Αγοράζει προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, ψωνίζει αυστηρά με λίστα, κάνει έρευνα αγοράς πριν πάει στο κατάστημα, ιεραρχεί τις ανάγκες του, παίρνει μικρότερες συσκευασίες και συχνά λιγότερα προϊόντα. Τρώει πιο συχνά το φαγητό που έχει περισσέψει από άλλη μέρα και εκμεταλλεύεται το υβριδικό μοντέλο εργασίας (συνδυασμός τηλεργασίας και φυσικής παρουσίας στον χώρο δουλειάς) για να εξοικονομεί χρόνο και χρήμα για τις μετακινήσεις. Είναι ο Ελληνας καταναλωτής εν έτει 2024, με χαρακτηριστικά που δεν έχουν καμία σχέση με αυτά του 2008, απόρροια όχι μόνον της πληθωριστικής κρίσης των τελευταίων τριών ετών, αλλά των διαδοχικών κρίσεων –οικονομική, πανδημική, μετα-πανδημική, ενεργειακή, πληθωριστική– ή του φαινομένου που έχει χαρακτηριστεί ως Permacrisis από τη σύνθεση των λέξεων «permanent» (μόνιμη) και crisis (κρίση).
Ο οπαδός, την εποχή των παχειών αγελάδων, της μάρκας –των επώνυμων εν γένει προϊόντων– βάζει τώρα στο καρότσι του σούπερ μάρκετ ολοένα και περισσότερα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε χθες στο Food Retail Conference 2024 ο καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών Γιώργος Μπάλτας, πλέον το 36% των κωδικών που επιλέγει στην επίσκεψή του στο σούπερ μάρκετ ο Ελληνας καταναλωτής ανήκει στην κατηγορία της ιδιωτικής ετικέτας. Aξίζει να σημειωθεί ότι τα πρώτα χρόνια της οικονομικής κρίσης, το 2011, το αντίστοιχο ποσοστό, ήταν 21,5%.
Επιπλέον, βάσει της έρευνας καταναλωτικής συμπεριφοράς που παρουσίασε ο κ. Μπάλτας, το 60% των καταναλωτών αγοράζει μικρότερες ποσότητες και λιγότερα προϊόντα, το 55% επιλέγει να αγοράσει μόνο όσα χρειάζεται για τις καθημερινές ανάγκες του, εγκαταλείποντας τη συνήθεια της αποθεματοποίησης, ενώ το 29% φτάνει να αναβάλει ή ακόμη και να ακυρώσει προγραμματισμένες αγορές. Δυστυχώς, υπάρχει και ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό, της τάξης του 13%, που δηλώνει ότι δεν μπορεί να καλύψει ούτε τα έξοδα για τα απολύτως αναγκαία. Αυτές δεν είναι οι μοναδικές αλλαγές που έχουν επιφέρει οι διαδοχικές κρίσεις στη συμπεριφορά των Ελλήνων καταναλωτών.
Το 36% των προϊόντων που βάζουν στο καρότσι τους ανήκει στην κατηγορία της ιδιωτικής ετικέτας.
Η αύξηση των τιμών χωρίς αντίστοιχη αύξηση των εισοδημάτων και κυρίως των αμοιβών στη μισθωτή εργασία, σε συνδυασμό με τα «κατάλοιπα» της πανδημικής κρίσης, έχει ως συνέπεια ακόμη πιο βαθιές αλλαγές στον τρόπο ζωής. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο κ. Βάιος Δημοράγκας, γενικός διευθυντής της NielsenIQ, το 70% των καταναλωτών αγοράζει μόνο αυτά που θα χρησιμοποιήσει, το 47% τρώει πιο συχνά φαγητό που έχει μείνει από προηγούμενες ημέρες, το 32% προτιμά να εργάζεται από το σπίτι.
Επιπλέον, το 69% συγκρίνει πάντα τις τιμές πριν προβεί σε αγορές, το 62% προγραμματίζει τις αγορές του πριν πάει για ψώνια, ενώ έρευνα τιμών κάνει ακόμη και μέσα στο κατάστημα χρησιμοποιώντας το κινητό του τηλέφωνο (σε ποσοστό 20%). Πολύ πιο εύκολα πλέον αλλάζουν μάρκα εάν αυτή πωλείται φθηνότερα (σε ποσοστό 69%). Ενδεικτικό της αλλαγής προτεραιοτήτων που έχει επιφέρει η ακρίβεια είναι ότι ενώ το 2019 το 64% δήλωνε ότι ενδιαφέρεται για την ποιότητα των προϊόντων και ήταν διατεθειμένο να πληρώσει περισσότερο γι’ αυτήν, το αντίστοιχο ποσοστό το 2023 ήταν 43%, ενώ το 2022 είχε υποχωρήσει ακόμη περισσότερο, φτάνοντας στο 39%.
Πώς βλέπουν τη ζωή τους το 2024; Μόνο δύο στους δέκα εκτιμούν ότι η οικονομική τους κατάσταση θα είναι καλύτερη στο τέλος της χρονιάς, όταν το αντίστοιχο ποσοστό παγκοσμίως είναι 46%.