Για τα προβλήματα της αγοράς καυσίμων – λαθρεμπόριο, παραβατικότητα και υπερφορολόγηση– μιλάει στην «Κ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδας (ΣΕΕΠΕ), κ. Γιάννης Αληγιζάκης, με αφορμή τις τραγικές εξελίξεις στην Jetoil.
– Ποια είναι η κατάσταση σήμερα στον κλάδο;
– Η εικόνα της αγοράς καυσίμων σήμερα συνοψίζεται σε δημοσιεύματα που εμφανίζουν επιδείνωση της παραβατικότητας στην αγορά. Με πρατήρια που πωλούν με πειραγμένες αντλίες, οι οποίες κλέβουν τον καταναλωτή, με στοιχεία που δείχνουν ότι υπάρχει μια συνεχής πτώση της κατανάλωσης με ραγδαίους ρυθμούς τους 3 τελευταίους μήνες και με οικονομικά αδιέξοδα εταιρειών που οδηγούν έμπειρους και ικανούς επιχειρηματίες, σε ακραίες αποφάσεις με τραγική κατάληξη.
Η υπερφορολόγηση των καυσίμων σε μια αγορά που ο καταναλωτής έχει χάσει μεγάλο μέρος της αγοραστικής του δύναμης, έχει οδηγήσει σε σταθερή πτώση των καταναλώσεων από το 2009, η οποία φθάνει στο 38%. Δυστυχώς, το κράτος θεωρεί τη φορολόγηση των καυσίμων ως τον πιο ασφαλή φοροεισπρακτικό μηχανισμό. Στην πράξη, όμως, αποδεικνύεται ότι η αύξηση της φορολογίας οδηγεί σε μείωση κατανάλωσης και μόνο βραχυπρόθεσμα σε αύξηση εσόδων, αφού σε βάθος χρόνου τα έσοδα του κράτους τελικά μειώνονται πολύ.
– Πώς επηρεάζει την ζήτηση η φορολογία;
– Εχουμε επεξεργαστεί επίσημα στοιχεία της Eurostat και του υπουργείου Οικονομικών για την περίοδο 2009-2017, που αποτυπώνουν το πόσο αρνητική επίπτωση έχει η πολιτική των αυξημένων φόρων στη φορολογία. Από το 2009 μέχρι και τον Ιανουάριο του 2017 (εφαρμογή των νέων αυξημένων ΕΦΚ στα καύσιμα κίνησης), ο ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης αυξήθηκε κατά 1.233%, στο κίνησης κατά 36% και στις βενζίνες κατά 95%. Παράλληλα, υπάρχει μια αύξηση από τον ΦΠΑ από το 19% στο 24%. Το ίδιο διάστημα παρατηρούμε μια ραγδαία πτώση της αγοράς από τους 13.126 μετρικούς τόνους το 2009 στους 8.116 το 2015. Μια πτώση 38% που αφορά σε όλα τα προϊόντα. Οι βενζίνες υποχωρούν 40%, το ντίζελ κίνησης 15% και το ντίζελ θέρμανσης 59%. Εξετάζοντας και την εξέλιξη του ΑΕΠ, παρατηρείται ότι σε όλες τις χρονικές περιόδους όπου οι φόροι στα καύσιμα αυξάνονται σε συνδυασμό με μια συνεχή μείωση του ΑΕΠ, να υπάρχει μια μεγάλη μείωση της κατανάλωσης.
– Τα τελευταία 7 χρόνια όμως, με δεδομένη την κακή κατάσταση της οικονομίας, το κράτος έχει αναγκαστικά επιλέξει να αυξήσει τα έσοδά του και μέσω της φορολογίας των καυσίμων.
– Η υπέρμετρη αύξηση της φορολογίας στα καύσιμα οδήγησε σε μείωση της κατανάλωσης σχεδόν κατά 40%, διέκοψε τη λειτουργία 3.000 πρατηρίων και 6 εταιρειών εμπορίας και οδήγησε στην απώλεια 15.000 θέσεων εργασίας τόσο στους κλάδους των πρατηρίων και των εταιρειών όσο και στους κλάδους μεταφορών και τεχνικής υποστήριξης. Επίσης, όλες οι εταιρείες του κλάδου έχουν αρνητικά αποτελέσματα. Η αύξηση των φόρων δημιουργεί το κίνητρο για την αύξηση των παράνομων πρακτικών (κλοπή στην αντλία και λαθρεμπόριο). Οι εταιρείες πετρελαιοειδών που προκαταβάλλουν τους φόρους στο Δημόσιο, με την υπέρμετρη αύξηση της φορολογίας εμφανίζουν ένα πολύ βαρύ χρηματοοικονομικό κόστος και μια πολύ σημαντική επιδείνωση στη ρευστότητά τους, γεγονός που οδηγεί πολλές εταιρείες σε αδιέξοδο, με φυσικό επακόλουθο τις εξελίξεις της προηγούμενης εβδομάδος. Δυστυχώς, όμως, και παρά τις τεράστιες αυτές αρνητικές επιπτώσεις που έχουν οδηγήσει τον κλάδο καυσίμων σε αδιέξοδο, η αύξηση της φορολογίας δεν απέφερε στο κράτος το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα.
– Δεν αυξήθηκαν τα έσοδα;
– Από τα επίσημα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών παρατηρούμε μια αύξηση των δημοσίων εσόδων από τη φορολογία, από τα 4.929 εκατ. ευρώ το 2009 στα 6.892 εκατ. ευρώ το 2010 και στα 7.022 εκατ. ευρώ το 2011, όμως σταδιακά οι καταναλωτές αντιδρούν αρνητικά, μειώνεται η κατανάλωση και τα έσοδα μειώνονται. Παρατηρούμε λοιπόν ότι τα έσοδα του κράτους από το 2011 υποχωρούν συνολικά 25%.
– Ο ΣΕΕΠΕ, εκτός από την υψηλή φορολογία, έχει αναδείξει και το λαθρεμπόριο ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα του κλάδου.
– Στις σημερινές συνθήκες της αγοράς, το λαθρεμπόριο και οι πειραγμένες αντλίες συνεχίζουν να αποτελούν το πιο σημαντικό πρόβλημα για την ομαλή και ευνομούμενη λειτουργία της. Επειδή το λαθρεμπόριο επισείει ποινικές ευθύνες, το μεγαλύτερο πρόβλημα σήμερα είναι η καταδολίευση των αντλιών. Οι πειραγμένες αντλίες αποτελούν τον πιο συχνό τρόπο εξαπάτησης του καταναλωτή, οδηγούν σε απώλεια φορολογικών εσόδων για το κράτος, επιβάρυνση του καταναλωτικού κοινού αλλά και δημιουργία αθέμιτου ανταγωνισμού για την πλειονότητα των επαγγελματικών του κλάδου που επιμένει να λειτουργεί νόμιμα. Πρόσφατες ιδιωτικές έρευνες έδειξαν ότι υπάρχει ποσοστό παραβατικότητας στο 20% του δικτύου και όπου υπάρχει παραβατικότητα, αυτή κυμαίνεται μεταξύ του 5% και 10%.
– Η εικόνα που παρουσιάζετε αφήνει μικρά περιθώρια αισιοδοξίας. Ποιες είναι οι προοπτικές του κλάδου;
– Παρά τα προβλήματα και τις παθογένειές του, ο κλάδος των πετρελαιοειδών στην Ελλάδα συνεχίζει να αποτελεί έναν από τους κινητήριους μοχλούς της εθνικής οικονομίας, συνεισφέρει σημαντικά φορολογικά έσοδα στο κράτος και προσφέρει απασχόληση άμεσα και έμμεσα σε πολλές χιλιάδες εργαζομένους. Η στήριξή του θα μπορούσε να βοηθήσει την προσπάθεια ανάκαμψης που γίνεται στη χώρα μας. Η κυβέρνηση θα πρέπει να στρέψει την προσοχή της στην καταπολέμηση της παραβατικότητας και του λαθρεμπορίου. Να εντατικοποιηθούν οι έλεγχοι σε όλα τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας και ιδιαίτερα σε περιοχές που τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχει μεγάλη παραβατικότητα. Η πάταξη του λαθρεμπορίου και κάθε μορφής παραβατικότητα θα ενισχύσει τα κρατικά έσοδα και θα αποκαταστήσει την αίσθηση της δικαιοσύνης. Επιπλέον, εφόσον οι συνθήκες το επιτρέψουν, να επανεξετάσει το θέμα της επικείμενης αύξησης της φορολογίας, αφού τα στοιχεία δείχνουν ότι οι αυξημένοι φόροι οδηγούν σε μειωμένες καταναλώσεις και τελικά σε μειωμένα έσοδα για το κράτος.