Εντυπη Έκδοση. Η παγκόσμια οικονομία βρίσκεται ενώπιον μιας απογοητευτικής πραγματικότητας, διότι ο ρυθμός ανάπτυξής της επιβραδύνεται σταθερά από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-2009 και μετά. Χωρίς πολιτικές πρωτοβουλίες και στήριξη των αναδυόμενων τεχνολογιών, οι ισχυρότεροι ρυθμοί ανάπτυξης του παρελθόντος είναι απίθανο να επιστρέψουν. Επίσης, οι προοπτικές μελλοντικής ανάπτυξης έχουν επιδεινωθεί. Η παγκόσμια ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί σε λίγο πάνω από το 3% έως το 2029, σύμφωνα με τις προβλέψεις πέντε ετών στην τελευταία μας σχετική έκθεση.
Ενα σενάριο επίμονα χαμηλής ανάπτυξης σε συνδυασμό με υψηλά επιτόκια, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα του χρέους, περιορίζοντας και τις δυνατότητες των κυβερνήσεων να αντιμετωπίσουν την οικονομική επιβράδυνση και να επενδύσουν υπέρ της κοινωνικής πρόνοιας ή του περιβάλλοντος. Επιπλέον, οι προσδοκίες για αδύναμη ανάπτυξη θα μπορούσαν να αποθαρρύνουν τις επενδύσεις σε κεφάλαια και τεχνολογίες, εντείνοντας πιθανώς την επιβράδυνση. Ολα αυτά εκτραχύνονται εξαιτίας του γεωοικονομικού κατακερματισμού και των επιζήμιων μονομερών εμπορικών και βιομηχανικών πολιτικών.
Ωστόσο, οι ελπίδες δεν έχουν εξανεμιστεί. Ενα μείγμα πολιτικών που ποικίλλουν, από τη βελτίωση της κατανομής εργασίας και κεφαλαίου μεταξύ των επιχειρήσεων έως την αντιμετώπιση των ελλείψεων εργατικού δυναμικού, που προκαλούνται από τη γήρανση του πληθυσμού στις μεγάλες οικονομίες, δυνητικά θα αναζωπύρωναν τη μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη συλλογικά. Ως βασικοί μοχλοί της οικονομικής ανάπτυξης λογίζονται η εργασία, το κεφάλαιο και η αποτελεσματική τους συνδυαστική χρήση, μια έννοια γνωστή ως Συνολική Παραγωγικότητα Συντελεστών (ΣΠΣ). Μεταξύ αυτών των τριών παραγόντων, περισσότερο από το ήμισυ της ανάπτυξης ελαττώνεται μετά την κρίση του 2008-2009 λόγω της επιβράδυνσης της ανάπτυξης της ΣΠΣ, η οποία ενισχύεται χάρις στα τεχνολογικά επιτεύγματα και τη βελτιωμένη κατανομή των πόρων, επιτρέποντας στην εργασία και στο κεφάλαιο να κινηθούν προς πιο παραγωγικές επιχειρήσεις.
Η κατανομή των πόρων είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη, όπως φαίνεται στην ανάλυσή μας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, η ολοένα και πιο αναποτελεσματική κατανομή των πόρων μεταξύ των εταιρειών έχει παρασύρει τη ΣΠΣ και την παγκόσμια ανάπτυξη. Μεγάλο μέρος αυτής της ολοένα και πιο εσφαλμένης κατανομής προέρχεται από εμπόδια που δεν αναθεωρούνται: λόγου χάριν, πολιτικές ευνοϊκές προς ορισμένες επιχειρήσεις ή τιμωρητικές, ανεξαρτήτως της παραγωγικότητάς τους, που εμποδίζουν το κεφάλαιο και την εργασία να φτάσουν στις πιο παραγωγικές εταιρείες. Εάν η λάθος κατανομή των πόρων δεν είχε επιδεινωθεί, η ανάπτυξη της συλλογικής παραγωγικότητας συντελεστών θα ήταν 50% υψηλότερη και η οικονομική επιβράδυνση όχι τόσο δραστική.
Δυσμενώς λειτουργούν και ακόμα δύο παράγοντες, ήτοι οι δημογραφικές πιέσεις στις μεγάλες οικονομίες λόγω γήρανσης και οι αδύναμες επιχειρηματικές επενδύσεις, που εμποδίζουν τον σχηματισμό κεφαλαίων. Οι δημογραφικές πιέσεις αναμένεται να αυξηθούν στις περισσότερες από τις μεγάλες οικονομίες, σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΟΗΕ. Ως συνέπεια θα προκληθεί ανισορροπία στην παγκόσμια προσφορά εργασίας και θα ανασχεθεί η ανάπτυξη. Μέχρι το 2030, αναμένουμε ότι ο ρυθμός αύξησης της παγκόσμιας προσφοράς εργασίας θα μειωθεί σε μόλις 0,3%, ένα κλάσμα του μέσου όρου της πριν από την πανδημία.
Ωστόσο, συνολικά ο ρυθμός ανάπτυξης της ΣΠΣ είναι πιθανό να συνεχίσει να μειώνεται, λόγω προβλημάτων, όπως η αυξανόμενη δυσκολία στην επίτευξη τεχνολογικών ανακαλύψεων, η στασιμότητα σε εκπαιδευτικό επίπεδο και μια πιο αργή διαδικασία με την οποία οι λιγότερο ανεπτυγμένες οικονομίες μπορούν να καλύψουν τη διαφορά με τις πιο ανεπτυγμένες. Ελλείψει σημαντικής τεχνολογικής προόδου ή διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, αναμένουμε ότι η παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη θα φτάσει το 2,8% έως το 2030, πολύ κάτω από τον ιστορικό μέσο όρο του 3,8%.
* Oι Ναν Λι και Ντιάα Νουρέλντιν είναι επιστημονικά στελέχη του ΔΝΤ. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο ιστολόγιο του ΔΝΤ.