μπαλάς, Μπλερίμ Δαμπιράι) γίνονται οι τρόφιμοι του αυστροουγγρικού οικοτροφείου. Γίνονται χυδαίοι, φοβισμένοι, απερίσκεπτοι, μελαγχολικοί, αλαζόνες. Περνούν απ' όλες τις φάσεις της εφηβείας.
Αλλά δεν είδαμε μόνο τέσσερα παιδιά στην εφηβεία τους. Είδαμε μερικές όψεις των ανθρώπινων συμπεριφορών, μέσα από την παραβολή που ο Ρόμπερτ Μούζιλ επέλεξε για να καταδείξει τις συμπεριφορές των ανθρώπων και να προβλέψει όσα ακολούθησαν τον πυκνό 20ό αιώνα.. Και τον 21ο…