Η Τράπεζα της Ιαπωνίας έδωσε χθες τέλος σε μια εποχή, την εποχή των αρνητικών επιτοκίων, την εποχή του φθηνού χρήματος, αυξάνοντας το βασικό επιτόκιό της. Ηταν το τελευταίο επιτόκιο που παρέμενε σε αρνητικό πρόσημο μετά τις αλλεπάλληλες αυξήσεις επιτοκίων από τις μεγάλες κεντρικές τράπεζες των ανεπτυγμένων οικονομιών, την ΕΚΤ, την Τράπεζα της Αγγλίας και την αμερικανική Fed. Της το επέτρεψε το γεγονός ότι η χώρα αφήνει πίσω της δεκαετίες αποπληθωρισμού, με τον πληθωρισμό στη χώρα να βρίσκεται κοντά στον στόχο του 2%, ενώ έχουν προηγηθεί και οι πρώτες ικανοποιητικές αυξήσεις μισθών σε αρκετούς κλάδους της ιαπωνικής βιομηχανίας.
Είναι η πρώτη φορά από το 2007 που η Τράπεζα της Ιαπωνίας αυξάνει το κόστος δανεισμού φέροντας το βασικό της επιτόκιο από το -0,1% σε μια διακύμανση από 0,0% έως 0,1%. Η είδηση οδήγησε σε ελαφρά υποχώρηση του γιεν έναντι του δολαρίου που χθες ισοδυναμούσε με 150,33 γιεν, ενώ την ίδια στιγμή οδηγούσε τον δείκτη Nikkei σε κέρδη 0,7% και τις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων του ιαπωνικού δημοσίου σε υποχώρηση στο 0,725%.
Την απόφαση της κεντρικής τράπεζας διακύβευσαν έως ένα βαθμό οι αυξήσεις μισθών, οι μεγαλύτερες των τελευταίων 33 ετών, που έδωσαν στο προσωπικό τους μεγάλες ιαπωνικές επιχειρήσεις, όπως οι μεγαλύτερες αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας, Toyota, Nissan, Honda και Mazda, αλλά και η χαλυβουργία Nippon Steel. Με αυτές τις αυξήσεις μισθών εκτιμάται πως θα τονωθεί η ζήτηση και θα διατηρηθεί η τάση για αυξήσεις τιμών κοντά στον στόχο του 2%. Ο διοικητής της κεντρικής τράπεζας, Καζούο Ουέντα, είχε άλλωστε τονίσει επανειλημμένως ότι η στροφή σε πιο περιοριστική νομισματική πολιτική δεν πρόκειται να αποφασιστεί αν δεν καταγραφούν αυξήσεις μισθών.
Μετά από δεκαετίες αποπληθωρισμού ο δείκτης τιμών στη χώρα βρίσκεται κοντά στον στόχο του 2%, ενώ έχουν προηγηθεί και αυξήσεις μισθών σε αρκετούς κλάδους της οικονομίας.
Η Τράπεζα της Ιαπωνίας είχε μειώσει τα επιτόκια σε αρνητικό πρόσημο το 2016, όπως ακριβώς και πολλές άλλες τράπεζες, η ΕΚΤ και οι κεντρικές τράπεζες των σκανδιναβικών χωρών και της Ελβετίας, προκαλώντας συχνά την αντίδραση των καταθετών που διαμαρτύρονταν για τη διάβρωση των αποταμιεύσεών τους. Στόχος της ακραίας αυτής πολιτικής ήταν να ενθαρρυνθούν οι δαπάνες προκειμένου να αποτραπεί η πορεία της οικονομίας προς την επιβράδυνση και την ύφεση.
Ανάμεσα στους επικριτές της πολιτικής αυτής ήταν και ο Καζούο Μόμα, πρώην στέλεχος της Τράπεζας της Ιαπωνίας, που επισήμανε προσφάτως ότι οι αυξήσεις των τιμών δεν οφείλονται στη νομισματική πολιτική των αρνητικών επιτοκίων, καθώς οι πληθωριστικές πιέσεις ήταν εισαγόμενες στην Ιαπωνία από το εξωτερικό. Συνέβη εν ολίγοις στην Ιαπωνία ό,τι ακριβώς συνέβη και στις περισσότερες χώρες ανά τον κόσμο την τελευταία διετία, όταν η πανδημία και το συνεπακόλουθο έμφραγμα στην εφοδιαστική αλυσίδα οδήγησαν σε εκτόξευση των τιμών και ακολούθησαν ο πόλεμος στην Ουκρανία και η ενεργειακή κρίση που ενέτειναν τις πληθωριστικές πιέσεις.
Παρά την επιφυλακτικότητα που φάνηκε να διατηρεί ο Ουέντα, η πρώτη αύξηση των επιτοκίων αντιμετωπίζεται από οικονομικούς αναλυτές ως ένδειξη μεταβολής στην ιαπωνική οικονομία. Ωστόσο, η Τράπεζα της Ιαπωνίας συνόδευσε την ανακοίνωση της αύξησης των επιτοκίων με την υπόσχεση ότι συνεχίζει τις αγορές ομολόγων του ιαπωνικού δημοσίου αξίας περίπου 40 δισ. δολ. τον μήνα. Οπως τονίζουν σχολιαστές, αυτή η παράταση της αντισυμβατικής πολιτικής υποδηλώνει πως η οικονομία της χώρας παραμένει εύθραυστη.