Η κλιματική αλλαγή απειλεί τη βιομηχανία του καφέ, αλλάζοντας τον παγκόσμιο χάρτη παραγωγής, τις συνήθειες των καταναλωτών και τις ίδιες τις ποικιλίες. Μέχρι το 2050, προειδοποιεί η τράπεζα Inter-American Development Bank (ΙΑDB), «η αύξηση της θερμοκρασίας θα μειώσει τη λεγόμενη “ζώνη του καφέ” στη Λατινική Αμερική έως και 50%. Το μεταβαλλόμενο κλίμα σημαίνει ότι ορισμένες νέες χώρες θα μπορούσαν να μετατραπούν σε παραγωγούς καφέ, αλλά για να συνεχίσει να ευδοκιμεί ο καφές και να μην κινδυνεύσει η αγαπημένη μας συνήθεια, τα πράγματα πρέπει να αλλάξουν. «Για να αναπτυχθούν σωστά, οι καλλιέργειες καφέ απαιτούν συγκεκριμένα επίπεδα θερμοκρασίας, φωτός και υγρασίας», σύμφωνα με την ΙΑDB. Επί του παρόντος, αυτές οι προϋποθέσεις πληρούνται σε μεγάλο βαθμό σε ορισμένα μέρη της Λατινικής Αμερικής, ο πλανήτης όμως θερμαίνεται με γρήγορους ρυθμούς.
Η Starbucks, που αγοράζει το 3% της παγκόσμιας παραγωγής καφέ από περίπου 400.000 αγρότες σε 30 χώρες, αναπτύσσει νέες ποικιλίες arabica που μπορούν να καλλιεργηθούν σε υψηλότερες θερμοκρασίες. Εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια, οι γεωπόνοι του κολοσσού καλλιεργούν διαφορετικούς τύπους καφεόδεντρων, προσπαθώντας να βρουν εκείνους που θα αποδώσουν μεγάλη ποσότητα καρπών σχετικά σύντομα και θα αντισταθούν μεταξύ άλλων στη λεγόμενη «σκουριά» των φύλλων του καφέ, μια ασθένεια που προσβάλλει τα καφεόδεντρα και επιδεινώνεται από την κλιματική αλλαγή. Οι παραγωγοί καφέ σε όλο τον κόσμο αγωνίζονται να προσαρμοστούν στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Η κλιματική αλλαγή έχει μεγάλο αντίκτυπο στη σοδειά εξηγεί η Σούζαν Σράινερ, πρόεδρος της Lions Gate Farms στη Χαβάη. «Οι βροχοπτώσεις έχουν γίνει πιο σπάνιες και όταν έρχονται, είναι πιο έντονες, κάτι που είναι δύσκολο για τα καφεόδεντρα», σημειώνει.
Ο καφές δεν είναι, βέβαια, η μόνη καλλιέργεια που απειλείται από την κλιματική αλλαγή. Η ξηρασία, ο παγετός ή οι έντονες βροχοπτώσεις μπορούν να καταστρέψουν τις αποδόσεις γεωργικών προϊόντων από το κακάο μέχρι τα σταφύλια.
Ο καφές ειδικότερα είναι μια ευαίσθητη καλλιέργεια και ο καφές arabica, η πιο δημοφιλής ποικιλία, δημιουργεί «επείγουσα ανάγκη» να αναπτυχθούν πιο ανθεκτικές στο κλίμα ποικιλίες, τονίζει ο Μιγκέλ Γκόμες, καθηγητής Μάρκετινγκ Τροφίμων στη Σχολή Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ. Οι σημερινές ποικιλίες arabica «δεν είναι ανθεκτικές στη λειψυδρία. Τείνουν να είναι πιο ευαίσθητες σε ασθένειες όπως η σκουριά… που εμφανίζονται σε ασυνήθιστα υψηλές θερμοκρασίες», συμπληρώνει.
Μέχρι το 2050, η αύξηση της θερμοκρασίας θα μειώσει τη λεγόμενη «ζώνη του καφέ» στη Λατινική Αμερική έως και 50%.
Ενα δέντρο ανθεκτικό στη «σκουριά» μπορεί να είναι μια ελκυστική επιλογή για τους αγρότες, αλλά δεν πρόκειται να διορθώσει όλα τα προβλήματα που δημιουργεί η κλιματική αλλαγή, υπογραμμίζει η Mόνικα Φιρλ, ανώτερη σύμβουλος της Fairtrade International.
Η ίδια θεωρεί ότι για να είναι ο καφές βιώσιμος, πρέπει να απομακρυνθεί από το βιομηχανοποιημένο μοντέλο της φάρμας καφέ. «Πρέπει να επαναφέρουμε τον καφέ στις ρίζες του στα δάση» για να προωθήσουμε ένα υγιές οικοσύστημα, σχολιάζει. Αλλες ποικιλίες καφέ, όπως η robusta και η liberica, είναι πιο ανθεκτικές από την arabica σε δύσκολες συνθήκες, στους καταναλωτές όμως αρέσει η γεύση και η μυρωδιά του arabica, λένε αναλυτές. Ο στόχος είναι να αναπτυχθούν ποικιλίες που έχουν τη γεύση της συγκεκριμένης ποικιλίας αλλά είναι πιο ανθεκτικές.
Στην πρόσφατη ετήσια έκθεσή τους, τα Starbucks επισήμαναν «αυξήσεις στο κόστος των κόκκων καφέ arabica υψηλής ποιότητας ή μειώσεις στη διαθεσιμότητά τους». Η κακοκαιρία, η μειωμένη διαθεσιμότητα νερού και οι ασθένειες των καλλιεργειών, μεταξύ άλλων προβλημάτων, μπορούν όλα να κάνουν τον καφέ πιο ακριβό για την αγορά των Starbucks ή να περιορίσουν δραματικά την προσφορά, προειδοποίησε η έκθεση.