Οταν την άνοιξη του 2015 ο βετεράνος του κλάδου των σούπερ μάρκετ κ. Παντελής Παντελιάδης προέβλεπε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) ότι σε λίγα χρόνια θα έχουν απομείνει στην ελληνική αγορά λιγότερες από δέκα αλυσίδες, ίσως και ο ίδιος να μη φανταζόταν ότι ο «χρησμός» θα επιβεβαιωνόταν σε λιγότερο από έναν χρόνο. Πριν καλά καλά ολοκληρωθούν οι δύο πρώτοι μήνες του 2016, στο οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων έχουν συντελεσθεί ραγδαίες ανακατατάξεις μέσα από δύο σημαντικές εξαγορές-συγχωνεύσεις, αυτήν της κοινής εταιρείας Μαρινόπουλου-Σκλαβενίτη και της εξαγοράς του Βερόπουλου από τη Metro AEBE. Θα υπάρξει περαιτέρω συγκέντρωση; Ο επικεφαλής της Metro AEBE, και γιος του κ. Π. Παντελιάδη, ο κ. Αριστοτέλης Παντελιάδης έδωσε την περασμένη Πέμπτη τον δικό του «χρησμό» για το τι μέλλει γενέσθαι: «Δεν υπάρχει χώρος στην αγορά. Οσοι δεν αντέχουν ή θα βελτιώσουν το κόστος λειτουργίας ή θα συγχωνευθούν με άλλους ή θα διακόψουν τη λειτουργία τους», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Οι δύο παραπάνω συγκεντρώσεις επιφέρουν ανακατατάξεις στην πίτα των μεριδίων. Ο «πόλεμος» ανάμεσα στην ΑΒ Βασιλόπουλος και στον Μαρινόπουλο για την πρωτιά φαίνεται ότι πλέον ξεκαθαρίζει. Ο Μαρινόπουλος, αν και διαθέτει το μεγαλύτερο δίκτυο στη χώρα, έχει χάσει τα τελευταία χρόνια σημαντικό τζίρο και μαζί την πρώτη θέση. Η ΑΒ Βασιλόπουλος, από την πλευρά της, ενισχύεται συνεχώς, ποντάροντας τα τελευταία χρόνια στην επιθετική πολιτική τιμών και στη διεύρυνση της παρουσίας της πανελλαδικά, μέσω της εξαγοράς πολλών μικρών, περιφερειακών αλυσίδων. Ο Βερόπουλος, μία από τις πλέον παραδοσιακές επιχειρήσεις σούπερ μάρκετ στη χώρα, έχασε σταδιακά στα χρόνια της κρίσης τζίρο και μερίδιο και κατέληξε, τελικά, στην αγκαλιά της Metro AEBE.
Η κρίση, λοιπόν, έριξε κάποιους και ανέβασε άλλους, με τον Σκλαβενίτη και τη Metro AEBE να αποτελούν τις δύο ανερχόμενες δυνάμεις του κλάδου. Οι πρώτες «επιθετικές» κινήσεις του Σκλαβενίτη έγιναν το 2014, όταν εξαγόρασε το 60% της κρητικής αλυσίδας Χαλκιαδάκης, συμμετοχή που είχε έως τότε ο Βερόπουλος, κάνοντας ουσιαστικά το πρώτο βήμα εκτός Αττικής. Ακολούθησε η εξαγορά της Makro Hellas, που ήταν το πρώτο βήμα στην κατηγορία του cash & carry, και πλέον, με την ανάληψη του ελέγχου των 33 υπερμάρκετ του Μαρινόπουλου, αποκτά πρόσβαση στην αγορά και των λοιπών μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας, και μάλιστα μέσω μεγάλων, υπερσύγχρονων καταστημάτων. Το βήμα αυτό, βεβαίως, θα ωφελήσει και τον Μαρινόπουλο, σε συνδυασμό με άλλες επιχειρηματικές κινήσεις, όπως, για παράδειγμα, η πώληση του 70% της Φαμάρ και η ενεχυρίαση των μετοχών στις πιστώτριες τράπεζες, που θα διατηρήσει την αυτοτέλειά του σε ό,τι αφορά τα καταστήματα σούπερ μάρκετ (φέρουν το σήμα Carrefour Μαρινόπουλος) και τα μικρά σημεία πώλησης (Carrefour Express).
Η άλλη ανερχόμενη δύναμη είναι η Metro ΑΕΒΕ, καθώς ενώ μέχρι τώρα διέθετε 113 καταστήματα (67 λιανικής και 46 χονδρικής), μετά την εξαγορά του Βερόπουλου θα έχει ένα δίκτυο 290 καταστημάτων (240 λιανικής και 50 χονδρικής), ενώ ετοιμάζεται να ανοίξει τα φτερά της και εκτός Ελλάδος με κατάστημα cash & carry στην Κύπρο το 2017.
Καθοριστικός παράγοντας στις εξελίξεις είναι η Lidl, με ανοδική πορεία και αύξηση μεριδίων, καθώς αξιοποιεί την οικονομική κρίση και τη δυνατότητα που έχει να παρέχει τα προϊόντα της σε πολύ χαμηλές τιμές. Ρόλο στον νέο χάρτη που διαμορφώνεται επιδιώκει και η αλυσίδα σούπερ Μασούτης, η οποία, αν και έχει παρουσία κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα, σχεδιάζει την κάθοδό της στην πρωτεύουσα.
Η περαιτέρω συγκέντρωση στον κλάδο, πάντως, εκτιμάται από τους ίδιους τους παράγοντες της αγοράς ότι θα εντείνει περαιτέρω τον «πόλεμο τιμών», δεδομένου ότι δεν αναμένεται ανάκαμψη της οικονομίας για το 2016 και, επομένως, η κατανάλωση προβλέπεται να παραμείνει στάσιμη, στην καλύτερη περίπτωση. Μάλιστα, μέσα στο 2016 αναμένεται να κλείσουν καταστήματα, με τις ριζικές αποφάσεις να λαμβάνονται πιο γρήγορα σε περίπτωση που τα σημεία πώλησης δεν είναι κερδοφόρα. Η συγκέντρωση στον κλάδο επηρεάζει άμεσα και τους προμηθευτές. Η περαιτέρω ισχυροποίηση κάποιων λιανεμπόρων και ο αναμενόμενος «πόλεμος τιμών» ίσως τους καταστήσει εκ νέου ευάλωτους στις συναλλαγές.