Σε μάστιγα έχουν εξελιχθεί για πολλές πόλεις ανά τον κόσμο οι υπέρογκες τουριστικές ροές, με αποτέλεσμα να πληθαίνουν τα μέτρα εναντίον της ανεξέλεγκτης επισκεψιμότητας. Το πρόβλημα αποδίδεται συχνά στην αύξηση των αεροπορικών χαμηλού κόστους, των καταλυμάτων βραχυχρόνιας μίσθωσης και των κρουαζιεροπλοίων. Επίσης, μέρος της ευθύνης φέρουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι influencers, ακόμη και οι ταινίες και οι σειρές.
«Απλώς έρχονται, βγάζουν μια καλή selfie, την αναρτούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενισχύουν τη δημοφιλία του τόπου… και φεύγουν», εξηγεί στο CNCB η Τατιάνα Τσουκάνοβα, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Λωζάννης.
Και ο αριθμός των τουριστών θα συνεχίσει να διογκώνεται. Σύμφωνα με εκτιμήσεις των Ηνωμένων Εθνών, με την αύξηση του παγκόσμιου πληθυσμού στα 8,5 δισεκατομμύρια μέχρι το 2030, αναμένονται 50 εκατομμύρια επιπλέον διεθνείς τουριστικές αφίξεις ετησίως μεταξύ 2023 και 2030, με την πλειονότητα αυτών να έρχεται από την Ασία.
Ορισμένες περιοχές προσπαθούν ήδη να βάλουν τέλος στις ανεξέλεγκτες τουριστικές ροές. Ενδεικτικά, οι κάτοικοι του μικρού αυστριακού χωριού Χάλστατ, το οποίο φημολογείται πως αποτέλεσε έμπνευση για την ταινία «Frozen» της Disney, τοποθέτησαν έναν φράχτη σε δημοφιλές σημείο της περιοχής με θέα το χωριό. Εκεί συγκεντρώνονταν ορδές τουριστών, αφότου το χωριό εμφανίστηκε σε τηλεοπτική σειρά της Νοτίου Κορέας. «Ισως είχαν περίπου 1 εκατ. τουρίστες τον χρόνο για… 800 κατοίκους», εξηγεί η Τσουκάνοβα. Αξίζει βέβαια να σημειωθεί ότι ο φράχτης αφαιρέθηκε από τις τοπικές αρχές έπειτα από διαμαρτυρίες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Επίσης, δημοφιλείς προορισμοί και αξιοθέατα σε ολόκληρο τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης της Ακρόπολης, έχουν βάλει πλαφόν στον ημερήσιο αριθμό επισκεπτών. Ενδεχομένως οι σκληρότεροι περιορισμοί να έχουν τεθεί στο Αμστερνταμ, το οποίο θεωρείται από πολλούς πρωτοπόρος στη «μάχη» εναντίον του υπερτουρισμού. Η πόλη έχει θέσει μέτρα στα τουριστικά λεωφορεία, στα τουριστικά καταστήματα, στα νέα ξενοδοχεία, στις βραχυχρόνιες μισθώσεις και στα κρουαζιερόπλοια, ενώ εξετάζει ακόμη και τη μεταφορά της διάσημης γειτονιάς των Κόκκινων Φαναριών εκτός κέντρου.
Το Αμστερνταμ έχει θέσει περιορισμούς για τα τουριστικά λεωφορεία, τα τουριστικά καταστήματα, τα νέα ξενοδοχεία, τις βραχυχρόνιες μισθώσεις και τα κρουαζιερόπλοια.
Μάλιστα, στο πλαίσιο μιας πρωτοφανούς τουριστικής καμπάνιας στην αρχή του έτους, η ολλανδική πρωτεύουσα ζήτησε από τους επισκέπτες που αναζητούν αποδράσεις με αλκοόλ, ναρκωτικά και πάρτι να μην επισκεφθούν την πόλη.
Αλλες περιοχές «χτυπούν» τα πορτοφόλια των επισκεπτών. Ενδεικτικά, στη Βενετία υπάρχουν πρόστιμα 100-200 ευρώ για κατανάλωση φαγητού και ποτού σε ορισμένους δημοσίους χώρους, για κολύμπι στα κανάλια και για περιπλανήσεις στην πόλη με μαγιό. Από το 2024 θα επιβληθεί και εισιτήριο 5 ευρώ για όσους θέλουν να επισκεφθούν το ιστορικό κέντρο για μία ημέρα.
Νέα φορολογία τουριστών έχει τεθεί στη Βαλένθια της Ισπανίας, στο Μάντσεστερ της Αγγλίας, στην Ταϊλάνδη και στην Ισλανδία. Βέβαια, το αυξημένο κόστος δεν αποθαρρύνει όλους τους επισκέπτες: «σχεδόν 40% των πελατών μας είναι σύμφωνοι και υπέρ της επιπλέον χρέωσης, καθώς τα πρόσθετα έσοδα μπορεί να αξιοποιηθούν, ώστε να δημιουργηθούν καλές εγκαταστάσεις και υπηρεσίες για τουρίστες και ντόπιους», δήλωσε στο CNBC ο Ιβάν Σαπρόβ, ιδρυτής της αμερικανικής ταξιδιωτικής εταιρείας Voyagu.
«Το πρόβλημα είναι η διαχείριση των τουριστικών ροών», δήλωσε ο Ζουράμπ Πολολικασβίλι, γενικός γραμματέας του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών. Σε αυτό θα μπορούσε να βοηθήσει η τεχνολογία, για παράδειγμα με εργαλεία παρακολούθησης του πλήθους σε πραγματικό χρόνο.
Πάντως, προκειμένου να μη χαθούν τα έσοδα από τον τουρισμό, ορισμένες χώρες προωθούν τις λιγότερο δημοφιλείς περιοχές. Ενδεικτικά, η Ινδονησία διαφήμισε το 2016 τα «10 νέα Μπαλί», ώστε να γνωρίσει ο κόσμος και άλλα μέρη της χώρας. Αντίστοιχα, η Ιαπωνία προωθεί τις επαρχιακές περιοχές, εκ των οποίων πολλές κινδυνεύουν να χαθούν μέχρι το 2040 λόγω μετακίνησης του πληθυσμού στα αστικά κέντρα.
Ωστόσο, παράγοντες του κλάδου επισημαίνουν ότι πρέπει να αλλάξει και η νοοτροπία των τουριστών, ώστε να ενισχύουν τον τόπο που επισκέπτονται. Ο Ντάρελ Βέιντ, συνιδρυτής της Interpid Travel, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν γίνεται απλώς να έρχεσαι, να επισκέπτεσαι και να φεύγεις».