Πόσα χρήματα σε ενισχύσεις δόθηκαν για να δημιουργηθούν 6.000 θέσεις εργασίας; Περίπου δύο δισεκατομμύρια ευρώ και μάλιστα την περίοδο μετά το 2011 (αναπτυξιακός ν. 3908/2011), κατά τα μνημονιακά χρόνια, όταν τα ποσοστά ανεργίας είχαν εκτοξευθεί στα ύψη. To στοιχείο αυτό είναι ενδεικτικό της αναποτελεσματικότητας των αναπτυξιακών νόμων στην Ελλάδα, όχι μόνον εκείνη την περίοδο, αλλά διαχρονικά, καθώς απέτυχαν σε σημαντικό βαθμό να δώσουν ώθηση στην ελληνική οικονομία, να εκσυγχρονίσουν κλάδους, όπως αυτός της μεταποίησης, και να δημιουργήσουν νέες και βιώσιμες θέσεις εργασίας.
Ελλιπής έλεγχος
Η αποτυχία αυτή, πέρα από τα όποια περιστατικά αδιαφάνειας υπήρξαν κατά καιρούς και πολλά από αυτά εντοπίστηκαν, οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στη λογική που ακολουθούνταν στους αναπτυξιακούς νόμους, προβλέποντας συχνά οριζόντιες ενισχύσεις, χωρίς να υπάρχει διαφοροποίηση αναλόγως του αντικειμένου των επενδυτικών σχεδίων. Συχνά δε δεν υπήρχε επαρκής έλεγχος για το κατά πόσον οι επιχειρηματίες υλοποιούν την επένδυση για την οποία επιδοτήθηκαν και μάλιστα εντός χρονοδιαγραμμάτων με συνέπεια ακόμη και τώρα να υπάρχουν εκκρεμότητες από επενδυτικά σχέδια που είχαν υπαχθεί στον νόμο 3299/2004.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης, το 95% των επενδυτικών σχεδίων που ενισχύθηκαν στο πλαίσιο τριών αναπτυξιακών νόμων (του 2601/1998, του 3299/2004 και του 3908/2011) έλαβε ως μορφή ενίσχυσης την άμεση επιχορήγηση. Στην πλειονότητά τους ήταν επενδύσεις χαμηλής και σχετικά χαμηλής τεχνολογίας. Το 46,5% του αριθμού των σχεδίων και το 72,2% του συνολικού προϋπολογισμού αφορούσαν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, κυρίως την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, τον τουρισμό και ένα άλλο σημαντικό ποσοστό αποθήκες επιχειρήσεων.
Το συνολικό ύψος των επενδύσεων που εντάχθηκαν στους τρεις αυτούς νόμους ήταν 32 δισ. ευρώ, οι οποίες καλύπτουν το 13,2% του συνολικού σχηματισμού ακαθάριστου παγίου κεφαλαίου του ιδιωτικού τομέα (εκτός κατοικίας) της παραπάνω περιόδου στην Ελλάδα και το συνολικό ύψος της κρατικής ενίσχυσης των ενταχθέντων επενδυτικών σχεδίων ανήλθε σε 12,5 δισ. ευρώ.
Οι νέες θέσεις εργασίας που δημιουργήθηκαν ανήλθαν συνολικά σε 75.078, με τις πιο φτωχές επιδόσεις να καταγράφονται στο πλαίσιο του νόμου 3299/2004, όπου ο μέσος αριθμός νέων θέσεων εργασίας ανά επένδυση ήταν μόλις 3,8.
Στην πλειονότητά τους τα επενδυτικά σχέδια είναι χαμηλής τεχνολογίας, κυρίως σε φωτοβολταϊκά και τουρισμό.
Πολύ μικρές επιχειρήσεις
Σε ό,τι αφορά τον τελευταίο αναπτυξιακό νόμο που βρίσκεται σε ισχύ, τον 4399/2016, από την εφαρμογή του μέχρι και το τέλος Μαΐου 2021 προκύπτουν τα εξής:
• Η πλειονότητα των επιχειρήσεων που εντάχθηκαν ήταν πολύ μικρές (το 42,08%). Το 10,18% αυτών είναι μεγάλες, το 18,95% μεσαίες και το 28,79% μικρές.
• Το 49,16% των επενδυτικών σχεδίων αφορά τον κλάδο των τουριστικών καταλυμάτων, απορροφώντας το 67,8% του συνόλου των επιχορηγήσεων συμβατικής επένδυσης.
• Από τους κλάδους της μεταποίησης το μεγαλύτερο ποσοστό, 18,9%, αφορά επενδυτικά σχέδια στη βιομηχανία τροφίμων.
Συνολικά στον εν λόγω νόμο είχαν υπαχθεί έως τον Μάιο 1.768 επενδυτικά σχέδια. Το ύψος των ιδίων κεφαλαίων ανερχόταν στα 686,24 εκατ. ευρώ και το ύψος της εξωτερικής χρηματοδότησης ανερχόταν στα 2,89 δισ. ευρώ. Το συνολικό ύψος των ενισχύσεων ανερχόταν σε περίπου 1 δισ., εκ των οποίων 697,77 εκατ. ευρώ είναι οι επιχορηγήσεις, 287,63 εκατ. ευρώ ενίσχυση για χρηματοδοτική μίσθωση και 15,77 εκατ. ευρώ ενίσχυση μισθολογικού κόστους για νέες θέσεις εργασίας.