Η Μέση Ανατολή και η Κεντρική Ασία αντιμετωπίζουν μια απογοητευτική κλιματική πραγματικότητα. Οι θερμοκρασίες έχουν αυξηθεί δύο φορές πιο γρήγορα από τον παγκόσμιο μέσο όρο και οι βροχοπτώσεις έχουν γίνει πιο σπάνιες και λιγότερο προβλέψιμες. Οι ευπαθείς χώρες επηρεάζονται δυσανάλογα και οι συγκρούσεις μπορεί να επιδεινωθούν.
Η νέα μας ανάλυση δείχνει ότι οι τρέχουσες παγκόσμιες δεσμεύσεις θα μειώσουν τις εκπομπές κατά μόλις 11% έως το 2030, πολύ λιγότερο από το 25% έως 50% που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού. Από τις καταστροφικές πλημμύρες στη Λιβύη και το Πακιστάν μέχρι την ξηρασία στη Σομαλία, οι εκτεταμένες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής είναι προφανείς. Οι θερμοκρασίες-ρεκόρ γίνονται μια νέα κανονικότητα. Οι ξηρασίες εξαντλούν χωράφια και ποτάμια, ενώ σφοδρές καταιγίδες πλήττουν τις παράκτιες περιοχές.
Εκτός από την απώλεια ανθρωπίνων ζωών, η κλιματική αλλαγή έχει τεράστιο οικονομικό και κοινωνικό κόστος. Τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, οι μεταβαλλόμενες συνθήκες θερμοκρασίας και βροχοπτώσεων έχουν συρρικνώσει το κατά κεφαλήν εισόδημα και έχουν αλλάξει σημαντικά την τομεακή σύνθεση της παραγωγής και της απασχόλησης. Βλέπουμε αυτό το μοτίβο να αναδύεται σε όλες τις γωνιές του κόσμου, αλλά ισχύει ιδιαίτερα για τις χώρες της Μέσης Ανατολής και της Κεντρικής Ασίας.
Μια πρόσφατη μελέτη του ΔΝΤ δείχνει ότι οι θεμελιώδεις οικονομικές διαταραχές, που επιφέρει η κλιματική αλλαγή, όχι μόνο θέτουν σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια, αλλά υπονομεύουν επίσης τη δημόσια υγεία, οξύνουν τη φτώχεια και την ανισότητα, καθώς και τις εκτοπίσεις και κλονίζουν την πολιτική σταθερότητα, προξενώντας ακόμη και συγκρούσεις. Προηγούμενες κλιματικές καταστροφές είχαν ως αποτέλεσμα μόνιμες απώλειες του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος κατά 5,5% στην Κεντρική Ασία και 1,1% στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική. Και αυτές οι καταστροφές θα γίνονται συχνότερες.
Οι επιπτώσεις του κλίματος είναι ιδιαίτερα έντονες σε ευάλωτα και επηρεαζόμενα από συγκρούσεις κράτη. Υφίστανται τέσσερις φορές μεγαλύτερες απώλειες παραγωγής έπειτα από ακραία καιρικά φαινόμενα σχετιζόμενα με το κλίμα, επιδεινώνοντας την υπάρχουσα ευπάθειά τους. Οι κυβερνήσεις στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία πρέπει να βελτιώσουν τους στόχους τους τόσο για να προσαρμοστούν στην κλιματική αλλαγή όσο και να μειώσουν τη δική τους συμβολή στην υπερθέρμανση του πλανήτη. Απαιτούνται επενδύσεις έως και 4% του ΑΕΠ ετησίως για να ενισχυθεί επαρκώς η κλιματική ανθεκτικότητα και να επιτευχθούν οι στόχοι μείωσης των εκπομπών το 2030, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες του ΔΝΤ για την προσαρμογή και τον μετριασμό.
Υπάρχουν, όμως, και καλά νέα. Πολλές χώρες στη Μέση Ανατολή και την Κεντρική Ασία λαμβάνουν ήδη μέτρα για να αμβλύνουν τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Για παράδειγμα, το Μαρόκο, η Ιορδανία και η Τυνησία έχουν βελτιώσει τις πρακτικές διαχείρισης των υδάτων, συμβάλλοντας στην ενίσχυση της ανθεκτικότητάς τους σε συνθήκες παρατεταμένων ξηρασιών. Οι χώρες ετοιμάζονται επίσης να περιορίσουν το ανθρακικό αποτύπωμά τους μέσω ενός εύρους παρεμβάσεων, από αλλαγές στις επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων στην Ιορδανία έως έργα ηλιακής ενέργειας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ.
Ωστόσο, απαιτούνται πολύ πιο φιλόδοξες δράσεις. Τα κράτη, τέλος, πρέπει να δώσουν προτεραιότητα σε ολοκληρωμένες στρατηγικές, που όχι μόνο αντιμετωπίζουν τις άμεσες κρίσεις, αλλά και προετοιμάζονται για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες της κλιματικής αλλαγής.
* Οι κ. Τζιχάντ Αζούρ, Χασάν Ντούντο και Λινγκ Ζου είναι επιστημονικά στελέχη του ΔΝΤ. Το άρθρο δημοσιεύεται στο ιστολόγιο του ΔΝΤ.