Η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου αποτελεί το νέο μεγάλο στοίχημα για τη χώρα και το νέο υπερταμείο που τώρα προετοιμάζεται η δημιουργία του. Το στοίχημα αφορά την αξιοποίηση των περίπου 80.000 ακινήτων που βρίσκονται στο χαρτοφυλάκιο της Εταιρείας Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) και τα οποία, βάσει της νέας συμφωνίας κυβέρνησης και πιστωτών, θα εισφερθούν στο νέο υπερταμείο μέσω ένταξης της ΕΤΑΔ υπό την ομπρέλα του υπερταμείου.
Το ΤΑΙΠΕΔ κατάφερε να αξιοποιήσει μέχρι σήμερα μόνον ένα μικρό μέρος των ακινήτων που του παραχωρήθηκαν. Στην πράξη, μέχρι σήμερα οι αξιοποιήσεις ακινήτων που έχουν συμφωνηθεί από το ΤΑΙΠΕΔ δεν ξεπερνούν σε αξία το 1,5 δισ. ευρώ, ενώ μόλις 300 εκατ. ευρώ έχουν εισπραχθεί. Η μεγαλύτερη αξιοποίηση, το Ελληνικό, ύψους 915 εκατ. ευρώ, παραμένει ακόμη σε φάση ολοκλήρωσης, ενώ μετά την προχθεσινή παρέμβαση του υπουργείου Πολιτισμού, φαίνεται να μπαίνει σε νέες περιπέτειες. Σε φάση ολοκλήρωσης βρίσκεται η αξιοποίηση του Αστέρα της Βουλιαγμένης, για τον οποίο έχουν προσφερθεί 400 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 100 εκατ. αφορούν το ΤΑΙΠΕΔ.
Πώληση των 28 ακινήτων
Η μεγαλύτερη συμφωνία αξιοποίησης ακινήτων που έχει αποφέρει έσοδα στα ταμεία του ΤΑΙΠΕΔ αφορά την πώληση των 28 ακινήτων του Δημοσίου και την επαναμίσθωσή τους. Η συμφωνία απέφερε 260 εκατ. ευρώ, ενώ μικρότερα ποσά έχουν αποφέρει πωλήσεις μικρότερων ακινήτων, π.χ. ακίνητα στο εξωτερικό και στην Ελλάδα.
Σύμφωνα με ειδικούς στην αγορά ακινήτων, η αδυναμία αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου έχει δύο βασικές αιτίες. Πρώτον, τις αντίξοες μακροοικονομικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα και δεύτερον, τις ισχυρές αντιδράσεις που εκδηλώνουν ισχυρές μειοψηφίες και όχι μόνον. Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, ενδεικτικές των αντιδράσεων που εκδηλώνονται είναι η υπόθεση της Κασσιόπης στην Κέρκυρα και της Αφάντου στη Ρόδο. Οι πιο ισχυρές αντιδράσεις ωστόσο σημειώθηκαν για το Ελληνικό, μια αξιοποίηση που πολέμησαν πολλοί μεταξύ των οποίων ακόμη και η προηγούμενη διοίκηση του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας (ΤΕΕ). Η δε πρόθεση του υπ. Πολιτισμού να χαρακτηρίσει «αρχαιολογικό» ένα μεγάλο κομμάτι της έκτασης, απειλεί να βάλει το project σε νέες περιπέτειες.
Για όλους τους παραπάνω λόγους, το νέο υπερταμείο θα έχει πολλή δουλειά να κάνει τα επόμενα χρόνια. Το μειονέκτημα της νέας αξιοποίησης είναι ότι τον «αφρό» έχει ήδη δρέψει το ΤΑΙΠΕΔ. Το πλεονέκτημα είναι ότι το υπερταμείο, σε αντίθεση με το ΤΑΙΠΕΔ, που όλα τα προηγούμενα χρόνια λειτουργούσε υπό προθεσμία, έχει μπροστά του 50 έτη, ώστε τα περίπου 80.000 ακίνητα που θα αποκτήσει να αναπτυχθούν κατάλληλα για να αποκτήσουν αξία. Η συντριπτική πλειονότητα των ακινήτων σήμερα έχει μηδενική ή πολύ μικρή αξία, δεδομένου ότι αφορά ακίνητα που βρίσκονται σε στάδιο απαξίωσης ή/και αδυναμίας αξιοποίησης, π.χ. κενά απομακρυσμένα στρατόπεδα, γαίες κατά μήκος των οδών και των σιδηροδρομικών γραμμών κ.λπ.
Η τιτλοποίηση
Η αδυναμία αξιοποίησης όλων αυτών των ακινήτων φάνηκε όταν το ΤΑΙΠΕΔ επιχείρησε την τιτλοποίηση περίπου 300 από τα 1.000 ακίνητα που είχαν περιέλθει στην κατοχή του. Η τιτλοποίηση που αρχικά στόχευε σε 500 εκατ. ευρώ δεν έγινε ποτέ, καθώς το ενδιαφέρον ήταν ιδιαίτερα χαμηλό. Ετσι το ΤΑΙΠΕΔ, κατόπιν συμφωνίας με τους δανειστές, επέστρεψε στο ελληνικό Δημόσιο περίπου 850 ακίνητα και πλέον διατηρεί υπό τον έλεγχό του 87 ακίνητα. Επομένως τα επόμενα χρόνια, η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας του Δημοσίου θα γίνει κυρίως από την ΕΤΑΔ, η οποία θα έχει τον πρώτο λόγο. Η ανάδειξη της εμπορικής αξίας των ακινήτων θα ξεκινήσει από το 2017 και αφού θα έχει ιδρυθεί το νέο υπερταμείο, γνωστό ως Ελληνική Εταιρεία Συμμετοχών και Περιουσίας. Η νέα εταιρεία έχει διάρκεια ζωής 99 χρόνια, αλλά στην 30ετία θα πρέπει να έχει έσοδα 50 δισ. ευρώ. Με δεδομένο μάλιστα ότι το ΤΑΙΠΕΔ θα αποφέρει περί τα 10 δισ. ευρώ, αναμένεται η ΕΤΑΔ να στοχεύσει σε έσοδα 15 δισ. ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 25 δισ. ευρώ θα πρέπει να προέλθουν από τις αξιοποιήσεις των συμμετοχών του ελληνικού Δημοσίου στις τράπεζες (ΤΧΣ).