Οι ΗΠΑ είναι ο «MVP του ΑΕΠ». Αυτή ήταν η ετυμηγορία του ΔΝΤ στην πρόσφατη εαρινή συνάντηση, την ώρα που άλλα βασικά μέλη της «παγκόσμιας ομάδας ανάπτυξης», όπως η Ευρώπη και η Κίνα, υστερούν. Η καλή απόδοση της αμερικανικής οικονομίας έχει τροφοδοτηθεί από το ανησυχητικά υψηλό χρέος και τα έκτακτα κέρδη στην παραγωγικότητα και το εργατικό δυναμικό. Μακροπρόθεσμα, όμως, ακόμη και αυτός ο εξαιρετικός αθλητής μπορεί να χάσει τα μετάλλιά του.
Καθώς οι κεντρικοί τραπεζίτες και οι υπουργοί Οικονομικών έφτασαν για την εκδήλωση που διοργανώθηκε από το ΔΝΤ και την Παγκόσμια Τράπεζα, οι κερασιές της Ουάσιγκτον έριχναν ήδη τα λουλούδια τους. Ηταν μια εύστοχη μεταφορά: οι πόλεμοι, οι εμπορικές εντάσεις και τα υψηλά επιτόκια αφαίρεσαν την άνθηση από την παγκόσμια οικονομία. Το ΔΝΤ προβλέπει ότι το παγκόσμιο ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 3,2% τόσο φέτος όσο και το επόμενο έτος, με τον ίδιο ρυθμό του 2023. Αλλά αυτό είναι κάτω από τον ετήσιο μέσο όρο του 3,8% που κατέγραφε η παγκόσμια οικονομία μεταξύ 2000 και 2019. Μέχρι το 2029 το ΔΝΤ αναμένει ανάπτυξη μόλις 3,1%, το χαμηλότερο ποσοστό εδώ και δεκαετίες. Χωρίς τις ΗΠΑ, τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να είναι ακόμη χειρότερα.
Μετά την ανάπτυξη κατά 2,5% πέρυσι –ρυθμός που αντιστοιχεί μόνο στην Ισπανία μεταξύ των προηγμένων χωρών– η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου θα επεκταθεί κατά 2,7% το 2024, προβλέπει το ΔΝΤ, τρεις φορές ταχύτερα δηλαδή από την Ευρωζώνη.
Η Κίνα κουτσαίνει επίσης. Η ανάπτυξή της θα επιβραδυνθεί από 5,2% πέρυσι σε 4,6% το 2024 και 4,1% το 2025, εκτιμά το ΔΝΤ. Μια πιο προσεκτική ματιά, όμως, στα δομικά στοιχεία της οικονομίας των ΗΠΑ δείχνει σημάδια κόπωσης. Η πανδημία ώθησε την ομοσπονδιακή κυβέρνηση σε μια τεράστια δημοσιονομική τόνωση, που ισοδυναμούσε με περίπου 27% του ΑΕΠ το 2020-2021. Και αυτό λειτούργησε: Η δημοσιονομική βοήθεια αύξησε την ανάπτυξη του ΑΕΠ κατά σχεδόν 14 ποσοστιαίες μονάδες το δεύτερο τρίμηνο του 2020. Και άφησε τα νοικοκυριά με 2,1 τρισ. δολάρια πλεονάζουσας αποταμίευσης πάνω από την τάση προ πανδημίας. Η πανδημία ωστόσο ξεχείλωσε τον ισολογισμό των ΗΠΑ. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ πήγε από 5,8% του ΑΕΠ το 2019 σε σχεδόν 14% το 2020 και πάνω από 11% το 2021. Και η κυβέρνηση συνεχίζει να ξοδεύει.
Το ΔΝΤ εκτιμά πως το έλλειμμα θα είναι κατά μέσον όρο σχεδόν 6,5% της εγχώριας παραγωγής κάθε χρόνο έως το 2029 – σχεδόν διπλάσιο του επιπέδου του 2015. Οι Αμερικανοί καταναλωτές συνέχισαν επίσης να ξοδεύουν. Πέρυσι, ξόδεψαν 2,2% περισσότερο από το 2022, πάνω από τον μέσο όρο του 1,7% μεταξύ 2006 και 2015, υπολογίζει το ΔΝΤ. Στη Ζώνη του Ευρώ, οι ιδιωτικές καταναλωτικές δαπάνες αυξήθηκαν μόνο κατά 0,5% πέρυσι.
Η δημοσιονομική θέση των ΗΠΑ είναι ήδη επικίνδυνη: το CBO εκτιμά ότι, ως ποσοστό του ΑΕΠ, το δημοσιονομικό έλλειμμα το 2034 θα είναι 65% υψηλότερο από τον μέσο όρο των τελευταίων 50 ετών. Μια διαρκής αύξηση του δανεισμού θα μπορούσε να πυροδοτήσει ανησυχίες σχετικά με την ικανότητα των HΠΑ να εξυπηρετήσουν το χρέος τους.
Η εξέχουσα θέση των ΗΠΑ στην παγκόσμια οικονομία και ο ρόλος του δολαρίου στο παγκόσμιο εμπόριο, μεταξύ άλλων, έχουν εξασφαλίσει μέχρι στιγμής ότι ο «θείος Σαμ» μπορεί να δανειστεί κατά βούληση. Ωστόσο, όπως γνωρίζουν οι φίλαθλοι, ένας παίκτης MVP μπορεί να σύρει την υπόλοιπη ομάδα για περιορισμένο καιρό. Οι ΗΠΑ βρίσκονται σε εξαιρετική φόρμα αυτή τη στιγμή, αλλά εάν η παγκόσμια οικονομία δεν μπορέσει να βασιστεί σε άλλους παίκτες, θα πρέπει να μειώσει τις φιλοδοξίες της.