Με μοναχικό λύκο ανάμεσα σε αγέλες μοιάζει η Ευρωκλινική, συμφερόντων της Global Finance. Ενόσω οι εξαγορές κλινικών από μεγάλους ξένους παίκτες κλιμακώνονται, σχηματίζοντας ομίλους ικανούς να διαπραγματευτούν από ισχυρότερη θέση με τις ασφαλιστικές και τους προμηθευτές τους και να εξάγουν συνέργειες, η μικρή αλλά υποδειγματική κλινική στην πάροδο της Σούτσου με τους περισσότερους από 500 εργαζομένους, μοιάζει να έχει μείνει εκτός παιχνιδιού.
Αν και η ιδιοκτήτρια επενδυτική εταιρεία Global Finance έχει μιλήσει με περισσότερους από δύο υποψήφιους αγοραστές, συμφωνία ακόμα δεν έχει επιτευχθεί. Το γεγονός αυτό αποδίδεται από πηγές της αγοράς, μεταξύ των οποίων και από επενδυτές που έχουν συζητήσει με την Global Finance, συμφερόντων του κ. Αγγελου Πλακόπιτα, σε ασυμφωνία για το τίμημα. Ορισμένες πληροφορίες ανεβάζουν το επιδιωκόμενο τίμημα στην περιοχή των 17 με 18 εκατ. ευρώ και παράλληλα αντιτάσσουν πως με δεδομένη την κερδοφορία και τον δανεισμό η αξία της είναι μάλλον χαμηλότερη.
Τα πλεονεκτήματα
Βεβαίως, η Ευρωκλινική αν και μια συγκριτικά μικρή νοσοκομειακή μονάδα έχει επιτύχει να ελέγξει ένα μικρό αλλά ισχυρό μερίδιο στην αγορά της Αθήνας. Με άριστη γεωγραφική θέση στο κέντρο της πρωτεύουσας και υψηλής εκτίμησης ιατρικό προσωπικό, αλλά και ένα ακίνητο ικανό να εξισορροπήσει τον μάλλον υψηλό για τα μεγέθη της δανεισμό, η ιδιοκτησία νιώθει πως μπορεί να ζητήσει περισσότερα χρήματα από αυτά που της προσφέρονται.
Η Global Finance ερωτηθείσα από την «Κ» για τις επιδόσεις του προηγούμενου έτους, ανέφερε πως τα οικονομικά της μεγέθη έχουν βελτιωθεί σημαντικά κατά την τελευταία χρήση, δηλαδή του 2018, χωρίς να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες. Ο τελευταίος δημοσιευμένος ισολογισμός αφορά στη χρήση του 2017. Σε ενοποιημένο επίπεδο, ο κύκλος εργασιών (χωρίς rebate και clawback) του 2017 ανήλθε σε 42,69 εκατ. ευρώ μειωμένος κατά 2,23% έναντι του προηγούμενου έτους. Οι ημέρες νοσηλείας το 2017 κατέγραψαν μείωση της τάξης του 4,9%. Το συνολικό ποσό για rebate και clawback ήταν 2,49 εκατ. διαμορφώνοντας τον κύκλο εργασιών μετά την επιστροφή σε 40,2 εκατ. Τα κέρδη προ φόρων, τόκων, επενδυτικών αποτελεσμάτων και αποσβέσεων (EBITDA) προ επιστροφής ανήλθαν σε 5,75 εκατ. και μετά την επιστροφή διαμορφώθηκαν σε 3,26 εκατ. Το μετά από φόρους αποτέλεσμα, μετά την αφαίρεση rebate και clawback, ήταν ζημίες της τάξης των 660.000 ευρώ. Ο δανεισμός στα τέλη του 2017 ήταν 31,14 εκατ. και κατά τη διάρκεια εκείνης της χρήσης δεν αποπληρώθηκε κεφάλαιο ομολογιακού δανείου 29,7 εκατ. Ωστόσο, εντός του 2018, ο όμιλος αναδιάρθρωσε τον δανεισμό του με τις Eurobank και Πειραιώς.
Οι εγγυήσεις
Οι τραπεζικές δανειακές υποχρεώσεις είναι εξασφαλισμένες με προσημειώσεις και υποθήκες επί των ενσώματων παγίων και άυλων περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας. Βασικό τέτοιο πάγιο είναι το κτίριο επί της οδού Αθανασιάδου, πάροδος της Σούτσου. Η αναδιάρθρωση του δανεισμού επέτρεψε στην Ευρωκλινική να θεραπεύσει σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα που επεσήμαναν οι ορκωτοί λογιστές ελεγκτές στην έκθεση του 2017, σύμφωνα με την οποία το σύνολο της αξίας των βραχυπρόθεσμων υποχρεώσεων του ομίλου υπερέβαινε τη συνολική αξία των κυκλοφορούντων στοιχείων του ενεργητικού κατά ποσό 41,2 εκατ. Οι ορκωτοί μίλησαν και για χαμηλά ίδια κεφάλαια και για ανάγκη επικαιροποίηση της αποτίμησης των ακινήτων.
Εκτοτε τα πράγματα φαίνεται πως έχουν βελτιωθεί αν και δεν λείπουν τα παράπονα αρκετών ιατρών για καθυστερήσεις στην εξόφληση των μεριδολογίων.
Εν αναμονή εξελίξεων
Οσοι παρακολουθούν από κοντά τη διαδικασία εξαγορών στις κλινικές θεωρούν μονόδρομο για την Ευρωκλινική την πώλησή της σε μεγαλύτερο όμιλο. Μόνον έτσι, λένε, θα μπορέσει να καρπωθεί συνέργειες που θα μειώσουν τα κόστη της και να ενισχύσει τη διαπραγματευτική της θέση προς ασφαλιστικές και προμηθευτές. Ισως οι εξελίξεις των επόμενων μηνών να είναι καθοριστικές προς αυτή την κατεύθυνση.
Περνάει σε επενδυτικά funds ο έλεγχος του κλάδου
Τα τελευταία τρία χρόνια ο επιχειρηματικός χάρτης των ιδιωτικών κλινικών έχει μεταβληθεί ριζικά, καθώς το ιδιοκτησιακό καθεστώς περνάει από τους παλαιούς μετόχους σε νέους. Η Oaktree Capital που αυτές τις μέρες «τρέχει» τη δημόσια πρόταση προς τους μετόχους του ΙΑΣΩ για την εξαγορά του, σκοπεύει να θέσει υπό την ίδια στέγη εκτός από τις θυγατρικές ΙΑΣΩ Θεσσαλίας και «Φιλοκτήτης» και το μαιευτήριο «Ρέα». Με την τιμή της δημόσιας πρότασης της Oaktree στο 1,5 ευρώ, η χρηματιστηριακή αποτίμηση του ΙΑΣΩ τείνει να προσεγγίσει τα 183 εκατ. ευρώ. Εχει δηλαδή υπερδιπλασιαστεί σε μία τριετία.
Πολύ πιο επιθετικό στις εξαγορές του είναι το CVC Capital που έχει αποκτήσει το νοσοκομείο Metropolitan αντί 80 εκατ. ευρώ, το IΑΣΩ General αντί 20 εκατ. ευρώ και το Θεραπευτήριο Υγεία σε μια συναλλαγή που ξεπέρασε τα 200 εκατομμύρια ευρώ. Υπό την ίδια σκέπη, αυτήν του CVC, έχουν περάσει και τα μαιευτήρια «Μητέρα» και «Λητώ».
Υπολογίζεται πως η CVC κατέχει πλέον μερίδιο της τάξης του 30% στην αγορά ιδιωτικών κλινικών, ενώ σε ποσοστό που πλησιάζει το 20% εκτιμάται το μερίδιο του Ιατρικού Κέντρου, το οποίο ήταν ο αντίπαλος της CVC στην προσπάθεια εξαγοράς του «Υγεία». Το Ιατρικό Κέντρο έχει δηλώσει «παρών» στη διαδικασία συγκέντρωσης, χωρίς ακόμα να έχει επιτύχει κάποια μεγάλη εξαγορά.
Πλην όμως συγκαταλέγεται μεταξύ των κερδισμένων από τη δημόσια πρόταση για το «Υγεία», καθώς υπολογίζεται πως από τη θέση που είχε κτίσει στην εισηγμένη, κατά την προσπάθεια εξαγοράς της, αποκόμισε κέρδος της τάξης των 18 εκατ. ευρώ. Το εάν το Ιατρικό θα συνεχίσει πλέον με οργανική ανάπτυξη, ή αν το ίδιο θα αποτελέσει αγοραστή ή στόχο εξαγοράς μένει να φανεί. Ορισμένες πηγές θέλουν πάντως το Oaktree, μετά το πέρας της απόκτησης του ομίλου Ιασώ, να επιδιώκει και άλλες εξαγορές.
Το «Ερρίκος Ντυνάν»
Εντός του 2019 αναμένεται να καταλήξει και η προσπάθεια εκποίησης του «Ερρίκος Ντυνάν» από την Τράπεζα Πειραιώς, χωρίς όμως να είναι σαφές αν ο τρέχων προτιμώμενος πλειοδότης, το Ιδρυμα Ωνάση, θα αποκτήσει το νοσοκομείο ή αν η ιδιοκτήτριά του Τράπεζα Πειραιώς θα προχωρήσει σε νέα διαγωνιστική διαδικασία απαλλαγμένη ίσως από την επιδίωξη της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ να κρατικοποιηθεί. Το ίδρυμα είχε συμφωνήσει με την κυβέρνηση, αν το αγοράσει να το εκχωρήσει στο Δημόσιο. Μια επιδίωξη που η αγορά εκτιμά ευρέως πως αποθάρρυνε σχεδόν όλους τους άλλους μεγάλους υποψηφίους επενδυτές, με ό,τι αυτό σημαίνει και για το προσφερθέν τίμημα στην Πειραιώς.
Την ίδια ώρα, η Farallon Capital που ελέγχει το 17,5% της Euromedica (και κατέχει και περί τα 200 εκατ. εκ των συνολικά 400 εκατ. τραπεζικών υποχρεώσεων του ομίλου διαγωνιστικών και νοσοκομείων) αναμένει μέχρι τα τέλη Ιουνίου να δει νέα διοίκηση στη Euromedica και κατόπιν να δει την προκήρυξη διαγωνισμού για να «χτυπήσει» τη συμμετοχή της τάξης του 47,6% που ελέγχει η υπό ειδική διαχείριση AXON. Φυσικά θα χρειαστεί αρκετός χρόνος, ίσως και άνω του έτους, για να γίνει αυτό.
Ομως με την εξαγορά της Euromedica, εφόσον βέβαια πλειοδοτήσει (κάτι που πιθανολογείται αφού διαθέτει πρόκριμα τόσο την υπάρχουσα συμμετοχή της όσο και τη θέση της ως μεγάλος πιστωτής) η Farallon θα ελέγξει ένα πολύ μεγάλο μέρος των κλινικών στην επαρχία. Εξάλλου, η περί ης ο λόγος συγκέντρωση αφορά κατά κόρον την Αττική και έχει ακόμα πολύ δρόμο για να καλύψει όλη την επικράτεια. Αυτός φαίνεται να είναι μέρος του σχεδίου της Farallon.
Αγγίζει τα 2 δισ. ευρώ ο τζίρος στην εγχώρια αγορά των ιδιωτικών κλινικών
Η ελληνική αγορά των ιδιωτικών κλινικών υπολογίζεται σε αξία μεταξύ 1,5 δισ. και 2 δισ. ευρώ ενώ αναμένεται να παρουσιάσει περαιτέρω ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, καθώς οι Ελληνες στρέφονται ολοένα και περισσότερο προς τις ιδιωτικές κλινικές. Με τα δημόσια νοσοκομεία και το δημόσιο ασφαλιστικό σύστημα να παραμένουν δύο από τους μεγαλύτερους ασθενείς της οικονομίας, δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη η στροφή προς τον ιδιωτικό τομέα. Και μαζί με αυτή τη στροφή ήρθε και το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον που εκδηλώνεται τα τελευταία λίγα χρόνια από κυρίως ξένα κεφάλαια. Οι τοποθετήσεις αυτές βασίζονται στην αυξανόμενη ζήτηση που έχει η ασφάλεια υγείας στην ελληνική αγορά, καθώς τα νοικοκυριά διαπιστώνουν την κατάρρευση του δημόσιου τομέα υγείας. Με τις ασφαλιστικές να προβλέπεται πως θα έχουν ακόμα πιο εύρωστα οικονομικά μεγέθη –καθώς οι ιδιώτες πελάτες αυξάνονται–, η σημασία του Δημοσίου στις πληρωμές βαίνει μειούμενη και μαζί της και οι παθογένειες που πλήγωσαν τον κλάδο των ιδιωτικών κλινικών, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια της κρίσης. Υπενθυμίζεται πως ο κλάδος της υγείας είδε τα έσοδά του να μειώνονται με μοχλό τους μηχανισμούς rebate (υποχρεωτικές εκπτώσεις στον ΕΟΠΥΥ) και clawback (επιστροφή ποσών αν οι δαπάνες υπερβαίνουν τον αρχικό προϋπολογισμό). Rebate και clawback όμως αναμένεται να καταργηθούν το 2021, κάτι που θεωρείται πως λειτουργεί ως πρόσθετο κίνητρο για την ενεργοποίηση των ξένων επενδυτικών κεφαλαίων, τα οποία μεσοπρόθεσμα θα επιχειρήσουν να πουλήσουν με υπεραξίες. Ετσι δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη ούτε η εν εξελίξει διαδικασία συγκέντρωσης στον κλάδο με πρωταγωνιστές κυρίως δύο ξένα funds, το CVC και το Oaktree, αλλά και άλλους σημαντικούς παίκτες όπως η Farallon. Η αγορά των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας (γενικές, ψυχιατρικές, μαιευτικές κλινικές, διαγνωστικά κέντρα), ύστερα από μια περίοδο σταθεροποίησης τη διετία 2015-2016, άρχισε να αναπτύσσεται ουσιωδώς από το 2017. Σε κλαδική μελέτη με τίτλο «Ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας» που εκπόνησε η «Στόχασις» Σύμβουλοι Επιχειρήσεων Α.Ε. και περιλαμβάνει στοιχεία για την αγορά των γενικών κλινικών, των κέντρων αποκατάστασης και αποθεραπείας, των ψυχιατρικών κλινικών, των μαιευτικών κλινικών και των διαγνωστικών κέντρων, τεκμηριώνεται η πρόβλεψη πως η αγορά αυτών των ιδιωτικών υπηρεσιών υγείας το διάστημα 2018-2020 θα παρουσιάσει μέση ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 2%. Οπως αναφέρει στην «Κ» ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της «Στόχασις» Βασίλης Ρεγκούζας, το συνολικό μέγεθος της αγοράς αυτής το 2017 συνέχισε για τέταρτο έτος να παρουσιάζει αύξηση φτάνοντας στο 1.443 εκατ. ευρώ. Σημειώνεται ότι ο μέσος ετήσιος ρυθμός μεταβολής του κύκλου εργασιών στον κλάδο το διάστημα 2014-2017 διαμορφώθηκε στο 1,4%, ενώ την περίοδο 2010-2017 ήταν -4,0%. Ακόμα πιο ενθαρρυντική για τους υποψήφιους επενδυτές αλλά και τον κλάδο εν γένει είναι η εκτίμηση που προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για τις ιδιωτικές δαπάνες για νοσοκομειακή περίθαλψη κάθε χρόνο. Υπολογίζεται πως πλησιάζουν τα 2 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως χωρίς μάλιστα να περιλαμβάνονται και περί τα 250 εκατ. ευρώ που καταβάλλει ο ΕΟΠΥΥ ως αποζημίωση προς τις ιδιωτικές κλινικές για ασφαλισμένους του. Η διαφορά μεταξύ των μεγεθών της «Στόχασις» και της ΕΛΣΤΑΤ αποδίδεται κυρίως στο γεγονός πως στις δαπάνες της ΕΛΣΤΑΤ περιλαμβάνονται και σημαντικά ποσά που αφορούν τα φάρμακα που πληρώνουν οι ιδιώτες στις κλινικές κατά την εκεί περίθαλψή τους. Αξίζει ίσως να σημειωθεί πως σύμφωνα με τη «Στόχασις», το συνολικό μέγεθος της αγοράς φαρμακαποθηκών (ιδιωτικές εταιρείες και συνεταιρισμοί φαρμακοποιών) υπολογίζεται σε 3,040 δισ. ευρώ το 2017, με μέσο ετήσιο ρυθμό μεταβολής -6,5% την περίοδο 2010-2017 και άνοδο 2% κατά το 2018.