Η επιβράδυνση της οικονομίας, η μείωση των επιδομάτων από την κεντρική κυβέρνηση, αλλά προπαντός η μακροχρόνια πολιτική τού ενός παιδιού που επέβαλε το Πεκίνο επί δεκαετίες στα παντρεμένα ζευγάρια ευθύνονται για τη δημογραφική κρίση στην Κίνα. Τα κεφάλαια των συνταξιοδοτικών ταμείων τείνουν να εξαντληθούν και το θέμα επείγει για το Πεκίνο, που θα έπρεπε να έχει ήδη μεριμνήσει για τη δημιουργία ταμείου ώστε να φροντίσει τον αυξανόμενο αριθμό ηλικιωμένων της χώρας.
Την επόμενη δεκαετία, περίπου 300 εκατ. άνθρωποι που είναι σήμερα ηλικίας 50 έως 60 ετών πρόκειται να αποχωρήσουν οριστικά από το εργατικό δυναμικό της Κίνας. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ηλικιακή ομάδα στη χώρα και ισοδυναμεί σχεδόν με το μέγεθος του πληθυσμού των ΗΠΑ. Περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Κίνας είναι ήδη ηλικίας 65 ετών και άνω. Επιπλέον, αυξάνεται διαρκώς ο αριθμός των ενηλίκων που εγκαταλείπουν τις βαριές βιομηχανίες και αναζητούν καλύτερες θέσεις εργασίας με καλύτερες συνθήκες και σε μεγάλες πόλεις. Εχει όμως προηγηθεί από το 1980 και επί δεκαετίες η πολιτική τού ενός παιδιού που έχει περιορίσει τον αριθμό των νέων και η πρόσφατη απόφαση του Πεκίνου να τη χαλαρώσει από το 2015 ήρθε πολύ αργά. Ετσι, ενώ ο πληθυσμός της δεύτερης οικονομίας στον κόσμο γερνάει, τα συνταξιοδοτικά της συστήματα είναι ανεπαρκή, ενώ ο αριθμός των παιδιών που γεννιούνται δεν φτάνει για να τα στηρίξει.
Επί γενιές και γενιές, η Κίνα βασίστηκε στην παράδοση των στενών οικογενειακών δεσμών και στον σεβασμό και στην αγάπη των πολιτών για τους ηλικιωμένους γονείς τους. Παραδοσιακά ήταν καθήκον των παιδιών να φροντίσουν τους γονείς τους όταν γεράσουν. Εξαιτίας όμως της μακροχρόνιας πολιτικής τού ενός παιδιού, σήμερα οι νέοι και οι νέες είναι πολύ λιγότεροι σε σύγκριση με άλλες εποχές. Δεδομένου άλλωστε ότι το επιτρέπει πλέον η οικονομική ανάπτυξη, οι νέοι φεύγουν από τις πατρικές εστίες για να αναζητήσουν την τύχη τους αλλού ή απλώς για να ανεξαρτητοποιηθούν. Αφήνουν έτσι τους ηλικιωμένους να φροντίσουν μόνοι τον εαυτό τους ή να εξαρτηθούν από τη στήριξη της κυβέρνησης. Στο μεταξύ, όμως, η κρατική Κινεζική Ακαδημία Επιστημών εκτιμά πως τα συνταξιοδοτικά ταμεία της χώρας ενδέχεται να στερέψουν από χρήματα μέχρι το 2035. Και πρόκειται για εκτίμηση του 2019, δηλαδή πριν από την πανδημία που κυριολεκτικώς γονάτισε την οικονομία της Κίνας τις επόμενες χρονιές.
Εμπειρογνώμονες εκτιμούν πως μία από τις λύσεις που ενδέχεται να επιλέξει η Κίνα θα ήταν η αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης, μια πολιτική επιλογή που εξετάζεται εδώ και χρόνια. Οι ηλικίες συνταξιοδότησης στην Κίνα είναι από τις χαμηλότερες στον κόσμο, καθώς είναι τα 60 έτη για τους άνδρες, ενώ για τις γυναίκες είναι τα 55 έτη όταν πρόκειται για δουλειά γραφείου και τα 50 για όσες γυναίκες απασχολούνται σε χειρωνακτικές και βαριές εργασίες. Αυτό θα ήταν το ελάχιστο που θα μπορούσε να κάνει πλέον η Κίνα προκειμένου να αποφύγει μια εξέλιξη που κατά πολλούς θα είναι ένα είδος ανθρωπιστικής κρίσης, η πρώτη που θα γνωρίσει μετά 25 χρόνια βελτίωσης του βιοτικού επιπέδου.
Την επόμενη δεκαετία, περίπου 300 εκατ. άνθρωποι πρόκειται να συνταξιοδοτηθούν, ενώ σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού είναι ήδη ηλικίας 65 ετών και άνω.
Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε εξέλιξη ένα πείραμα που χρηματοδοτείται εν μέρει από ιδιωτικές εταιρείες, καθώς οι Αρχές αναζητούν λύση στο δημογραφικό και συνταξιοδοτικό πρόβλημα της Κίνας και του πληθυσμού της που γερνάει. Το πείραμα γίνεται σε ένα κτίριο που είχε χτιστεί για να φιλοξενήσει 1.300 ενοίκους. Εκεί, 20 νέοι εργάζονται εθελοντικά και έχουν εγκατασταθεί στο κτίριο χωρίς να πληρώνουν ενοίκιο, ως αντάλλαγμα για τις υπηρεσίες φροντίδας που παρέχουν σε ορισμένους ηλικιωμένους ενοίκους του. Πειράματα αυτού του είδους μειώνουν την πίεση που υφίσταται το Πεκίνο για να αντιμετωπίσει την κατάσταση. Το συγκεκριμένο πραγματοποιείται στην πόλη Χανγκτζού στη νότια Κίνα, την έδρα των μεγάλων τεχνολογικών εταιρειών της χώρας, όπως η Alibaba και η Ant, που προσελκύουν πολλούς νέους και φιλόδοξους επιχειρηματίες.
Και πάλι, πάντως, το πρόγραμμα απευθύνεται σε όσους έχουν τη δυνατότητα να το πληρώσουν. Το δωμάτιο ενός ζευγαριού με τη φροντίδα που το συνοδεύει κοστίζει περίπου 2.000 γουάν τον μήνα. Αυτό σημαίνει πως το πρόγραμμα απευθύνεται μόνο σε λίγους προνομιούχους, καθώς το συγκεκριμένο ποσό υπερβαίνει κατά πολύ μια μέση σύνταξη στη χώρα, που κυμαίνεται γύρω στα 170 γουάν, σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Υπηρεσίας Εργασίας. Και το χειρότερο είναι ότι ακόμη και με τις χρηματοδοτήσεις από ιδιωτικές εταιρείες, το επίμαχο πρόγραμμα παρουσιάζει ζημίες.
Το Πεκίνο προσπαθεί συστηματικά να πείσει τις εταιρείες του ιδιωτικού τομέα να αναλάβουν την ανέγερση δικών τους κέντρων φροντίδας ηλικιωμένων, ώστε να καλύψουν τα κενά που αφήνει η πολιτική των τοπικών αρχών. Το ερώτημα είναι, όμως, μέχρι πότε θα το κάνουν εάν και εφόσον η επένδυσή τους αποδειχθεί ζημιογόνα.