Λαγονήσι, Σαρωνίδα, Σούνιο, αλλά και οι ακτές της Ανατολικής Αττικής και κοντινές νησίδες, όπως και παρωχημένα και εγκαταλελειμμένα ξενοδοχειακά συγκροτήματα προηγούμενων δεκαετιών είναι κάποια από τα σημεία που περιέρχονται στο επίκεντρο της προσοχής επενδυτικών σχημάτων, τα οποία ενδιαφέρονται να αναπτύξουν παραθαλάσσια resorts στα περίχωρα της μοναδικής ευρωπαϊκής πρωτεύουσας με άμεση πρόσβαση στη θάλασσα. Σύμφωνα με πληροφορίες, μεταξύ των ενδιαφερομένων που αξιολογούν τέτοια σχέδια περιλαμβάνονται μεγάλες πολυεθνικές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, όπως η γαλλική Accor, ελληνικές που έχουν κάνει ήδη βήματα, όπως η Grivalia Hospitality στους Πεταλιούς και βέβαια στα Αστέρια της Γλυφάδας, ισραηλινές, κάποιες εκ των οποίων έχουν ήδη τοποθετηθεί, όπως η Brown στην Πούντα Ζέζα, αλλά και αραβικές. Τα σχετικά επενδυτικά σχέδια εδράζονται σε μια σειρά παραδοχών:
Κατ’ αρχάς η Ελλάδα βρίσκεται στο top 5 των πιο δημοφιλών προορισμών παγκοσμίως.
Δεύτερον, στην Αττική έχουν αναπτυχθεί υποδομές, όπως το αεροδρόμιο «Ελ. Βενιζέλος» και τροχοδρομούν άλλες, όπως η προέκταση του μετρό και της Αττικής οδού, αλλά και των μονάδων διαχείρισης αποβλήτων που μπορούν να υποδεχθούν αυξημένους ταξιδιωτικούς όγκους.
Τρίτον, διαθέτει τη φυσική ομορφιά αλλά και την ιστορική κληρονομιά, όπως αυτή προκύπτει και από δεκάδες αρχαιολογικούς χώρους και μουσεία παγκόσμιας κλάσης, όπως το Μουσείο της Ακρόπολης ή το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ειδικά μετά τη σχεδιαζόμενη επέκταση και αναβάθμισή του.
Τέταρτον, η Αττική μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο για σύντομες περιηγήσεις στο Αιγαίο, αλλά και γειτονικούς νομούς, αντιστρέφοντας την τάση να αποτελεί ενδιάμεσο σταθμό προς τελικό νησιωτικό προορισμό. Καταγράφεται δηλαδή ζήτηση –και μάλιστα από υψηλότερου εισοδηματικού επιπέδου ταξιδιώτες– για διακοπές στην Αττική καθ’ όλο το διάστημα παραμονής στη χώρα.
Οι όποιες νέες μεγάλες μονάδες στην Αττική Ριβιέρα αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό της ζήτησης για φιλοξενία πολυτελούς επιπέδου.
Πέμπτον, μέχρι στιγμής η ανάπτυξη των ξενοδοχειακών και άλλων υποδομών φιλοξενίας έχει επικεντρωθεί στο κέντρο της Αθήνας.
Εκτον, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ινστιτούτου Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων (ΙΤΕΠ) σε συνεργασία με την GBR Consulting για λογαριασμό της Ενωσης Ξενοδόχων Αθηνών-Αττικής-Αργοσαρωνικού (ΕΞΑΑΑ), κατά την τελευταία οκταετία (2015-2022) ο αριθμός των ξενοδοχειακών δωματίων μόνο στο κέντρο της Αθήνας σημείωσε αύξηση της τάξης του 19%. Επιπλέον εκρηκτική ήταν και η αύξηση των διαμερισμάτων και κατοικιών που διατίθενται για βραχυχρόνιες μισθώσεις. Και αυτές όμως στη συντριπτική τους πλειονότητα βρίσκονται στον αστικό ιστό της πρωτεύουσας. Αντιθέτως, στα νότια προάστια ο αριθμός των ξενοδοχειακών κλινών έχει παρουσιάσει μείωση, έστω και οριακή κατά 1%, την περίοδο 2015-2022. Σε όλες τις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής, συμπεριλαμβανομένων και των νησιών του Αργοσαρωνικού, αλλά και του Πειραιά, καταγράφεται πτώση στη μελέτη του ΙΤΕΠ.
Εβδομον, οι όποιες νέες μεγάλες μονάδες στην Αττική Ριβιέρα αποτελούν σταγόνα στον ωκεανό της ζήτησης για φιλοξενία πολυτελούς επιπέδου. Οι υπάρχουσες ή δρομολογηθείσες μεγάλες επενδύσεις σε resorts στο παραλιακό μέτωπο δύναται να μετρηθούν στα δάχτυλα των δύο χεριών: σε λειτουργία βρίσκεται ο Αστέρας Βουλιαγμένης, που έχει περάσει σε αραβικά συμφέροντα, το Grand Resort στο Λαγονήσι, το Divani Apollon Palace στη Γλυφάδα και το Cape Sounio στο νοτιοανατολικότερο σημείο της Αττικής. Υπό ανάπτυξη βρίσκονται resorts, όπως το One & Only Aesthesis στα Αστέρια της Γλυφάδας, που αποτελεί επένδυση 300 εκατομμυρίων ευρώ και αναμένεται να ανοίξει αργότερα φέτος, αλλά και τα δύο νέα ξενοδοχεία που θα αναπτύξουν κοινοπρακτικά η TEMES με τη Lamda Development στο Ελληνικό, με προϋπολογισμό της τάξης των 300 εκατομμυρίων, που θα χρειαστούν όμως τουλάχιστον τρία χρόνια ακόμη για να μπουν στην αγορά.
Τα παραπάνω, μαζί με άλλα λιγότερο γνωστά resorts στις παραλίες της Αττικής, επενδύσεις δηλαδή που αθροιστικά όλες μαζί ξεπερνούν τα δύο δισεκατομμύρια ευρώ, όχι μόνο δεν επαρκούν για να καλύψουν την υπάρχουσα ζήτηση για τέτοιου είδους πολυτελείς υποδομές φιλοξενίας, αλλά αποτελούν «σταγόνες προσφοράς υποδομών σε έναν ωκεανό δυνητικών ταξιδιωτών, που θέλουν να επισκεφθούν την Ελλάδα και να περάσουν το μεγαλύτερο μέρος των διακοπών τους στην Αττική», όπως το θέτει Ελληνας ξενοδόχος που σχεδιάζει να μπει σε αυτή την αγορά.
Είναι αυτό το κενό που θα επιδιώξουν να καλύψουν τα επόμενα χρόνια με μεγάλα resorts υφιστάμενοι αλλά και νεοεισερχόμενοι στην Αττική επιχειρηματικοί όμιλοι από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Αναβίωση εγκαταλελειμμένων συγκροτημάτων και νέες αναπτύξεις
Κύκλοι της αγοράς ξενοδοχειακών ακινήτων υπολογίζουν ότι η Αττική μπορεί να «σηκώσει» τουλάχιστον 10 ακόμη μεγάλα πολυτελή resorts. Το ενδιαφέρον όμως δεν προέρχεται μόνο από εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων, αλλά και από διεθνείς αλυσίδες διαχείρισης ξενοδοχείων. Η Αττική διαθέτει πολύ μικρό αριθμό ξενοδοχειακών συγκροτημάτων που συνεργάζονται με μεγάλες διεθνείς αλυσίδες, οι οποίες τα τελευταία λίγα χρόνια αναζητούν πρόσβαση σε τέτοιου είδους συνεργασίες, διαβλέποντας την ευκαιρία, εξηγούν οι ίδιες πηγές. Πρόσφατα, μιλώντας στην «Κ» ο Γιώργος Χρυσικός, πρόεδρος και CEO της Grivalia Hospitality, η οποία αναπτύσσει το One & Only Aesthesis στα παλιά Αστέρια της Γλυφάδας, σημείωσε ότι «η Αθήνα σε ετήσια βάση υποδέχεται περί τα 7 εκατομμύρια επισκεπτών, όταν η Ρώμη υποδέχεται 30 εκατομμύρια». Και δεν υπολείπεται αξιοθέατων και Ιστορίας βέβαια η Αθήνα, επιπροσθέτως βρίσκεται σε πολύ μικρή απόσταση από τη θάλασσα. Αυτός είναι και ένας απ’ τους λόγους που η Grivalia Hospitality προχωράει στο νέο project στους Πεταλιούς, όπου επιδιώκει να αναπτύξει πολυτελές resort και μάλιστα 12μηνης λειτουργίας. Οι ευκαιρίες ανάπτυξης στο παραλιακό μέτωπο της Αττικής δεν έχουν βέβαια διαφύγει της προσοχής ούτε του Γιάννη Ρέτσου, προέδρου του ΣΕΤΕ και CEO και συνιδιοκτήτη των Electra Hotels & Resorts. Μιλώντας στην «Κ» σημειώνει ότι παρακολουθεί την εξέλιξη του παραλιακού μετώπου της Αθήνας «γιατί θεωρώ –και σαν ξενοδόχος της Αθήνας και με τη σημαντική εμπειρία με ήδη 3 μονάδες στην Αθήνα– ότι η πόλη αλλάζει προσανατολισμό προς το παραλιακό της μέτωπο». «Οι εξελίξεις που βλέπουμε εκεί θα την επηρεάσουν θετικά τις επόμενες δεκαετίες», υπογραμμίζει επισημαίνοντας και αυτός με τη σειρά του ότι «η Αθήνα είναι η μοναδική ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με παραλιακό μέτωπο, οπότε ένας τύπος ξενοδοχείου business resort μπορεί άνετα να λειτουργήσει».
Ομως και άλλα ιδιωτικά ελληνικά συμφέροντα έχουν τοποθετηθεί έναντι αυτών των προοπτικών, όπως για παράδειγμα η οικογένεια Λασκαρίδη, που έχει αποκτήσει εδώ και καιρό μεγάλο εγκαταλελειμμένο αλλά ιστορικό συγκρότημα σε εμβληματική τοποθεσία στο Σούνιο. Την ίδια ώρα, ισραηλινά συμφέροντα τοποθετούνται στην αγορά ξενοδοχειακών συγκροτημάτων σε παραθαλάσσιες περιοχές της Αττικής. Πολύ μεγάλο είναι επίσης και το ενδιαφέρον που είχε εκδηλωθεί τα τελευταία έτη στο ΤΑΙΠΕΔ για τη μεγάλη έκταση στις αλυκές Αναβύσσου, τόσο από μεγάλο γαλλικό ξενοδοχειακό όμιλο όσο και από ελληνικά συμφέροντα. Πρόκειται για έκταση 700 και πλέον στρεμμάτων με πρόσβαση στην παραλία.
Το ίδιο σκεπτικό προωθείται άλλωστε και στο project που κυοφορείται στη Σαρωνίδα για την παραθεριστική και τουριστική ανάπτυξη 6.000 στρεμμάτων, σε μια επένδυση της τάξης των 750 εκατομμυρίων ευρώ, που έχει ενταχθεί σε καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων.
Η αναβίωση παλαιών συγκροτημάτων ανά την Αττική, που συχνά παραμένουν επί δεκαετίες ερημωμένα, είναι η μία οδός που αναμένεται να ακολουθήσουν οι επενδυτές, εκτιμούν τραπεζικές πηγές που παρακολουθούν την όλη διαδικασία. Η άλλη οδός, αυτή της εκ του μηδενός ανέγερσης νέων ξενοδοχείων, περιορίζεται αυτονόητα από τη διαθεσιμότητα κατάλληλων εκτάσεων, αλλά και τους χωροταξικούς, πολεοδομικούς και περιβαλλοντικούς κανονισμούς.
Και κάπου εδώ κρύβεται το μυστικό της επιτυχίας, αλλά και το ρίσκο της όλης διαδικασίας, που έχει ήδη ξεκινήσει: η ανάπτυξη resorts πολυτελούς τουρισμού στην Αττική θα πρέπει να γίνει «με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον και με αίσθηση μέτρου, προκειμένου να μην εξελιχθεί σε ένα νέο κύμα τσιμεντοποίησής της», υπογραμμίζουν αρχιτεκτονικοί και περιβαλλοντικοί κύκλοι.