Ισχυρό πλήγμα, όχι μόνο στη δημόσια υγεία αλλά και στη νέα επιχειρηματικότητα επέφερε η πανδημική κρίση, με το ποσοστό των νέων εγχειρημάτων να υποχωρεί το 2021 σε ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2003. Την ίδια ώρα, ήταν ακριβώς η πανδημία και κυρίως τα κρατικά μέτρα στήριξης που διατήρησαν σε υψηλά επίπεδα τη λεγόμενη καθιερωμένη επιχειρηματικότητα, ειδικά μάλιστα καθώς προϋπόθεση χρήσης των ευεργετικών ρυθμίσεων ήταν να μη βάλει λουκέτο η επιχείρηση.
Οι διαδοχικές κρίσεις με τις οποίες έχει βρεθεί αντιμέτωπη η ελληνική οικονομία από το 2010 κι έπειτα δεν έχουν ανατρέψει τα βασικά χαρακτηριστικά της νέας επιχειρηματικότητας, όπως κατ’ ουσίαν δεν έχουν ανατρέψει –στον βαθμό τουλάχιστον που θα ανέμενε κάποιος– το παραγωγικό μοντέλο. Ετσι, βασικό κίνητρο, παρά τη μείωση της ανεργίας, παραμένει ο βιοπορισμός και όχι η επιθυμία να κάνει κάποιος μέσω της επιχειρηματικής του ιδέας τη διαφορά, ενώ τα περισσότερα νέα εγχειρήματα εξακολουθούν να σχετίζονται με την παροχή υπηρεσιών προς τους καταναλωτές –ένδειξη χώρας χαμηλού εισοδήματος–, με σχεδόν το 30% του συνόλου να υπάγονται στον κλάδο του λιανεμπορίου και της εστίασης.
Το χαρακτηριστικό, βεβαίως, του χαμηλού εισοδήματος και δη των χαμηλών μισθών, παρά τις όποιες αυξήσεις το τελευταίο διάστημα, εξηγεί ίσως και ότι βασικό κίνητρο για την έναρξη μιας επιχείρησης είναι ο βιοπορισμός. Ενα πραγματικό παράδειγμα είναι ίσως αποκαλυπτικό, έστω κι αν αφορά την παρούσα χρονική συγκυρία και όχι το 2021, έτος στο οποίο αναφέρονται τα παραπάνω συμπεράσματα που προκύπτουν από την ετήσια έκθεση επιχειρηματικότητας που καταρτίζει το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) στο πλαίσιο του παγκόσμιου ερευνητικού προγράμματος Global Entrepreneurship Monitor (GEM). Μόλις την Τρίτη ο επικεφαλής της Metro AEBE, Αρ. Παντελιάδης, ανέφερε ότι αυτή τη στιγμή υπάρχουν 1.147 κενές θέσεις εργασίας στην επιχείρησή του, ενώ την ίδια ώρα η επιχείρηση δέχεται περίπου 100 αιτήματα τον μήνα από επίδοξους δικαιοχρήστες (franchisees) που θέλουν να ανοίξουν μικρό κατάστημα γειτονιάς.
Από την έκθεση, λοιπόν, του ΙΟΒΕ προκύπτει ότι η επιχειρηματικότητα αρχικών σταδίων υποχώρησε για το 2021 στο 5,5% του πληθυσμού ηλικίας 18-64 ετών (περίπου 359.000 άτομα) από 8,6% το 2020, σε μια από τις χαμηλότερες επιδόσεις από το 2003. Βασικό κίνητρο επιχειρηματικής δραστηριοποίησης είναι ο βιοπορισμός σε ποσοστό 57,1% στους άνδρες και 72,2% στις γυναίκες. Ακολουθεί η ανάγκη για μεγαλύτερο εισόδημα, με τα ποσοστά σε άνδρες και γυναίκες να είναι αντιστοίχως 50,8% και 49,7% και η συνέχιση της οικογενειακής παράδοσης (37,8% για τους άνδρες και 42,5% για τις γυναίκες). Στην τελευταία θέση βρίσκεται ως κίνητρο το να κάνει κάποιος τη διαφορά (σ.σ. αυτό που παλαιότερα χαρακτηριζόταν ως επιχειρηματικότητα ευκαιρίας, σε αντιδιαστολή με την επιχειρηματικότητα ανάγκης), συγκεντρώνοντας ποσοστό 30,3% στους άνδρες και 29,3% στις γυναίκες.
Ο μέσος όρος ηλικίας των νέων επιχειρηματιών είναι τα 36 έτη, το 44,6%, διαθέτει πτυχίο τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και ένα 5,9% διαθέτει και μεταπτυχιακή ειδίκευση. Σε 30% περίπου ανέρχεται το ποσοστό των αποφοίτων λυκείου.