Επενδύσεις σε υποδομές, εξοπλισμό και νέες υπηρεσίες που υπολογίζεται ότι ξεπερνούν τα 500 εκατ. ευρώ βραχυπρόθεσμα, και αυξάνονται έτι περαιτέρω προοπτικά, απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό των αστικών εμπορευματικών μεταφορών και τον σταδιακό μηδενισμό των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τη μείωση του περιβαλλοντικού τους αποτυπώματος. Ενα μεγάλο μέρος αυτών των επενδύσεων υλοποιείται ήδη από ελληνικές αλλά και ξένες εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον συγκεκριμένο τομέα, γνωστό και ως last mile, και περιλαμβάνουν και τον εξηλεκτρισμό του στόλου των μικρών φορτηγών και άλλων οχημάτων που χρησιμοποιούνται για τη διανομή προϊόντων από τις επιχειρήσεις στους τελικούς καταναλωτές στις πόλεις.
«Εχουμε επενδύσει ήδη 50 εκατ. σε υποδομές και θα επενδύσουμε άλλα 50 εκατ. στην αναβάθμιση του last mile», σημειώνει μιλώντας στην «Κ» ο Απόστολος Γεωργατζής, διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας ACS. «Εχουμε θέσει στόχο σε δύο χρόνια όλα μας τα οχήματα να είναι ηλεκτρικά και ήδη λειτουργούμε περισσότερα από 50 ηλεκτροκίνητα φορτηγά», εξηγεί ο διευθύνων σύμβουλος της DHL Express Νοτιοανατολικής Ευρώπης, Ελευθέριος Σαμαράς. Ανάλογες επενδύσεις σε έξυπνες υπηρεσίες κάνει σειρά ελληνικών και ξένων εταιρειών. Είναι χαρακτηριστικό πως η Box Now έχει αναπτύξει δίκτυο θυρίδων (lockers) που θα φτάσει τα 2.000 σημεία, απ’ όπου οι παραλήπτες μπορούν να παίρνουν μόνοι τους με έναν κωδικό το δέμα τους.
Μεγάλες επενδύσεις πραγματοποιεί και η Courier Center, ενώ στα ΕΛΤΑ μιλούν για επενδύσεις 40 εκατ. ευρώ. Εταιρείες όπως η Γενική Ταχυδρομική και η Speedex, αλλά και πολυεθνικές όπως η UPS και η FedEx επίσης έχουν εισέλθει σε τροχιά εκσυγχρονισμού. Αλλά το στοίχημα των αστικών εμπορευματικών μεταφορών χρειάζεται πολύ περισσότερα από κεφαλαιακές δαπάνες. Και φυσικά συμπεριλαμβάνει και τις παραδόσεις σε καταναλωτές από επιχειρήσεις όπως τα σούπερ μάρκετ. Στο συμπέρασμα αυτό αλλά και σε σειρά προτάσεων καταλήγει μελέτη της διαΝΕΟσις για τις έξυπνες και αειφόρες αστικές εμπορευματικές μεταφορές (city logistics) στην Ελλάδα, την οποία υπογράφει ο Βασίλης Ζεϊμπέκης, επίκουρος καθηγητής στο Τμήμα Μηχανικών Οικονομίας και Διοίκησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου και πρόεδρος Δ.Σ. της Ελληνικής Εταιρείας Logistics.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Γιατί είναι όμως τόσο σημαντικά τα city logistics; «Από τη μια πλευρά αυξάνονται οι άνθρωποι που κατοικούν στις πόλεις και επομένως οι ανάγκες τους για αγαθά: μέχρι το 2050 περισσότεροι από 8 στους 10 Ευρωπαίους αναμένεται να ζουν σε πόλεις. Παράλληλα, το ηλεκτρονικό εμπόριο αναπτύσσεται με ραγδαίο ρυθμό και αλλάζει τις προσδοκίες των καταναλωτών για προσαρμοσμένες υπηρεσίες, καθώς και τους τρόπους διανομής των αγαθών και άμεσης ενημέρωσης των πελατών για την πορεία των παραγγελιών τους», σημειώνει η διαΝΕΟσις.
Από την άλλη πλευρά, το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των αστικών εμπορευματικών μεταφορών είναι σημαντικό. «Τα οχήματα που εκτελούν το συγκεκριμένο έργο παράγουν περίπου το ένα τέταρτο των συνολικών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και 30%-50% ρύπων, όπως τα μικροσωματίδια PM10 στην Ευρώπη», αναφέρει η μελέτη. Επομένως, από τη σκοπιά της επίτευξης του ευρωπαϊκού στόχου για μηδενικές εκπομπές μέχρι το 2050 η σημασία της διαχείρισης των city logistics είναι μεγάλη. Επιπλέον, οι αστικές εμπορευματικές μεταφορές συμβάλλουν ευρύτερα στη ζωή στην πόλη: στην κυκλοφοριακή συμφόρηση, στην ηχορύπανση καθώς και στην οδική ασφάλεια.
Οι μεγάλες ελληνικές πόλεις, με πρώτη την Αθήνα, αντιμετωπίζουν καθημερινά προκλήσεις γύρω από την τροφοδοσία και η ανάγκη για καλύτερη οργάνωση της μεταφοράς και της διανομής αγαθών είναι μεγάλη.
Το κείμενο πολιτικής της διαΝΕΟσις παρουσιάζει μερικές πιθανές κατευθύνσεις που μπορούν να πάρουν οι κρατικές πολιτικές για πιο αποτελεσματικό εφοδιασμό στις πόλεις, αλλά και ένα ενδεικτικό χρονοδιάγραμμα για την πραγματοποίησή τους. Οι προτάσεις αυτές, πέρα από την πιο αποτελεσματική αναδιαμόρφωση των ωραρίων τροφοδοσίας, εν πολλοίς εναρμονίζονται με τις βέλτιστες διεθνείς πρακτικές:
– Αστικά Κέντρα Ενοποίησης Εμπορευμάτων στις παρυφές του κέντρου των πόλεων. Αναμένεται μάλιστα η έκδοση Κοινής Υπουργικής Απόφασης που εξειδικεύει τον σχετικό νόμο 4302 του 2014 και θα ρυθμίζει επίσης τη λειτουργία και τη χωροθέτηση των ΑΚΕΕ.
– Dark stores (κατάστημα λιανικής πώλησης ή κέντρο διανομής που υπάρχει αποκλειστικά για ηλεκτρονικές αγορές) και «έξυπνες θυρίδες» (smart lockers) που συνδυάζουν ηλεκτρονικές αγορές με αυθημερόν ή 24ωρη παράδοση σε σημείο που επιλέγει ο πελάτης.
– Χρήση cargo bikes για τις παραδόσεις στα ιστορικά κέντρα πόλεων.
– Δημιουργία Ζωνών Χαμηλών Εκπομπών.
– Δημιουργία λωρίδων κυκλοφορίας με πολλαπλές χρήσεις, με παράλληλη χρήση εφαρμογής (app) για κράτηση θέσης φόρτωσης/εκφόρτωσης.
«Η πιο αποτελεσματική οργάνωση και διαχείριση των αστικών logistics αποτελεί μια σημαντική πρόκληση με πολλές παραμέτρους, αλλά, αν συμβεί, ειδικά σε πόλεις όπως η Αθήνα που αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις, παρουσιάζει σημαντικά οφέλη –περιβαλλοντικά και οικονομικά– τα οποία βελτιώνουν την καθημερινότητα των πολιτών και τη λειτουργία της οικονομίας», καταλήγει η διαΝΕΟσις.