Υψηλές προσδοκίες όχι μόνο για την ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς, αλλά και της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου, έχει καλλιεργήσει το Εθνικό Πρόγραμμα Ανάπτυξης Υπεράκτιων Αιολικών Πάρκων. Ξένοι και εγχώριοι επενδυτές αναγνωρίζουν την υψηλή ποιότητα των εργασιών της Ελληνικής Διαχειριστικής Εταιρείας Υδρογονανθράκων και Ενεργειακών Πόρων (ΕΔΕΥΕΠ) και τη σαφή υποστήριξη του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για να «τρέξει» ταχύτατα το πρόγραμμα, καθώς θα προχωρούν παράλληλα οι μελέτες και οι αδειοδοτήσεις, και αξιολογούν την αναδυόμενη ελληνική αγορά ως μια από τις ελκυστικότερες για υπεράκτια αιολικά έργα παγκοσμίως. Το υψηλό υπεράκτιο αιολικό δυναμικό τοποθετεί την Ελλάδα στην κορυφή του ενδιαφέροντος στη Μεσόγειο, αφού σε αρκετές επιλεγμένες περιοχές η μέση ταχύτητα ανέμου ξεπερνάει τα 9 μέτρα/δευτερόλεπτο.
Ωστόσο, το εθνικό πρόγραμμα αφορά κατά βάση πλωτά αιολικά πάρκα (85% των επιλέξιμων περιοχών), τεχνολογία που είναι ακόμη σε αρκετά ανώριμο στάδιο και ως εκ τούτου πολύ ακριβή, με αποτέλεσμα το κόστος και η υλοποίηση των έργων να συναρτάται άμεσα με την ανάπτυξη τοπικής εφοδιαστικής αλυσίδας. Ανθρωποι της αγοράς τονίζουν ότι χωρίς τοπική εφοδιαστική αλυσίδα δεν μπορεί να προχωρήσει τουλάχιστον μέχρι το 2035 κανένα έργο, αφού η υπό διαμόρφωση εφοδιαστική αλυσίδα σήμερα αδυνατεί να καλύψει ακόμη και το 10% των αιολικών πάρκων που έχουν σχεδιαστεί και εξαγγελθεί διεθνώς.
Το υψηλό υπεράκτιο αιολικό δυναμικό τοποθετεί την Ελλάδα στην κορυφή του ενδιαφέροντος στη Μεσόγειο.
Αυτό σημαίνει ότι όπου δημιουργηθεί τοπική παραγωγή θα πασχίζει να καλύψει τις ανάγκες της ίδιας της χώρας για τα πρώτα περισσότερα από δέκα χρόνια, μέχρι να δημιουργηθεί η απαραίτητη παραγωγική δυναμικότητα παγκοσμίως. Στην εφοδιαστική αλυσίδα που συνοδεύει την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων εμπλέκονται μια σειρά από κλάδοι, όπως ναυπηγεία, λιμάνια, βιομηχανίες καλωδίων, μετάλλων, τσιμέντου, μεταφορές κ.λπ. Με άλλα λόγια, προϋπόθεση για την ανάπτυξη των πλωτών αιολικών πάρκων, σύμφωνα με επενδυτές και αρμόδιους φορείς, είναι η ανάπτυξη μιας δευτερογενούς αγοράς, η οποία όμως για να αναπτυχθεί πρέπει να στηριχθεί σε μια κρίσιμη μάζα έργων που θα της διασφαλίσει βιωσιμότητα.
Για την αντιμετώπιση αυτής της διπλής πρόκλησης η ΕΔΕΥΕΠ και το ΥΠΕΝ δρομολογούν την υλοποίηση δύο πλωτών αιολικών, ως πιλοτικά έργα τα οποία θα δώσουν μια ορατότητα σε εταιρείες που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην εφοδιαστική αλυσίδα για να λάβουν επενδυτικές αποφάσεις, κάτι που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις μείωσης του κόστους για τα υπεράκτια πλωτά αιολικά. Η Ελλάδα, σύμφωνα με στελέχη της ΕΔΕΥΕΠ, διαθέτει τις απαραίτητες υποδομές (ναυπηγεία, λιμάνια, εταιρείες υποθαλάσσιων καλωδίων, χάλυβα κ.λπ.) για να αναπτύξει εφοδιαστική αλυσίδα όχι μόνο για τις ανάγκες της τοπικής αγοράς, αλλά και της Κεντρικής και Ανατολικής Μεσογείου.
Τις προοπτικές αυτές αναγνωρίζουν και μεγάλες ξένες εταιρείες του κλάδου. Η δανική COP, για παράδειγμα, που έχει συμπράξει με τη Mytilineos για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων στην Ελλάδα, επέλεξε την Αθήνα ως ένα από τα δύο COP Global Hubs για να εξυπηρετήσει τα 17 γραφεία της σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Ασία. Ευκαιρίες για την ανάπτυξη ενός ολόκληρου οικοσυστήματος γύρω από τα υπεράκτια αιολικά «βλέπει» και η σουηδική Hexicon, η οποία παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα τα σχέδιά της για την ελληνική αγορά. Εκπρόσωποι της εταιρείας τάχθηκαν υπέρ της υλοποίησης πιλοτικών πλωτών προγραμμάτων που, όπως είπαν, θα συμβάλουν στην ομαλή προετοιμασία της εγχώριας αγοράς έως ότου γίνουν οι μεγάλοι διαγωνισμοί, και τοποθετούν την Ελλάδα στον παγκόσμιο χάρτη αυτής της ταχύτατα αναπτυσσόμενης αγοράς.
Η πρόθεση του ΥΠΕΝ για την υλοποίηση δύο πιλοτικών πλωτών αιολικών έχει προκαλέσει μεγάλη κινητικότητα τις τελευταίες ημέρες μεταξύ εταιρειών που ενδιαφέρονται να επενδύσουν στην εφοδιαστική αλυσίδα και επενδυτών που ενδιαφέρονται να εγκαταστήσουν υπεράκτια αιολικά. Οι συζητήσεις επισπεύδονται καθώς, για να υπάρξει ο βέλτιστος χρονισμός μιας επένδυσης εφοδιαστικής αλυσίδας με την ανάπτυξη των αιολικών πάρκων, θα πρέπει η έγκριση της επένδυσης να ληφθεί εντός του 2024, για να ξεκινήσει η έναρξη λειτουργίας της μονάδας παραγωγής το 2026 και η παραγωγή των εξαρτημάτων το 2027, ώστε να μπορεί να εγκατασταθεί το πάρκο το 2028-2029 και να τεθεί σε λειτουργία το 2030, όπως προβλέπει το εθνικό πρόγραμμα. Η ωρίμανση των υπό μελέτη σχεδίων και η αναγωγή τους σε βιομηχανική κλίμακα για τη μείωση του κόστους θα οδηγήσει τις εξελίξεις και τον σχεδιασμό επένδυσης για την παραγωγή τμημάτων του πάρκου και τη συναρμολόγησή τους στην Ελλάδα. Σε αυτή την περίπτωση, η προστιθέμενη αξία για τη χώρα μπορεί να εκτοξευτεί σε επίπεδα 30% επί του συνόλου της αξίας της επένδυσης σε υπεράκτια αιολικά, αλλά και να δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας υψηλής εξειδίκευσης, τονίζουν εκπρόσωποι της αγοράς.
Ποιες ελληνικές επιχειρήσεις παίρνουν θέση στο νέο κλάδο
Εντονη κινητικότητα έχει αναπτύξει τελευταία για δραστηριότητες στην εφοδιαστική αλυσίδα υπεράκτιων αιολικών πάρκων, εκτός από τη Cenergy που έχει υποβάλει ήδη ένα ολοκληρωμένο επενδυτικό σχέδιο προς ένταξη στις στρατηγικές επενδύσεις, η εταιρεία Archirodon, η οποία αποτελεί εταίρο της ΔΕΗ στον διαγωνισμό για κατασκευή και εκμετάλλευση υδροηλεκτρικών στη Βόρεια Μακεδονία αλλά και τα Ναυπηγεία Ελευσίνας που έχουν θέσει στο επίκεντρο του επενδυτικού τους πλάνου έργα ενεργειακής μετάβασης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στις εγκαταστάσεις των ναυπηγείων έχουν ξεναγηθεί τις τελευταίες ημέρες εκπρόσωποι μεγάλων εταιρειών του κλάδου, στο πλαίσιο της αναζήτησης συνεργειών και συνεργασιών σε δραστηριότητες της νέας αγοράς που ανοίγει. Διεθνώς τα ναυπηγεία εφοδιάζουν την αγορά των υπεράκτιων αιολικών με τις πλωτές εξέδρες. Το φιλόδοξο σχέδιο της Cenergy, συνολικής επένδυσης 100 εκατ. ευρώ, προβλέπει την κατασκευή στις εγκαταστάσεις της Sovel στον Βόλο μονάδας που θα παράγει πυλώνες θεμελίων σταθερής βάσης και πλωτών θαλάσσιων αιολικών με προοπτική εξαγωγής και στις κοντινές αγορές της Μεσογείου. Ο σχεδιασμός προβλέπει τη δημιουργία ενός cluster στο οποίο θα μπορούν να συμμετέχουν και μικρότερες, θεσσαλικές επιχειρήσεις, αξιοποιώντας την τεχνογνωσία της μητρικής εταιρείας της Sovel στον τομέα του χάλυβα, αλλά και της Cenergy Holdings με την παγκόσμια εμβέλεια σε έργα πράσινης ενέργειας, στην κατασκευή σωλήνων και καλωδίων. Παράλληλα, θα αξιοποιηθούν οι λιμενικές εγκαταστάσεις της εταιρείας, οι οποίες μάλιστα πρόκειται να αναβαθμιστούν προκειμένου να διευκολύνουν τη μεταφορά του εξοπλισμού.
Cenergy, Archirodon και Ναυπηγεία Ελευσίνας βάζουν πλώρη για τα θαλάσσια αιολικά.
Εντονο είναι και το ενδιαφέρον της Archirodon, η οποία έχει προχωρήσει σε συνεργασίες με τρίτες εταιρείες που διαθέτουν συμπληρωματική εμπειρία στον χώρο, για από κοινού δραστηριότητα. «Η πρόθεσή μας είναι να εμπλακούμε σε ολόκληρο τον κύκλο αυτών των έργων στον βαθμό που δημιουργούμε και προσθέτουμε αξία, από την αρχική φάση ανάπτυξης (early development) μέχρι και τη φάση Μελέτης – Κατασκευής με τη μέθοδο EPC (Engineering Procurement Construction) που είναι και το ισχυρό σημείο της συμμετοχής μας, χωρίς να αποκλείουμε τη συμμετοχή και στη μετέπειτα φάση λειτουργίας/συντήρησης», τονίζουν στην «Κ» κύκλοι της εταιρείας.
Η Archirodon, σύμφωνα με τους ίδιους κύκλους, έχει έντονο ενδιαφέρον για τη συμμετοχή της σε πλωτό πιλοτικό αιολικό και έχει έτοιμες προτάσεις και λύσεις να μοιραστεί με το ΥΠΕΝ και τους εμπλεκόμενους φορείς, που αφορούν ολόκληρο τον κύκλο του έργου και σε συνδυασμό με άλλες καινοτόμες τεχνολογίες (αποθήκευσης, παράλληλης ανάπτυξης). Επισημαίνει, επίσης, ότι είναι σημαντικό να αυξηθεί το συνολικό μέγεθος των πλωτών υπεράκτιων αιολικών από την πρώτη κιόλας φάση του 2030, ώστε να επιτευχθούν οι αναγκαίες οικονομίες κλίμακας που θα καταστήσουν αυτά τα έργα βιώσιμα και την ελληνική αγορά ανταγωνιστική σε σχέση με άλλες αγορές που προηγούνται.