Η κινητοποίηση των αγροτών στη Γαλλία (οι οποίοι αυτή τη στιγμή τελούν σε διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση), σε αντίθεση με τις διαμαρτυρίες των «Κίτρινων Γιλέκων» ή εκείνες για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος, δεν περιορίζεται εντός της χώρας. Από το 2022 αγρότες στη βόρεια (Ολλανδία και Γερμανία), στη νότια (Ιταλία) και στην ανατολική Ευρώπη (Πολωνία, Ρουμανία και Λιθουανία) εγκαθίστανται έξω από δημόσιες υπηρεσίες και υπουργεία, ενώ οδηγούν τα τρακτέρ και τα δασικά φορτηγά τους στις πόλεις και κατασκηνώνουν σε κεντρικούς δρόμους.
Εμπνεόμενοι από τις ενέργειες των Γάλλων συναδέλφων τους, οι Βέλγοι αγρότες αποκλείουν τους δρόμους προς τα λιμάνια, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι η έντονη αυτή δυσαρέσκεια παρατηρείται λίγες μέρες αφότου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε τον πολυδιαφημισμένο στρατηγικό διάλογο για το μέλλον της γεωργίας και μόλις μερικούς μήνες πριν από τις ευρωπαϊκές εκλογές. Αν και αυτά τα κινήματα δεν είναι καινούργια, καθίστανται πιο συγκρουσιακά. Οι Γάλλοι αγρότες γνωρίζουν ότι έχουν σε μεγάλο βαθμό την υποστήριξη των πολιτών και τους είναι σχετικά εύκολο να κερδίσουν την προσοχή των πολιτικών και των ΜΜΕ.
Ο,τι κι αν καλλιεργούν οι αγρότες στη Γαλλία και όπως και αν το κάνουν, πρέπει να αντιμετωπίσουν έναν αυξανόμενο αριθμό ανταγωνιστικών απαιτήσεων. Πώς να «τροφοδοτήσετε τη Γαλλία», ενώ «φροντίζετε για το περιβάλλον» και συμμορφώνεστε με ολοένα και περισσότερα ρυθμιστικά πρότυπα; Πώς να αντιμετωπίσετε τις άμεσες επιπτώσεις του παγετού, των πλημμυρών και της ξηρασίας, καθώς και πώς να αντιμετωπίσετε νέες προκλήσεις, όπως ένα ξέσπασμα αιμορραγικής επιζωοτίας; Πώς να ανταποκριθείτε στις προσδοκίες της κοινωνίας για περισσότερη βιολογική γεωργία, ακόμη και όταν ο πληθωρισμός ανέρχεται και η κατανάλωση μειώνεται; Η μετάβαση σε αγροτοοικολογικές μεθόδους είναι τελικά δαπανηρή, απαιτώντας και την παρέλευση χρόνων. Οπότε, πώς θα ζήσετε στο μεταξύ;
Πολλοί αγρότες πιστεύουν ότι οι τρέχουσες οικονομικές συνθήκες καθιστούν αδύνατη τη συμφιλίωση των απαιτήσεων της βιωσιμότητας και της ανάπτυξης, ωστόσο μπορούν να μεταβιβάσουν τις καλλιέργειές τους στην επόμενη γενιά. Η ταχυδακτυλουργία αυτών των αντιφάσεων επιφέρει σημαντικό σωματικό, ψυχολογικό και συναισθηματικό βάρος στους αγρότες, με αποκορύφωμα την κοινωνική και ηθική κρίση που βιώνουμε σήμερα. Μια ματιά στις απαντήσεις σε προηγούμενα κινήματα διαμαρτυρίας δείχνει ότι η οργή των αγροτών γενικώς εισακούεται, τουλάχιστον εν μέρει. Το κίνημα «La Bio à poil» βοήθησε τους αγρότες να εξασφαλίσουν μια σειρά από νίκες, μεταξύ αυτών μια εκστρατεία προώθησης 1 εκατ. ευρώ για τον κλάδο και επιδοτήσεις για τη χοιροτροφία.
Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής της Ε.Ε., η ένωση βιοκαλλιεργητών εξασφάλισε επίσης υψηλότερες επιδοτήσεις για διατήρηση των πρακτικών της. Οι ενέργειες του κινήματος «On marche sur la tête» έκαναν την κυβέρνηση να υποχωρήσει ως προς την αύξηση του φόρου φυτοφαρμάκων, η οποία αρχικά είχε σκοπό να κατανείμει το βάρος του κόστους απορρύπανσης, που επωμίζονται οι εταιρείες ύδρευσης. Οσον αφορά την τρέχουσα έξαρση, αναμφίβολα θα ανακοινωθούν μέτρα και αποζημιώσεις. Θα είναι όμως αρκετά για να λύσουν την αδύνατη εξίσωση που αντιμετωπίζει μακροπρόθεσμα η γεωργία;
Από το 2019 παρακολουθούμε 42 αγρότες από την περιοχή Σεντρ-Βαλ ντε Λουάρ για να ερευνήσουμε πώς αντιμετωπίζουν αυτές τις εντάσεις. Διαπιστώσαμε ότι τέτοια πολιτικά κινήματα τους παρέχουν μια σημαντική διέξοδο, επιτρέποντάς τους να εκφράσουν τον θυμό τους. Στη Γαλλία οι αυτοκτονίες πλήττουν αναλογικά περισσότερο τον αγροτικό κόσμο από τον γενικό πληθυσμό. Η συμμαχία με άλλους σε παρόμοιες καταστάσεις επιτρέπει στους αγρότες να απελευθερωθούν από το αίσθημα της απομόνωσης. Επιτρέπει επίσης στους αγρότες να ορίσουν μόνοι τους πώς θα ήταν ένα βιώσιμο γεωργικό μοντέλο για όλους.
* Η κ. Σαντρίν Μπενουά είναι λέκτωρ και ερευνήτρια Επιστημών Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Πανεπιστήμιο της Ορλεάνης στη Γαλλία. Το άρθρο δημοσιεύεται στον ιστότοπο του Ινστιτούτου Φρίντριχ Εμπερτ.