Oι τιμές της σοκολάτας και γενικότερα των γλυκισμάτων, των καλλυντικών, αλλά και των φυτικών φαρμάκων, ενδέχεται να εκτοξευθούν τους επόμενους μήνες εξαιτίας των περιβαλλοντικών ευαισθησιών της Ε.Ε. και ειδικότερα εξαιτίας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας κατά της αποψίλωσης των δασών που μάλλον θα μειώσει τις εισαγωγές της σε κακάο.
Από τις 30 Δεκεμβρίου, η Ε.Ε. θα απαιτεί από τις βιομηχανίες της σοκολάτας –Ferrero, Nestle, Mars και Cargill– να προσκομίζουν αναλυτικά στοιχεία και να αποδεικνύουν πως το κακάο και γενικότερα όσες πρώτες ύλες εισάγουν στην Ευρώπη δεν προέρχονται από φυτείες που ενοχοποιούνται για αποψίλωση των δασών. Η σχετική οδηγία αφορά όχι μόνο το κακάο, αλλά και τον καφέ, τη σόγια, το φοινικέλαιο, την ξυλεία, την εκτροφή ζώων και πολλές άλλες πρώτες ύλες, ενώ καλύπτει τεράστιες εκτάσεις από τον Αμαζόνιο μέχρι την Αφρική και την Ασία. Και δεδομένου ότι θα δυσχεράνει την είσοδο του κακάο στην Ευρώπη, αναμένεται να οδηγήσει σε άνοδο τις τιμές.
Το κακάο προέρχεται σε συντριπτικό ποσοστό από την Ακτή Ελεφαντοστού, που προμηθεύει το 44% του κακάο παγκοσμίως. Σύμφωνα, όμως, με σχετική μελέτη του 2022, στην Ακτή Ελεφαντοστού περίπου το 30% των καλλιεργειών βρίσκεται σε περιοχές που έχουν χαρακτηριστεί προστατευόμενα δάση, κατά παράβαση βέβαια της σχετικής νομοθεσίας. Σημειωτέον ότι η ίδια μελέτη καταλήγει στο συμπέρασμα πως λόγω της επέκτασης των φυτειών κακάο έχουν χαθεί 3,6 δισ. τετραγωνικά μέτρα δασών από το 2000 έως το 2020. Και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Ε.Ε., αν δεν εφαρμοστεί η σχετική οδηγία της, θα χάνονται 2,8 δισ. τετρ. μέτρα δασών κάθε χρόνο μέχρι το 2030.
Στο μεταξύ, η τήρηση όσων απαιτεί η Ε.Ε. συνεπάγεται αυστηρό έλεγχο όλης της πορείας του κακάο, από το φυτό μέχρι το λιμάνι στο οποίο θα φορτωθεί για να καταλήξει στις αποθήκες του Αμστερνταμ, του Αμβούργου και της Αμβέρσας, για να χρησιμοποιηθεί από τις μεγαλύτερες σοκολατοποιίες του κόσμου. Οταν, όμως, δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι το εκάστοτε φορτίο του κακάο είναι απολύτως «αθώο» περιβαλλοντικά, τότε δεν θα μπορεί και να πουληθεί. Και το πλήγμα θα είναι μεγάλο για τις χώρες παραγωγής, την Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα, δεδομένου ότι η Ε.Ε. είναι πρώτη στον κόσμο σε εισαγωγές κακάο, που κατά μέσον όρο φτάνουν σε αξία τα 3 δισ. δολ. ετησίως.
Από τις 30 Δεκεμβρίου, η Ε.Ε. θα απαιτεί από τις βιομηχανίες να αποδεικνύουν πως οι πρώτες ύλες δεν προέρχονται από φυτείες που ενοχοποιούνται για καταστροφή δασών.
Οσες ποσότητες κακάο δεν είναι σύμφωνες με την ευρωπαϊκή νομοθεσία θα μεταφέρονται στις ΗΠΑ ή στην Ασία, όπου θα πωλούνται με χαμηλότερες τιμές. Και η Ε.Ε. όταν θα ανακαλύπτει πως κάποιο από τα πλοία μεταφοράς του κακάο έχει παραβεί τις οδηγίες, θα επιβάλλονται ποινές όπως πρόστιμα ή ακόμη και προσωρινή απαγόρευση στις εμπορικές συναλλαγές με τη χώρα προέλευσης.
«Μας έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο για να ετοιμάσουμε τα απαιτούμενα συστήματα και να ετοιμαστούμε ταχύτατα», σχολιάζει ο Πολ Ντέιβις, πρόεδρος της Ενωσης Ευρωπαϊκών Βιομηχανιών Κακάο, ο οποίος προβλέπει ότι «για ένα με δύο χρόνια θα κλονιστεί η αγορά, που σημαίνει πως θα είναι υψηλότερες οι τιμές στην Ευρώπη». Γι’ αυτό και ενώ προσπαθούν να προσαρμοστούν στις προσταγές της Ε.Ε., οι περισσότερες εταιρείες ασκούν πιέσεις ώστε να καθυστερήσει η εφαρμογή του μέτρου.
Οπως αναφέρει ο Πίτερ Φελντ, διευθύνων σύμβουλος της Barry Callebaut AG, «η Ε.Ε. θέσπισε αυτήν τη νομοθεσία χωρίς να συζητήσει με κανέναν ενδιαφερόμενο παράγοντα του κλάδου», γι’ αυτό και «όλοι οι παράγοντες της αγοράς συζητούν παρασκηνιακά με την Κομισιόν ζητώντας να υπάρξει μεταβατική περίοδος». Πράγματι, το σφιχτό χρονοδιάγραμμα που έθεσε η Κομισιόν για την εφαρμογή της σχετικής νομοθεσίας ασκεί υπερβολική πίεση στον κλάδο. Η μεταφορά του κακάο από τη συγκομιδή των χωρών παραγωγής του μέχρι την Ευρώπη διαρκεί κάπου 12 με 18 μήνες. Αυτό σημαίνει πως η τρέχουσα σοδειά θα έπρεπε να είναι ήδη σύμφωνη με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς εφόσον θα φτάσει στην Ε.Ε. μετά τις 30 Δεκεμβρίου.