Η έκρηξη των τιμών του φυσικού αερίου προβληματίζει την κυβέρνηση και το οικονομικό επιτελείο, το οποίο αναζητεί λύσεις στήριξης για 1,4 εκατ. νοικοκυριά που χρησιμοποιούν το αέριο για τη θέρμανσή τους.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Στατιστικής Αρχής τον Αύγουστο το φυσικό αέριο καταγράφει αύξηση 261,3% σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα, ενώ ακριβότερο κατά 65% είναι το πετρέλαιο θέρμανσης και κατά 38,5% το ηλεκτρικό ρεύμα.
Υπό αυτές τις συνθήκες αναμένεται τις επόμενες ώρες να ανακοινωθούν νέα μέτρα για τη στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, ενώ είναι εξαιρετικά πιθανό το νέο μείγμα μέτρων να τεθεί σε ισχύ από τον Οκτώβριο.
Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση εξετάζει τη μείωση των επιδοτήσεων (που έφθασαν στο 94% των αυξήσεων), με ταυτόχρονη όμως πριμοδότηση των νοικοκυριών που εξοικονομούν ηλεκτρικό ρεύμα. Η μείωση της επιδότησης από τον Οκτώβριο ενδεχομένως να οδηγήσει σε επιδοτήσεις για 1,4 εκατ. νοικοκυριά που χρησιμοποιούν φυσικό αέριο. Το μεγάλο όμως πρόβλημα της κυβέρνησης δεν αφορά τόσο τους τελευταίους δύο ή τρεις μήνες του έτους, αλλά το 2023. Και αυτό καθώς ο προϋπολογισμός είναι εξαιρετικά δύσκολο να στηρίξει τους καταναλωτές στα ίδια επίπεδα με το 2022.
Οπως προαναφέρθηκε, προσεχώς αναμένονται ανακοινώσεις για τα νέα μέτρα στήριξης. Σύμφωνα με πληροφορίες, στις προθέσεις της κυβέρνησης είναι η αύξηση του ποσού για το επίδομα θέρμανσης από τα 168 εκατ. ευρώ σε πάνω από 200 εκατ. ευρώ και η διεύρυνση των δικαιούχων. Παράλληλα αναμένεται να ανακοινωθούν και τα κίνητρα για την επιστροφή στο πετρέλαιο θέρμανσης και τον περιορισμό της χρήσης του ηλεκτρικού ρεύματος (μέσω κλιματιστικών, θερμοπομπών κ.λπ.) για τη θέρμανση των νοικοκυριών.
Εξετάζεται η μείωση των επιδοτήσεων, με ταυτόχρονη πριμοδότηση των νοικοκυριών που εξοικονομούν ρεύμα.
Ηλεκτρικό ρεύμα
Σε ό,τι αφορά το ηλεκτρικό ρεύμα, οι οριζόντιες επιδοτήσεις φαίνεται ότι έχουν τελειώσει. Εξετάζονται διάφορα σχήματα ενίσχυσης, τα οποία είναι όλα σε συνάρτηση με την κατανάλωση. Συγκεκριμένα, τα σενάρια που εξετάζονται προβλέπουν:
1. Τη χορήγηση μικρότερης επιδότησης, συγκριτικά με σήμερα, σε όλα τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις. Η επιδότηση θα προκύπτει με βάση την κατανάλωση. Επί της ουσίας θα αποφασισθεί ένα σταθερό ποσοστό επιδότησης, το οποίο θα αυξάνεται ανάλογα με τη μείωση της κατανάλωσης που θα επιτυγχάνουν οι καταναλωτές. Το σενάριο αυτό όμως είναι δύσκολο να τεθεί σε ισχύ τον Οκτώβριο, καθώς πρέπει να συγκεντρωθούν τα στοιχεία των καταναλώσεων για κάθε μετρητή από τον διαχειριστή του συστήματος ΔΕΔΔΗΕ.
2. Παροχή ενίσχυσης στους λογαριασμούς ρεύματος, η οποία συναρτάται με το μέγεθος της κατανάλωσης ρεύματος. Δηλαδή, για χαμηλότερες καταναλώσεις η επιδότηση θα είναι μεγαλύτερη και όσο αυξάνεται η κατανάλωση τόσο θα μειώνεται η επιδότηση.
3. Επιχορήγηση των λογαριασμών ρεύματος σε εκείνους τους καταναλωτές ρεύματος οι οποίοι επιτυγχάνουν συγκεκριμένους στόχους μείωσης της κατανάλωσης.
Σημειώνεται ότι στο Πρόγραμμα Σταθερότητας δεν έχει προβλεφθεί κάποιο κονδύλι για τη στήριξη των νοικοκυριών το επόμενο έτος. Ουσιαστικά από τις υπερεισπράξεις φόρων, που υπολογίζονται σε 1,5 δισ. ευρώ, θα επιδοτηθούν τα νοικοκυριά, ποσό το οποίο όμως φαίνεται να επαρκεί μόνο για το πρώτο δίμηνο – τρίμηνο του έτους. Παράλληλα, από το ποσό αυτό θα χρηματοδοτηθεί η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης σε Δημόσιο και συνταξιούχους, που ανέρχεται στα 470 εκατ. ευρώ.
Φρένο στις νέες συνδέσεις φυσικού αερίου
Η μεγάλη μάζα των νοικοκυριών που έχουν σύνδεση φυσικού αερίου είναι στη Θεσσαλονίκη και τη Θεσσαλία, με τον αριθμό τους να προσεγγίζει το ένα εκατομμύριο. Στην Αττική έχουν σύνδεση 450.000 νοικοκυριά. Σύμφωνα με την ΕΔΑ Αττικής, ο ρυθμός των νέων συνδέσεων έχει ανακοπεί φέτος κατά 15%, ύστερα από μια εντυπωσιακή αύξηση τα δύο τελευταία χρόνια. Το 2021 μάλιστα ήταν μια χρονιά-ρεκόρ με 24.500 νέες συνδέσεις, έναντι 20.000 περίπου το 2020 και 13.000 το 2019.
Το τελευταίο διάστημα υπάρχουν αυξημένα αιτήματα διακοπών, ενώ έχει ανασταλεί και ο ρυθμός ενεργοποίησης. Εχουν δηλαδή τοποθετηθεί μετρητές, αλλά οι καταναλωτές δεν κάνουν αίτημα ενεργοποίησης. Στην ΕΠΑ Αττικής εκκρεμούν τουλάχιστον 1.500 ενεργοποιήσεις.
Από την εταιρεία υποστηρίζουν πως η μείωση είναι αναμενόμενη, αλλά εκτιμούν ότι θα είναι συγκυριακή, δεδομένου ότι δεν είναι εύκολο να επιστρέψει ο καταναλωτής στο πετρέλαιο. Επιπλέον θεωρούν πως θα εξομαλυνθούν οι τιμές τον επόμενο χρόνο.