Στη μείωση των μη εξυπηρετούμενων πιστωτικών ανοιγμάτων (NPEs) από περίπου 110 δισ. ευρώ σήμερα σε 65 με 70 δισ. ευρώ το 2018 στοχεύουν οι τράπεζες. Πρόκειται για λίαν φιλόδοξο στόχο, ο οποίος για να επιτευχθεί προϋποθέτει σταθερό οικονομικό περιβάλλον, ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης και πολλές αλλαγές στο νομικό και φορολογικό πλαίσιο, ώστε οι τράπεζες να μπορέσουν γρήγορα και αποτελεσματικά να προχωρήσουν σε αναδιαρθρώσεις, πωλήσεις και διαγραφές προβληματικών δανείων.
Σύμφωνα με επιτελικά στελέχη τραπεζών, η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά 40 με 45 δισ. ευρώ το διάστημα 2016 – 2018 θα έρθει κυρίως από τρία μέτωπα:
• Αναδιαρθρώσεις και «θεραπεία» μη εξυπηρετούμενων δανείων. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι «κόκκινα» δάνεια ύψους περίπου 25 δισ. ευρώ θα μπορούσαν να επανέλθουν σε καθεστώς κανονικότητας μέσω αναδιαρθρώσεων (επιμήκυνση, μερική απομείωση οφειλών, ενίσχυση κεφαλαιακής βάσης επιχειρήσεων κ.λπ.) και άλλων ρυθμίσεων που θα τα καταστήσουν και πάλι εξυπηρετούμενα. Η συμφωνία Alpha – Eurobank – KKR αποτελεί σημαντικό βήμα στην κατεύθυνση της ενεργούς διαχείρισης των προβληματικών δανείων.
• Διαγραφές. Εχοντας σχηματίσει ένα μεγάλο απόθεμα προβλέψεων, ξεπερνούν τα 50 δισ. ευρώ, οι τράπεζες θα κινηθούν πολύ πιο δυναμικά στο σκέλος των διαγραφών. Εφόσον ρυθμιστούν διάφορα λογιστικά – τεχνικά θέματα, οι τράπεζες θα μπορούσαν να προχωρήσουν στη διαγραφή δανείων ύψους 10 δισ. ευρώ, κυρίως παλαιών επιχειρηματικών δανείων που δεν υπάρχουν πιθανότητες να αναβιώσουν. Οι τράπεζες υπογραμμίζουν ότι οι διαγραφές θα είναι λογιστικές. Δηλαδή θα φύγουν από τους ισολογισμούς των τραπεζών, ωστόσο οι απαιτήσεις θα διατηρηθούν και τα νομικά δικαιώματα θα είναι ενεργά και θα πωληθούν σε εξειδικευμένες εταιρείες.
• Πωλήσεις «κόκκινων» δανείων. Οι τράπεζες εκτιμούν ότι το επόμενο χρονικό διάστημα μπορεί να μεταβιβαστούν σε εξειδικευμένες εταιρείες προβληματικά δάνεια ύψους 5 δισ. ευρώ. Αν και οι πωλήσεις δανείων δεν αποτελούν προτεραιότητα για τις διοικήσεις των τραπεζών (καθώς κρίνουν ότι μπορούν να έχουν μεγαλύτερο όφελος σε ανακτήσεις μέσω της ενεργητικής διαχείρισης), σταδιακά θα γίνουν σχετικές συναλλαγές για να σηματοδοτήσουν τη νέα εποχή στην αντιμετώπιση των προβληματικών δανείων αλλά και για να ικανοποιηθεί η σχετική μνημονιακή υποχρέωση της χώρας για τη δημιουργία αγοράς «κόκκινων» δανείων.
Μεγάλο ερώτημα αποτελούν τα δάνεια ιδιωτών που έχουν κάνει χρήση των διατάξεων του νόμου Κατσέλη και βρίσκονται σε αναμονή για το δικαστήριο (με ουρά που φτάνει μέχρι και το 2032). Πρόκειται για δάνεια άνω των 20 δισ. ευρώ, όπου οι τράπεζες υποψιάζονται ότι υπάρχουν πολλοί στρατηγικοί κακοπληρωτές. Δηλαδή ιδιώτες που ενώ είναι σε θέση να πληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, δεν το κάνουν, εκμεταλλευόμενοι τη νομική αναρχία και τις μεγάλες καθυστερήσεις στην απονομή δικαιοσύνης. Αν το δικαστικό σύστημα μπορέσει να εξετάσει τις σχετικές υποθέσεις ταχύτερα, τότε είναι πιθανόν ένα σημαντικό μέρος των 20 δισ. να αρχίσει και πάλι να εξυπηρετείται.
Τέλος, οι τράπεζες θα μπορέσουν να πετύχουν τη μείωση του δείκτη των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων και έμμεσα, μέσω της αύξησης των χορηγήσεων. Οι τράπεζες αισιοδοξούν ότι από το 2017 θα επιστρέψουν σε θετικό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης, ύστερα από περίπου 7 χρόνια συρρίκνωσης. Αυτό θα οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση του δείκτη μη εξυπηρετούμενων πιστωτικών ανοιγμάτων, καθώς αυτά θα είναι μικρότερα σε σχέση με το συνολικό υπόλοιπο δανείων.